ადამიერიშ გოვითარაფაშ ინდექსი
ადამიერიშ გოვითარაფაშ ინდექსი (ინგლ. Human Development Index - (HDI)) — მოსოფელიშ არძა ქიანაშო წჷმარინუანს ინდიკატორს თიშ გოვითარაფაშენ დო თინა აკმაართიანენს თე გოვითარაფაშ თიჯგურა ოზჷმალეფს, მუჭომით რე: თელარაშ ოშქაშე მუდანობა; გონათუაშ დონე დო ედომუშამი დინოხოლენი პროდუქტი ართ შურ მახორუშა გოანგარიშაფათ. ადამიერიშ გოვითარაფაშ ინდექსი გოეროშით აღიარაფილი რე ადამიერული გოვითარაფაშ გოთანჯუაშ სტანდარტულ საშუალებათ.
ადამიერიშ გოვითარაფაშ ინდექსიშ თარი დოშანაფა რე გოთანჯას ქიანაშ ადამიერული გოვითარაფაშ დონე, ნამუთ თაშნეშე თი ბუნას გჷთმოთანჯუნს, ნამუსჷთ თე ქიანა ორხველუნ - გოვითარაფილ, გოვითარაფონ ვარდა დაბალგოვითარაფილ ქიანეფიშ ბუნას. ზოგადო, „ჰუმანური გოვითარაფა“ — თენა რე კონცეფცია, „გოართოიანაფილი ერეფიშ გოვითარაფაშ პროგრამაშ“ (UNDP) მეჯინათ, ოხუ ადამიერეფიშ შილებუამობეფიშ ძინაშ პროცესის, მიშნაველეფიშ ძინას, დოსაქვარუას, გონათუაშ მიოღებელო უჯგუში პიკალეფიშ აკოქიმინუას, ჯანთხილუას დო თ.უ.
საინტერესო რე, ნამჷ-და თე ინდექსი 1980 წანას აკიმუშეს პაკისტანარ ეკონომისტიქ — მაჰბუბ ელ ჰაქიქ დო სერ რიჩარდ ჯოლიქ. თიშ უკული, „გოეროშ გოვითარაფაშ პროგრამა“ მუშ ირწანურ `ადამიერული გოვითარაფაშ ანგარიშის" გჷმირინუანს თე ინდექსის.
ადამიერიშ გოვითარაფაშ ინდექსი დჷთმადგინანს კრიტერიუმეფს დო მოძირანა თე კრიტერიუმეფიშ მეჯინათ თუ ნამ ეშალსი რეთე თუ თი ქიანა. თე ირფელი გჷმოხანტილი რე მაძირაფალეფით 0-შე 1-შა.