არტერია
არტერიეფი — ზისხირჯერღვეფი, ნამუსთ ზისხირი, ვენეფშე გინორთი, გინმუღუ გურშე ორგანოეფშა. ჯოხოდვალა არტერია, ანუ ჰერიშ მაღელი ერასისტრატიშე მოურს, თინა კოროცხუნდჷ, ნამჷ-და ვენა იკათუანს ზისხირს, არტერია - ჰეერს.
ეიოშანალი რე, ნამჷ-და არტერიეფს ირო არტერიული ზისხირი ვეგნმუღუნა. სამანგათ, ფიჟვიშ არტერიას ჟანგბადით ვართფერი დინდარი ზისხირი მეუღუ ფიჟვეფშახ. თეშ მოხ, არტერიეფი, ნამუეფიშ მეშქაშალათ არტერიული ზისხცირი ნორმალურო მეურსჷნ, შილებე იკათუანდას ვენურ ვარ-და ესვარილ ზისხირს თიჯგურა ლახარეფიშ ბორჯის, მუჭომით რეგუმოჸუნელი გურიშ დეფექტეფი. არტერიას პულსი გურიშ კორკუაშ ინტენსივალათ იგჷნაფუაფუ. თეს იგჷნანთ თი აბანეფს კითიშ გედვალათ, სოდე არტერია კანწკჷმა არხოს გინმურსჷნ. არძაშე შხირას პულსი აკმიკირუ მანჯაშ განმიკი, რადიალურ არტერიაწკჷმა.
გურიშ კუთიშ კორკუაშის გურიშ კიდალა გორკვიაფილი ჭყანათ მიანჯირუ ზისხირს - ივითარებუ წნევა, ნამუთ ზისხირს აყარენს. ზისხირი გორკვიაფილი წნევათ იჭყანს ყარაფის გუშე არტერიეფს: აორტას დო ფიჟვიშ არტერიეფს, ნამუთ არტერიული წნევა რე.
გუყრი ირო აკმიკორკუ დო უკული იმელუშუაფუ, თეშ გეშა არტერიული წნევათ ითირუ გურიშ კორკუაშ დო მელუშუაშ მეჯინათ. ზისხირიშ წნევა გურიშ კორკუაშის მაღალი რე დო თის სისტოლური წნევა ჯოხო, გურიშ კუთიშ მელუშუაშის წნევა დაბალი რე - თის დიასტოლური წნევა ჯოხო. მუჟანსჷთ ზისხირი ვენეფს აკმიშაყარუნ, თიში წნევა ძალამი დაბალი რე, თეშ გეშა ოხვილური რე გეძინელი ჭყანა, ნამუთ ზისხირს გურშა აყარენსჷნ. ჩხარჩხიშ კუთეფი აკოკორკუაშის მიანჯირუ ვენეფიშ კიდალეფს დო გეთმიანჯირუ ზისხირს. თეშ გეშა ზისხირი იჭყანს ვენეფს ყარაფის. ზისხირიშ ართი მალობას, გულიშახ მალობას უნარღელჸვენს ვენეფს რინელი ოფორუეფი, ნამუეფჷთ შხირას გურიშ მალობათ ინჯამუ.
ზისხირლება, თაშნეშე ჩინებული რე, მუჭოთ არტერიული ლება, წჷმარინუანს ეფექტის, მუჟანსჷთ არტერია გინოჭკირილი რე მაღალი არტერიული წნევაშ გეშა. ათე ბორჯის ადამიერი ზისხირშე უწაიათ იჩოლუყ, ნამუთ გურიშ გაფაწკჷმა რე მერსხილი. დინაფილ ზისხირიშ მუდანობაქ შილებე ოთელარეთ ოშქურანჯიქ იჸუასჷნ[1].
წნევა დო ლახარეფი
რედაქტირაფააორტას ზისხირიშ წნევა არძაშე მაღალი რე, ჟილენი დო გიმენი ხვერელე ვენეფს — არძაშე დაბალი.
სინთელუანი ძინათებული ადამიერიშ კილეშ არტერიას სისტოლური წნევა ემანგებუ ვარჩხილიშწყარიშ სჷმეტიშ 110-140 მმ-ს, დიასტოლური — 75-80 მმ-ს. მარა თე მაძირაფალი მათირუ რე ადამიერიშ ხანიშ, რსხულიშ მასაშ დო შხვა ფაქტორეფიშ მეჯინათ. არტერიეფუიშ კიდალეფი ანდაფამი რე დო ზისხირიშ წნევაშ გენჭირას ურძუ. არტერიული წნევა დოჸუნს გულიშ კორკუაშ ჭყანას დო ზისხირიშ გოჸეს, მუთ უმოს ჭყანიერო აკმიკორკუ გურინ, თით უმოსი რე ზისხირიშ გოჸე, თით უმოსი მაღალი რე არტერიული წნევა.
განწე მუშობაშო გური ოხვუილჷ ჟანგბადის დო შხვადოშხვა ოჩამურ ღვანდეფს. ათე კომპონენტეფიშ გულშა მოხვალამს უნარღველვენს მარძგვანი დო კვარჩხანი კორონალური არტერია, ნამუთ იჭყაფუ აორტაშე, უკული იფაჩუ გულის კუთიშ განმიკი დო დორთილ მორჩილ ზისხირჯერღვეფო, დინოხ ინმანჭუ. ზისხირიშ მეჭირინაფაშ დო ოხვილობაშ შქას აკორცუაფაშ შვანს იჭყაფუ კორონალური უბაღერობა, ნამუთ არძოშე შხირას არსხუაფუ ართ-ართი კორონალური არტერიაშ აკოჭოჭარებას, ზისხირჯერღვეფს რინელი თირუეფიშ გეშა. ლახარაშს პირველი ეტაპი სიმპტომეფიშ ჸოფაშ უმუშო მეურს, მარა მუჟანსჷთ ზისხირჯერღვიშ სასინთო ოძირაფეთ აკმიჭიჭარებუ, იჭყაფუ ჭუეფი გურ-კიდირიშ არანს, უკული მაგინაფუობა იძინანს.
ლიტერატურა
რედაქტირაფა- Валентин Козлов. Анатомия сердечно-сосудистой системы. Учебное пособие. — М.: Практическая Медицина, 2013. — 192 с. — 1000 экз.
რესურსები ინტერნეტში
რედაქტირაფასქოლიო
რედაქტირაფა- ↑ U.S. Navy Standard First Aid Manual, Chapter 3 (online). კითხირიშ თარიღი: 3 Feb 2003.