თუკიდიდე
თუკიდიდე (დ. დოხლ. ჯვ. წ. 465/460/455 ― ღ. 400/395) ― ბერძენი (ათენარი) ისტორიკოსი, წჷმორჩქინელი დო ღმალიერი ფანიაშ სქუა. "ისტორიაშ მუმაშ" - ჰეროდოტეშ უკულაში ალმახანე. სოფისტეფიშ მორწაფე დო მათხოზინე.
თუკიდიდე დიდო აფასენდჷ თი ბორჯიშ ათენიშ პოლიტიკური დო კულტურული რინაშ ოდუდეს გემარენჯ პერიკლეს. ლჷმენდჷ პელოპონესიშ ლჷმას (ჯვ. წ. 431-404). სტრატეგოსი რდჷ დო ათენარეფიშ ნიშუობას დუდენდჷ თრაკიაშ ოძგალეშ თხილუაბორჯის. დომარცხაფაშ უკული (სპარტალეფქ ხეშა ქეშეჸოთეს ამფიპოლისი) ჯვ. წ. 424, ათენარეფქ თინა ოდაბადეშე გეგშარაჸეს 20 წანათ. ექსორიას რინაშ ბორჯის თუკიდიდე მუში ბაბათის - თრაკიას ქჷმეუდირთჷ აკნარსხიშ - "ისტორიაშ" ჭარუას. აკნარსხი აკმოდირთუ 8 წინგიშე დო ეჯღუნებუ პელოპონესიშ ლჷმეფიშ იატორიას. მაართა წინგი, თ. გ. "არქეოლოგია", მუჭოთ მიშაულარი ნორთინ, შინანც საბერძნეთიშ ისტორიას უჯვეშაში ბორჯიშე პელოპონესიშ ლჷმაშახ. თხობელუა მითმეჭყორდუ ლჷმაშ დოჭყაფაშე მა-20 წანაშ (ჯვ. წ. 411) ამბეფით; რჩქჷ, ავტორს ღურაქ ქჷმაჭიშუ დო აკნარსხიქ უგუთებუთ ქჷდასქიდჷ (გაგინძორჷ ქსენოფონტიქ).
თუკიდიდე იკოროცხუ ისტორიაშ კრიტიკაშ დოგურაფაშ დო გოაზჷრებაშ (ვარა მენცარული ისტორიაშ) ნერჩმადვალუთ. წოხოლენ ისტორიკოსეფშე (ლოგოგრაფოსეფი, ჰეროდოტე) გინორთათ, თინა ოისტორიე აკნარსხიშ ღანკო კოროცხჷნც "ჰამას ოკითხე" დო "ჰამას ორჩქილე" ამბეფიშ თხობელუას ვარინ, "სითახმუეშ გორუას". ირი ფაქტიშ დადგინალო კრიტიკულო გურაფულენც ოსქვებურ ისტორიულ მოღეს ("წყუს").
თუკიდიდექ მაართაქ მეუდირთჷ ლჷმაშ ბაძაძეფიშ დო სამანჯელიშ გორუას. მაართა ისტორიკოს-რაციონალისტიე, ნამუქჷთ ივარუ ისტორიაშ ჸოფირებეფც (ორთაშ ჸოფირებეფსჷთ) ღორონთიშ კათინიშ "ფაქტი" (მორო ღორონც ვევარანდჷ). თუკიდიდექ მაართაქ კჷლაგორჷ ისტორიულ, პოლიტიკურ ჸოფირებეფიშ ეკონომიური დო სოციალური ოსხირეფი. თინა დორხველი აკნარსხიშ შანულობას დუდო აფასენდჷ დო თის "ირიათონობაშ მუნაპალეფჷთ" მირჩქინანდჷ. პოლიტიკური ოწანაფეთ თუკიდიდე დემოკრატიაშ დო ოლიგარქიაშ "აკოკათინ-მეწყორუაშ" პოზიციას გერდჷ.
ლიტერატურა რედაქტირაფა
- სანიკიძე ლ., ქსე, ტ. 5, ხს. 8, ქთ., 1980