პერსივალ ლოუელი
პერსივალ ლოუელი (ინგლ. Percival Lowell; დ. 13 მელახი, 1855, ბოსტონი, მასაჩუსეტსი, ააშ — ღ. 12 გერგობათუთა, 1916, ფლეგსტაფი, არიზონა, ააშ) — ამერიკალი ბიზნესმენი, ავტორი, მათემატიკოსი დო ასტრონომი. 1894 წანას ნოღა ფლეგსტაფის (არიზონა) დარსხუ ასტრონომიული ობსერვატორია ნამუთ თიშ ჯოხონობაშ რე. პერსივალ ლოუელიშ კალკულაციეფიშ გიმორინაფათ, კლაიდ ტომბოქ 1930 წანას მიოგორუ პლანეტა პლუტონს. ლოუელი ირკვიენდჷ პლანეტა მოროხის დო რდჷ ჸეთი მენცარული სპეკულაციაშ პროპონენტი, ნამუშ მეჯინათ მოროხის ირიგაციაშ არხეფი არსებენდჷ.
| პერსივალ ლოუელი | |
| ინგლ. Percival Lowell | |
 | |
| დაბადებაშ თარიღი: | |
|---|---|
| დაბადებაშ აბანი: | |
| ღურაშ თარიღი: |
გერგობათუთა 12, 1916 (61 წანერი) |
| ღურაშ აბანი: | |
| მენოღალობა: | |
| ომენცარე სფერო: | |
| სამუშაშ აბანი : | |
| ალმა-მატერი: | |
| ჯილდოეფი დო პრემიეფი: |
ჟიულ ჟანსენიშ პრემია (1904) |
| ხეშმოჭარუა: |
|
.png)
ბიოგრაფია რედაქტირაფა
ლოუელი გურაფულენდჷ მათემატიკას ჰარვარდიშ უნივერსიტეტის. 1880-იან წანეფს შარალენდჷ ბჟაეიოლი აზიაშ ქიანეფს. 1883 წანას ოკათუდჷ ააშ-იშ დიპლომატიურ მისიას კორეას. ართი პერიოდის იაპონიას ხოლო ცხოვრენდჷ. 1893 წანას ლოუელიქ ამერიკაშა დირთჷ. ჸათე პერიოდის ფრანგი ასტრონომიშ კამილ ფლამარიონიშ წინგი "პლანეტა მოროხი" გეიკითხჷ დო მოროხიშ რკვიებეფით დეინტერესჷ. იტალიარი ასტრონომიშ, მილანიშ ობსერვატორიაშ დირექტორიშ ჯოვანი სკიაპარელიშ გოლინათ, ლოუელიშ მენცარული ინტერესეფიშ სფერო მოროხიშ არხეფი რდჷ. 1894 წანას ლოუელიქ ობსერვატორია ქუდარსხუ ნოღა ფლეგსტაფის, ზუღაშ დონეშე 2,100 მეტრაშ სიმაღალას. აბანი სოდეთ ობსერვატორიაქ დირსხუ რდჷ საუჯგუშო ლოკაცია ასტრონომიული რკვიებეფიშო.
1904 წანას ლოუელიქ მიპალუ საფრანგეთიშ ასტრონომიული ჯარალუაშ უმაღალაში ჯილდო ჟიულ ჟანსენიშ პრემია. 1892 წანაშე რდჷ ამერიკაშ ხელუანობეფიშ დო მენცარობეფიშ აკადემიაშ მაკათური. ლოუელიქ ღურუ 1916 წანაშ 12 გერგობათუთას, ინსულტით, 61 წანერქ. ნთხორილი რე მარს-ჰილიშ სასაფლას, ობსერვატორიაშ გოხოლუას.
ლოუელი მუში დუდის რელიგიურ ადამიერო თვალუნდჷ, მარა შხვადოშხვა ავტორეფიშ მეჯინათ თინა აგნოსტიკი რდჷ.
ლოუელიშ მენცარულ რკვიებეფს დიდი გოლინა უღუდჷ ომენცარე ფანტასტიკაშ ჟანრიშო. ლოუელიქ შანულამი გოლინა იღვენუ რობერტ ჰაინლაინიშ, რეი ბრედბერიშ, ედგარ რაის ბეროუზიშ მენცარულ-ფანსტასტიკური ჟანრიშ ნაჭარეფიშა.
პერსივალ ლოუელიშ ჯოხონობაშ რე კრატერეფი თუთას დო მოროხის დო ართი ასტეროიდი.
მენცარული რკვიებეფი რედაქტირაფა
მოროხიშ არხეფი რედაქტირაფა
ლოუელიშ მენცარული კარიერას დიდი არდგილი უკინებუდჷ პლანეტა მოროხის. 1895, 1906 დო 1908 წანეფს ლოუელიშ ავტორობათ გიშართჷ სუმი წინგიქ: "მოროხი", "მოროხი დო თიში არხეფი", "მოროხი მუჭოთ თელარაშ ჸუდე". ჸათე წინგეფს თინა ეთმოჭარუნს პოპულარულ იდეას მოროხიშ მახორუეფიშ გეშა. ლოუელიშ ნტკიცებათ ჸეთი "არხეფი" ნამუეფით მოროხიშ ჟინპიჯის იძირედუნჷ, რდჷ მოროხის მახორუ ცივილიზაციეფიშ დაპროექტებული.
მოროხიშ ცივილიზაციაშ დო თინეფიშ ენაგეფუ არხეფიშ გეშა იდეაქ პოპულარობა მიპალუ, მარა მენცარეფი ჸათე იდეას სკეპტიკურო უჯინედეს. 1909 წანას მაუნთ-ვილსონიშ ობსერვატორიაშ ტელესკოპიქ შელებუ მოროხიშ პლანეტარული სტრუქტურაშ უჯგუშო გჷმორკვიება. მენცარეფიშ ნტკიცებათ, ჸეთი გეოლოგიური სტრუქტურეფი, ნამუეფსჷთ ლოუელი არხეფო მითმირჩქინანდჷ, არსებენდჷ ორთაშობური ეროზიეფიშ შედეგო.
1960-იან წანეფს ნასაშ მარინერიშ პროგრამაშ მისიეფით მოროხის მუთუნნერ არხეფქ ვეძირუ. მორიხიშ ჟინპიჯის იძირედჷ კრატერეფი. თეხანური მენცარეფიშ აზრით, ჸეთი შანეფი ნამუეფსჷთ არხეფო მითმირჩქინანდეს, რეალურო ოპტიკური ილუზია რდჷ.
პლუტონი რედაქტირაფა
მუში მენცარული კარიერაშ ეკონია პერიოდის, ლოუელი ჰიპოთეზური პლანეტაშ "X"-იშ კილაგორუას ოცადუდჷ დო ჸათე საქმეშო ბრელს მოღალენდჷ. ლოუელის ჯერდჷ ნამდა პლანეტეფიშ ურანიშ დო ნეპტუნიშ დო თინეფიშ ჸარაფიშა, შხვა უჩინებუ დო უძირაფუ X პლანეტაშ გრავიტაციას უღუდჷ დიდი გოლინა. ჸათეშ გეშათ ლოუელიქ 1906 წანას დიჭყჷ პროგრამა ჸათე პლანეტაშ მიოგორაფალო. ლოუელიშ ართ-ართ დაქირებულ ასტრონომქ ელიზაბეტ ლანგდონ უილიამსიქ გჷმოთვალჷ ჸეთი რეგიონიშ ლოკაციეფი, სოდეთ პლანეტა ოკო იდვალუაფუდუკო. ლოუელს დო თიში მისიას პლანეტა პლუტონიშა ვემიაგორუ, მარა 1915 წანას ლოუელიშ ობსერვატორიაშე მენცარეფქ აკეთეს პლუტონიშ ფოტოგრაფირება, მარა თინეფქ თე ასტრონომიული ობიექტი მურიცხო მირჩქინეს.
1930 წანას კლაიდ ტომბოქ ლოუელიშ ობსერვატორიას მუშობაშ ბორჯის მიოგორუ პლანეტა პლუტონს. პლუტონქ იძირუ ჸეთი ლოკაციას, ნამუ ლოკაციათ ლოუელიქ წჷმარინუ.
უკულიანი რკვიებეფით დენტკიცინჷ ნამდა პლუტონიშ გრავიტაციული გოლინა ურანიშ დო ნეპტუნიშ ორბიტეფიშა, დიდი ვარდჷ. 2006 წანას საირქიანო ასტრონომიული რსხუშ ინიციატივათ, პლუტონქ კლასიფიცირებულქ იჸუ მუჭოთ ჯუჯა პლანეტაქ.
რესურსეფი ინტერნეტის რედაქტირაფა
- პერსივალ ლოუელი ენციკლოპედია ბრიტანიკას
- პერსივალ ლოუელი - ნახანდეფი პროექტ „გუტენბერგის“
- ლოუელიშ ობსერვატორია
- BBC Science: Percival Lowell Archived March 7, 2017, ვებ-ხასჷლას Wayback Machine.