კუჭი

კუჭი — ოჭკომალიშ მარცუაფალი ტრაქტიშ მეტ-ნარკო გოფართაფილი ნორთი, ნამუსთ მუთმოხვადუ ოჭკომალიშ ქიმიური დო მექანიკური გჷნომუშება. მიარე ჩხოლარიშ კუჭი ხვალე ჭჷს მეტ-ნარკო გოფართაფილი განობა რე (უგაგაჩამეეფიშ მიარე ბუნა, გაგაჩამეფშე რგვალპიჯამეფი, ჩხომეფიშ მიარე ფორმა). გაგაჩამეფიშ კუჭი წჷმიანი ჭჷშ გოფართაფილი ნორთი რე. უმოს შხირას თინა მოდირაკილი რე დო დიდი დო მორჩილი სიღულანე უღუ. კუჭიშ კიდალა დინოხოლეშე ეშარჩაფილი რე ართფამი ენტოდერმული ეპითელიუმით, ნამუთ მილაკამი ჯარკვალეფს აკმოქიმინუნს. თე ჯარკვალეფი წჷმოქიმინჷნა კუჭიშ წალას (კუჭიშ წვენს) დო ცქირცქის. შხირას კუჭიშ გვალო წჷმიანი, თ. ჯ. ოყინტალიშური ნორთი ჭყანიერო რე გოვითარაფილი (თეჯგურა რე სამანგ., კანკალე მანკორუშ რთული კუჭიშ წჷმიანი 3 გიმნართი — ფაში, ბადურა, ოშფა. ნანდული კუჭი თაქ ხვალე ქაცელა რე). კუჭიშ მექანიკურ ფუნქციას არსულენა თიში კიდალაშ სალექი კუთამი ნორშვიშ ფალეფი. კუჭიშ დო ჭჷშ ხურგის ელმოს ინმაკილარი კუთი რე (პილორუსიშ სპინქტერი). კანკალეშა (კანკალე მოლუსკი, კიბოიეფი, ჭანდეფი, მაფურინჯეეფი, მინი ვარსულკიბირამ ძუძუშმაწუალი) კუჭიშ ქიმიურ დო მექანიკურ ფუნქციას არსულენა თიში გიშართილი ნორთეფი ვარდა გვალო 2 კუჭი რე გოვითარაფილი (თ. ჯ. ჯარკვალამი დო კუთამი ვარდა ოღანძგალი კუჭი).

ადამიერიშ კუჭი

ადამიერიშ კუჭი, რეტორტიშ ფორმაშ გვამი ორგანო რე. კუჭიშ 3/4 კვარჩხანი ფერდგიმენ ორენს, 1/4 — ქვარაშ ჟილენ (ეპიგასტრიუმი) ორენს იდვალუაფუ. გიშმაგორჷნა კუჭიშ გეჸვენჯი ნორთეფს: დაჭყაფური (კარდია), ქვინჯი (ფუნდუსი), ანაგი (კორპუსი) დო გიშაულარი (პილორუსი). კუჭის უღუ წჷმიანი დო უკახალენი ჟინპიჯი; თექ, სოდე ჟინპიჯეფი ართმაჟირაშა გინმურსჷნ, წჷმიქიმინუ კუჭიშ მორჩილი დო კუჭიშ დიდი სიღულანეეფი. კუჭიშ დაჭუაფური გაგაჩიშ კვარჩხიშე, გურკიდირიშ მა-11 არყილიშ დონეს იდვალუაფუ, გიშაულარი მარძგვანშე, წელიშ 1-ა არყილიშ დონეს რე კუჭიშ ქვინჯი, ნამუთ შქაოძგობეშ კვარჩხანი ყორშიშ გიმე იდვალუაფუ. ძინათებული ადამიერიშ კუჭიშ სიგჷრძა რე 15-18 სმ, სიგანა — 12-14 სმ, კუჭიშ კიდალაშ სისქა — 3-4 მმ. ლულუტიშ კუჭიშ ნტირა რე 30 კუბ/სმ, ძინათებულიშ — 2.5-3 ლიტრშახ ონჭჷ. კუჭიშ კიდალა 3 დაცხიშე აკმოდირთუ: ცქირცქამი, კუთამი დო სეროზული. კუჭიშ ცქირცქამი მორუმე-მოვარდისფერე დო ოყინტალიშ ცქირცქიშე კვათიერო რე გიშართილი დოკიბირელი ღოზით.

ლიტერატურა

• ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 6, ხს. 91–92, ქართი, 1983 წანა.