გოართოიანაფილი ომაფეშ კოლონიეფი
მოჩამილ ერკებულს წჷმორინაფილი რე მოსოფელიშ არძა ტერიტორია, ნამუთ ნამდგაინ ბორჯის ინგლისიშ (ბრიტანეთიშ) მონარქიაშ პიჯური დოჸუნალას ვარდა გოართოიანაფილი ომაფეშ, ინგლისიშ კოლონიურ ვარდა დოჸუნალაშ შხვა ფორმას რდჷნ. თე ტერიტორიეფი ისტორიულო ბრიტანეთიშ იმპერიაშ დორხველობას რე.
1876 წანაშე 1947 წანაშახ, გოართოიანაფილი ომაფეშ მონარქის თაშნეშე ინდოეთიშ იმპერატორიშ (იმპერატრიცაშ) ტიტული უღუდჷ. ასეიან ბორჯიშ დიაფალი ელისაბედ II 16 სახენწჷფოშ მონარქი რე (ქძ. ერეფიშ წორომაჸალობა).
კოლონიაშ მართუალაშ ორგანიზაცია ბორჯიშ დო ოფირჩაშ შქას ითირუდჷ, მარა 1920-იანი წანეფიშ დგომარობაშო (არძაშე უდიდაში გოფართინაფაშ ბორჯი) შილებე იკლასიფიცირას გეჸვენჯი კატეგორიეფით:
- კინე მუ გოართოიანაფილი ომაფე - ინგლისიშ, უელსიშ, შოტლანდიაშ დო ირლანდიაშ რსხუ (1922 წანაშე - ხვალე ოორუე ირლანდია);
- ოგვირგვინე დიხეფი (კოკი მენი, ჯერსი დო გერნსი);
- ოხორინე კოლონიეფი. ომაფე გვირგვინი თე ტერიტორიეფშა მუში აბსოლუტურ სუვერენიტეტის აცხადენდჷ, თიშ უმკუჯინალო, ნამჷ-და თინეფი გოართოიანაფილი ომაფეშ აკოდგინალუაშა ვენშმიშესინ. თე ტერიტორიეფს გიფაჩჷ ბრიტანულ საართო წესეფქ დო კანონეფქ, ნამუსჷთ ბრიტანეთიშ პარლამენტი ღებულენდჷ. ომაფე ხეშუულებას გჷმოხანტუნდჷ გუბერნატორი, ნამუსჷთ დჷთმარინუანდჷ ბრიტანეთიშ თარობა;
- ოღვენჯე კოლონიეფი, ნამუთ არსებენდეს ამერიკას XVI-XVII ოშწანურეფს. ომაფე გვირგვინი თინეფს აჩუქენდჷ ომართალო ზოხო არისტოკრატეფს ;
- კოლონიეფი, ნამუსჷთ კომპანიეფი მართჷნდეს. მაართა რანწკის - ბრიტანეთიშ ოსტ-ინდოეთიშ კომპანია. თაშნეშე არსებენდჷ მუსხირენ უმოს მორჩილი კომპანიეფი აფრიკას;
- პროტექტორატეფი. ფორმალურო ისხუნუაფუდჷ, მუჭოთ ურცხოური სახენწჷფო ურცხოური თარობაშ დუდალათ. მარა, პროტექტორატი უარენდჷ ურცხოურ სახენწჷფოეფწკჷმა ზოხორინელი ურთიართობეფიშ ღვენჯობა, თაშნეშე არსებენდჷ ბრიტანეთიშ თაობაშ შანულამი კათაფა პროტექტორატიშ დინოხოლენ საქვარეფშა;
- დომინიონეფი. გორჩქინდეს XX ოშწანურაშ დაჭყაფუს, მუჭოთ ჸოფილი ოხორინე კოლონიეფი ვარდა ფედერაციეფი;
- სამანდატო ტერიტორიეფი. გორჩქინდეს მაართა მოსოფელიშ ლჷმაშ უკული დო ნამუთ წჷმარინუანდეს ჸოფილ გერმანიაშ იმპერიას დო ოსმალეთიშ იმპერიაშ ჸოფილ ერუანულ აკანეფს, ნამუთ ბრიტანეთიშ მართუალაშ გიმე გინაჩჷ ერეფიშ ლიგას.
ოგვირგვინე დიხეფი
რედაქტირაფა
თარი სტატია: ოგვირგვინე დიხეფი.ოგვირგვინე დიხეფი - მუნეფიშ ემაჸონაფალი ხეშუულებათ დო მუში სამართლებური სისტემაშ მაპალუ ტერიტორიეფი. თინეფი ვარენა დო დღას ვარდეს კოლონიეფი, ოზუღე ტერიტორიეფი (ინგლ. overseas territories, კინოხ „დოჸუნელი ტერიტორიეფი“ — ინგლ. dependent territory) ბრიტანული კანონდვალუაშ თოლწონუათ[1], მარა დუდთხილუაშ დო გალენური პოლიტიკაშ საკითხეფი (საბაჟო დო იმიგრაციული საკითხეფიშ მოხ) დელეგირაფილი რე გოართოიანაფილი ომაფეშ თარობაშა[2]. კანონეფი, ნამუსჷთ გიშმაშქვანს გოართოიანაფილი ომაფეშ პარლამენტი, შილებე ქიმინჯენდან კოკეფიშ ტერიტორიას ხოლო ომაფე ფულირი სხუნუშ ომანგე გინოჭყვიდირიშ მეჯინათ[3].
ოზუღე ტერიტორიეფი
რედაქტირაფა თარი სტატია: გოართოიანაფილი ომაფეშ ოზუღე ტერიტორიეფი.თაშნეშე ქოძირით
რედაქტირაფა- ბრიტანეთიშ იმპერია
- გოართოიანაფილი ომაფეშ ისტორია
- შოტლანდიაშ კოლონიეფი
- გოართოიანაფილი ომაფეშ ოზუღე ტერიტორიეფი
- რალი-რეიდ ლონდონ — სიდნეი, მარშრუტი ნამუთ გოდვალირქ იჸუბრიტანეთიშ კოლონიაშ ნორთიშით