თაიაოფუტე საქორთუოს, სამარგალო-ჟიმოლენი შონეშ აკანიშ ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტის. ოფუტეს ოორუეშე ოცინდალეშ გვალამი მასივი გინაჯინე, ბჟაეიოლშე ომძღჷ ნაფიჩხუ , ობჟათეშე — ჭოღა, ბჟადალშე — მუხური. 2014 წანაშ მუნაჩემეფით ოფუტეს ოხორანს 555 კოჩი. ოფუტეშ დიდი ნორთი მოფინილი რე ოსინდალეშ გვალაშ კართეეფს.

ოფუტე
თაია
ქიანა საქორთუო
აკანი სამარგალო-ჟიმოლენი შონე
მუნიციპალიტეტი ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტი
მახორობა 555 კოჩი[1] 2014

ტოპონიმიკა რედაქტირაფა

  • თაია, ოფუტე. 1. თაქიანობას თე ჯოხო ჯვეშ ბორჯის გედვალჷ. თაქ მიდგარენი სქვამი ცირა თაია ნოხორუე, ნამუთ თურქეფს უხვამილუაფუნა დო ართ ვერსიათ, თიშ ჯოხო გედვალუ ოფუტეს. 2. 1928 წანას თაქ, თაიას, მუშ ართ ნორთის მაართა დიხაშ ოჯარალუე დამუშებაშ ამხანაგობა გოჭყაფე, ნამუშათ თაია გოკურცხინაფა ქიგუდვალნა. უკული თაია თელ თი ბორჯულ ოფუტეშ სხუნუს (საბჭოს) ქიგედვალჷ.
  • ხაშა, აბანი. „ხა“ ქუა რე, ქუაშა დოულირი, ალარჩხილი აბანი რე.
  • ხაშა, ღალი. აკათუ ღალი შიშას, ოდუდეს ეჭოფუნს ოცინდალეშ გვალას.
  • ხაშა ჭალე, ჭალე.
  • ოხოჯე, აბანი. წოხლე თე გოფაჩილ ჭალეს დო გვალაშ ფერდეფს ხოჯეფით ნომუშებუენა. ქირქეეფს დო ჭიჭე ველეფს — ბერგით. გოფაჩილ ჭალეეფს დო ველეფს ოხონალს, ოხოჯეს უძახჷდეს.
  • ნაქუთელუ, ქუთელიეფიშ გვარიშ ნოხორი, აბანი. ამდღა თე გვარიშ კათა თაქ ვახორანს.
  • ბება, აბანი. თაქ თაშ ჯოხო ღალს დო ჭალეს.
  • ნაპალუ, აბანი.
  • ლადიშ ოჩაიე, აბანი. დუდშე მიდგარენ ლადის ურგჷ ჩაი დო თეშენი "ლადიშ ოჩაიექ" ქიგიადუ თე აბანს.
  • ქუჩუში ნაჸუდუ, აბანი.
  • ჯვეში სქურია, ღალი დო აბანი რე.
  • მუხური ეფშა, საგანო. დიდარი დო ნოჸოფიერი აბანი რე, საინტერესო რე წყუშ წყარეფით.
  • შიქშა, კარსტული ფოქვი.
  • გაში ოჩაიე, სხუნუეფიშ ბორჯის, თაქი ჩაი ნოჩვე. ჩაიშ რგუალაშ უკული თე აბანს გაში ოჩაიეს ნოძახუენა, მუსუთ დუფორუ თაქიანობაშ ჯვეში ჯოხოეფი.
  • ოქირეში, აბანი. სხუნუეფიშ ბორჯის ჩაიშ პლანტაცია ნოჩვე. თაქ ბრელი ქირი ნოხვე, მაღალ ჯაშ კინწიხის ნოღვენა ოგვაჯე.
  • წიფონა, აბანი. 1. წოხლე თაქი წიფურიშ ტყა ჸოფე, 30-ამ წანეფს გუჭვარუნა. 2. თე აბანს წოხლე უგუულ ტყა ჸოფე, სოდეთ ბრელი ტურა ნოხვე დო მუნეფიშ რკიაფიშ — წიფინიშ გეშა გედვალუ თე აბანს წიფონა.
  • ოცინდალე — საგანო გვალას. თაქ რე შქა ოშწანურეფიშ ოხვამე. 1. თიჯგურა მაღალი აბანი რე, კათა ნორაგადუე, ცინდალს ვეკართენია. თეშენ ოცინდალე ქიგუდვალჷნა. 2. გინოჩამათ, ჩიჟიერი, ღმალიერი ოფუტე ჸოფე. ჯვეშო თაქი 100-150-შახ ფანია ნოხორუე თოდუეფიშ დო შხვა გვარეფიშ. ამდღა 7 ნოხორი რე ხვალე დოსქილადირი. ჯვეშო თაქი ქომოლი ბოშეფი ნობადებუენა, სასინჯალო აბანი ჸოფე. მოთანჯე ოფუტეეფშე თაქ მუნოჸვენა სანოსალოეფი. თაქიანი ამბე აფხაზეთის ხოლო ჸოფე გოლაფირი. თეშ გეშა ოქომოლე აბანს — ოსინჯალეს ნოძახუენა. თაქ ნოჩვე ბრელი ბინეხი, თაქიანეფს ნოჸვენა ორინჯი ხვეიანო. ბრელი ჸოფე წყურგილეფი. ნაჭკადურაშ ელ-მოლეფს იძირჷ ანტიკური ხანაშ ნოხორეფიშ კულტურულ ფაქ. 3. გინნაჩემით, ოცინდალეშ ოხვამე სპეციალურო ჯვარიშ ჭარუაშო ჸოფე ეგაფილი. თაქ ჯვარიშ ჭარუაშ უკული სინჯა ვალდვალირი ჸოფე, ართ მარას გაჩემებედჷკო ოხვამეს. 4. ართ ვერსიათ, მუს ოწინდანეს ხოლო ნოძახუენა. თიჯგურა სქვამი დო თხილერი აბანი ჸოფე, თაქ წიმინდეეფი ხოლო ნოხორუენა. თეშენი გედვალჷ თე აბანს ოწინდანე. ოცინდალეშ ჯიხა თამარ მაფაშ ბორჯიშ რე. თიწკჷმა, მუჟამს თამარს თაქ უშარჷნ, თი ჯიხას დუდვალჷ ბინა. თაიაშა 1882 წანას ოცინდალეშე მოუღალჷნა წიმინდე გერგიშ ხატი დო გუჭყაფუნა ეკლესია. თეწკჷმა ართო თაქი ჟირკლასამი ოგურაფუ ხოლო გოუნწყჷმუნა. თე ბორჯიშე გიჭყჷ თაქი დღასანწალ გერგობაქ. დღასანწალეფს ინწყუაფუდჷ ჯარალუა, რდჷ ლაჸაფი, სხაპუა, თარჩია, ცხენბურთი, ლელობურთი.
  • ნაჭკადუერი, აბანი. სუკი რე, სოდეთ რე მეტალურგიული წარმებაშ საინტერესო ნოსქილედეფი.
  • წიდა, აბანი გვალაშ ფერდობის, ოფუტეშ ოორუეშე. რე საინტერესო კულტურული ფალეფი.
  • ოთიფური (ოცალარი, ოცალუ), აბანი ოცინდალეშ ელ-მოლს.
  • უხაფუ, აბანი. გინეფიშ დო ქაბლეფიშ ოდიარე აბანი.
  • ხაფილი, ოდიარე აბანი.
  • ოშაყარუ, ოცინდალეშ ოხვამეშ ოორუე-ბჟაეიოლ ვეს ჸოფე ოშაყარუ.
  • ნახარდანუ, აბანი. ბინეხიშ სახეობაშ ჯოხოდვალა რე.
  • ლექარე, თაქ მეორინჯეეფიშ კარეეფი ჸოფე.
  • საჯაგო, აბანი.
  • ხურუ, წყარმალუ.
  • თემუში ნაკარუ, აბანი.
  • გარამ წყარი (ქვესკნელის წყალი), წყარი ეშნოვე თუდოშე დო ნოქიმინუე ოხარჩალაიას დო ფოქვიშა ინმურს.
  • ნასულუ, სულიეფიშ გვარი ნოხორუე თაქი დო სელი მუნოჸვენა.
  • ნაოხვამუ, თაქ გერგობა ნოჩქვენა.
  • ლემორგოშიე, მორგოშიეფიშ გვარიშ საგანო.
  • როდინი, თაქ სილაქუაშ ფილეფს ეშნოღალუენა დო როდინიშ ქუალეფს ნორთუენა.
  • ნასელუ, აბანი, სოდეთ სელი დო კიფი მუნოჸვენა.
  • ფუთქურონი, აბანი, სოდეთ ქუალეფი ფუთქურეფით რე მოფინილი.
  • დობერა, მაღალი ბინეხი ჸოფე მაღალ ჯალეფშა მეშქუმალირი.
  • ოხაჩქუეში, აბანი.
  • თაია რზენი, გოფაჩილი ნოჸოფიერი ვე.
  • ოჯარე, თაქ ჯარალუაშე ნოშაყარუე თაქი კათა დო დუს ანორთუაფუე.
  • ნადუქანუ, ჯვეშო თაქი დუქანეფი გინოდგვე.
  • ოკირეში, თაქი ჯვეშო კირს ნოჭუენა.
  • ინოხონი, ინოკინელი აბანი, ნოჸოფიერი რე.
  • მორცხვინა, აბანი. თაქ მორცხვინაშ ჯიშიშ ბინეხი ნოჩვე მაღლარს. ჯვეშო თაქი რცვილაიეფიშ გვარი ნოხორინუე.
  • ნამარანუ, აბანი.
  • ონტყოლე, აბანი.
  • გედინი, აბანი.
  • ოგერე, აბანი.
  • პაპაში სუკი, აბანი.
  • ბახვაში ნაშქვიდუ, აბანი. თაქ მიდგარენი ბახვა შქვიდელე ჯვეშო.
  • მოზართუ, მორძგვი დართუ, ოცინდალეშე მუმალი კოჩი მარძგვანშე მიკმურთანს თაქი.
  • ენწერი, აბანი.
  • ქუა ტაბაცა, გიონოსუფთებული ქუა, აბანი.
  • გიოში ნაკარუ, აბანი.
  • ნაჭკიდუ, აბანი.
  • ოხონალი, აბანი.
  • ნაოსხაპუ, აბანი.
  • კადარი, აბ. კალამი (კალი-კენჭი) დო კადარი აბანი, ძნელო დამუშებელი. თაქ ალერტობა უჩქუდეს. თაქ დო მუხურს ალერტობა ინწყუაფუდუ 23 პირელს, ჯვეშით. მაჟირაშა უჩქუდეს გერგობათუთას.
  • ტაბაკონა, ბონი აბანი.
  • ტები, აბანი.
  • ტებღალი, ღალი, ამდღა სქირაფილი რე.
  • გუგულური, აბანი.
  • როკონა, აბანი.
  • ნაფაცხუ, აბანი.
  • ნაჯარგვალუ, თაქი ჯვეშო მეორინჯეეფიშ დიდი ჯარგვალი გინოდგვე.
  • ოგინე, გინეფიშ ოდიარე აბანი ჸოფე ჯვეშო.
  • უტუში ნაჭკადუ, აბანი.
  • კურკუცა, უჯვეშაში ნაოხვამუ აბანი.
  • ობერგე, აბანი.
  • ნაღუმუ, აბანი.
  • დობერა, აბანი.
  • ერისტეში შარა. 1. გვალაშ მანგის, ასე საროტი რე. ჯვეშ ბორჯის ბერძენ სარდალ ერისტეს თე შარათ ულინუ, თე აკანს გიანთხჷნი თიწკჷმა. 2. თაიაშ გვალაშ ჯინჯის ათოჸუნს ჯვეში შარა, ნამუსუთ კათა პომპიაში შარას უძახჷ. გინოჩამათ, თე შარათ მოურთუმუ რომაალ სარდალ პომპეუსის. მუ თაქ მაღალ სუკის დაბანაკებე დო აუორხებუ თაქიანობა. თეშენ თე აბანშა გეუდვალუნა "ნაჭილუ," შარას — პომპიაში შარა.
  • ოთხირონი, ოთხირე, აბანი.
  • ბათიარონი, აბანი.
  • ტები, ტყა, აბანი.
  • ოყორანე, აბანი.
  • ცეკაში, თაქ ცეკეფს ნოღობუენა, თხირეფი ნოჩვე.
  • კვირკვალი, (დიხაზურგა), ჯვეში ნაოხვამუ.
  • ნაოჭკადუ, აბანი. კვირკვალიშ თუდოლე, ოცინდალეს ჸოფე ოჭკადურე. ამდღა ხოლო ძირაფულენა წიდეფს.
  • ოისირე, აბანი ოცინდალეს.
  • ოღუმოლი, აბანი ოცინდლაეს.
  • ობერგე, აბანი ოცინდალეს.
  • დცხონა, აბანი ოცინდალეშ ოორუე-ბჟადალშე.
  • ბჟაონური, აბანი. თაქ, ოცინდალეს ბჟაონურიშ ჯიშიშ ბინეხი ნოჩვე, ნამუსუთ ჯგირი ღვინი ნოჩქვე.
  • ომენჯე, აბანი. თე აბანს გუმურს ბჟე წყარი.

ლიტერატურა რედაქტირაფა

  • გივი ელიავა, გივი ფარულავა, გრიგოლ შენგელია, ჩხოროწყუს რაიონის ტოპონიმიკის კატალოგი, ხასჷლა 68-77, 1983 წანა.

სქოლიო რედაქტირაფა

  1. მოსახლეობის საყოველთაო აღწერა 2014. საქართველოს სტატისტიკის ეროვნული სამსახური (ნოემბერი 2014). კითხირიშ თარიღი: 7 ნოემბერი, 2016.