აბრაამ ლინკოლნი
აბრაამ ლინკოლნი (ინგლ. Abraham Lincoln [ˈlɪŋkən]) (დ. 12 ფურთუთა, 1809 — გ. 15 პირელი, 1865) — ააშ-იშ რანწკით მა-16 პრეზიდენტი 1861-1865 წანეფს. თინა წჷმოძინელო ანჯღვერდჷ ქიანას არძაშ უმოს რთული დინოხოლენი კრიზისიშ ჟამს — ამერიკაშ ომენოღალე ლჷმაშ ბორჯის. თიქ მახერხჷ ართოიანალაშ კჷნოტება დო დოლმახორეეფიშმაჸვენჯალაშ თება.
პრეზიდენტალაშახ ლინკოლნი ილინოისიშ შტატის ადვოკატო მუშენდჷ, თაშნეშე ილინოისიშ შტატიშ კანონიშდუმადვალუ ორგანოშ დო წჷმმარინაფალეფიშ პალატაშ მაკათური რდჷ. თის ჟირშა უღუდჷ ააშ-იშ სენატიშ ეშაგორუაშ უწუმუძინუ ცადა. მუჭოთ დოლმახორეეფიშმაჸვენჯალაშ მოვარიე აქტიურ მალიმარქ, თიქ რესპუბლიკური პარტიაშ დინოხოლენი ეშაგორუეფი მიგჷ 1860 წანას დო თი წანას ოპრეზიდენტე ეშაგორუეფს ხოლო გიმორძგუ, მუთით თიქ მაართა რესპუბლიკარ პრეზიდენტო გინირთჷ. ეშაგორუეფს ლინკოლნიშ გომორძგუაშე ინაუგურაციაშახ ააშ-ს ობჟათე შტატეფქ გაგშერთეს დო ამერიკაშ კონფედერაციული შტატეფი აფორმირეს.
ომენოღალე ლჷმაშ ჟამს თინა პერსონალურო ანჯღვერდჷ ოლჷმარ მოქმენდალეფს კონფედერაციაშ წინაღმდეგ, მუქჷთ იუნიონიშ გომორძგუათ ითუ. ლინკოლნი თელი ლჷმაშ მალობას წჷმოძინელო ოცადჷდჷ ვა მოხვალამედუკო გოართოიანაფილი ომაფეშ დო შხვა ევროპული ქიანეფიშ ინტერვენცია. თიქ გაატარჷ რეფორმეფი, ნამუქჷთ გჷმიჭანუ დოლმახორეეეფიშმაჸვენჯალაშ გოუქვაფა. გიშაშქჷ ემანსიპაციაშ პროკლამაცია 1863 წანას, ნამუთ კონსტიტუციაშ მა-13 აშათინაფათ დენტკიცჷ. 1864 წანაშ ოპრეზიდენტე ეშაგორუეფს ლინკოლნი მაჟირა ვადათ ეშაგორეს პრეზიდენტო.
ომენოღალე ლჷმას ამერიკაშ კონფედერაციული შტატეფიშ კაპიტულაციაშე მახუთა დღას, 1865 წანაშ 14 პირელს, თინა ობჟათარ მახუჯე ჯონ ბუთიქ ოღურალო დონჭყოლჷ. ლინკოლნიქ მაჟირა დღას ოჭმარეს აზრიშა უმურთუმუო დოღურუ. თინა ააშ-იშ ოთხ ჸვილირ პრეზიდენტეფს შქას მაართა რდჷ. მენცარეფქ თინა ააშ-იშ ართ-ართ არძაშე უჯგუშ პრეზიდენტო მირჩქინეს. ლინკოლნიშ პორტრეტი 5 დოლარამ ბანკნოტის რე გჷმოსახილი.