ჯორჯ გორდონ ბაირონი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დებადჷ გოღარიბაფილი დიდგვარამი არისტოკრატიშ ფანიას. გურაფულენდჷ ჰაროუშ არისტოკრატიულ წოფულასსკოლას, [[კემბრიჯიშ უნივერსიტეტი|კემბრიჯიშ უნივერსიტეტის]]. ბაირონიშ ლერსეფიშ მაართა ნაკორობაქკათელქ "მოჩომილაფაშ საათეფი" 1807 წანას გჷშართჷ. [[სატირა|სატირას]] "ინგლისარი ბარდეფი დო შოტლანდარიშოტლანდიარი მიმომხილველეფიმასხუნალეფი" (1809) დაგმუგაგმოლანძღჷ ინგლისიშ რომანტიკოსეფიშ რეაქციული ტენდენციეფი. 1811 გჷმაბჟინუ პოემა "ჩაილდ ჰაროლდიშ მეშარეობაშშარალუაშ" პირველიმაართა ჟირი ცქვაფა. თე პერიოდის ორხველჷ ბაირონიშ ხანკუნტა, მარა პროგრესიული ოპარლამენტე ღვაწაფა. 1812-1814 წანეფიშ ლირიკას რჩქინდუ ავტორიშ ჯოგინი ლონდონიშ არისტოკტატიული ქართეფიშწირეეფიშ ჸურემეხჷ; ინგლისიშ მაღალ ჯარალუაწკჷმა ორდოშე დოჭყაფილ კონფლიქტიქ 1815-1816 ფანიური დრამათ ხოლო გერთულჷაკიკვაჭჷ. ბაირონქ [[შვეიცარია|შვეიცარიაშა]] მიდართჷ, სოდეთ დემაჸალჷ წორომემამულე პოეტის [[პერსი ბიში შელი]]ს, ნამუთ მუში ოდაბადეშე რდჷ თაშნეშე. 1817 წანაშე [[იტალია|იტალიაშა]] გინილჷ დო 1820-1821 უოშქარიეთუოშქაშეთ მონაწილენდჷოხოლუდჷ იტალიარ კათაშ ლჷმას ავსტრიალეფიშ პატჷნობაშპატჷნალაშ წინანდეგომეხჷ. 1823 ნაციონალურ-გჷმადუდიშულაფარ ლჷმას მუშ თიაშ მიშაღალარო იშარჷ [[საბერძნეთი|საბერძნეთიშა]], სოდეთ მალას გლახათ გინირთჷ დო დოღურჷ.

ბაირონიშ დიდი პოპულარობაქ "ჩაილდ ჰაროლდიშ" გჷმობჟინაფათ დიჭყჷ. პოემაშ გერგეზიქ, მენდწაულირმენდწულირ ახალმორდუახალნორდი არისტოკრატიქ, მალას გინირთჷ სინანდულეშ წინანდეგომეხჷ არყაფილიარყებული პიროვნებაშპიჯიშ სინონიმო. პოემას გიშმაძახანს პროტესტი რსაფილირინელი სოციალური ნწყილობასიტუაციაშ ჸურემეხჷ; [[საფრანგეთი]]შ განმანათლებლურიგუმანათლებერ იდეეფიშ ჟინჯირათჟინჭირათ ბაირონბაირონი სოციალური მოუწესრიგებლობაშუგუნწყუობაშ დო ერუანული დარუაშ ბაძაძეფს ზნეობაშზნეშ დოლაფას დო ურჩქინჯობასურჩქინჯობაშ დინოხ გორუნს. პოემაშ თემატიკური, კომპოზ. (დღაურიშდღარიშ ფორმა, ლირიკულ გინორთაფეფი), პოეტიკურპოეტიკური სიახალეფი ჯგირო ომანგჷდჷ თხზულებაშაკნარსხიშ რთულკვაჭილ წოროხანურწოროხანური პრობლემატიკას.

ბაირონქ მუშ ირიშმაკათაფუ მელანქოლიური განწყობილებათგენწყილობათ თაშნე გედვალირგედვალირი "თელქიანაშ სევდაშჯაბიშ" გუმმახანტალგუმმახანტალი პოეტო გინირთჷ. ბაირონიშ ტრაგიკულ მსოფლაღქმაქმოსოფელიშ მეტიგინაფაქ უმოს სიტომბათ გიმირჩქინჷ დუდი 1813-1816 ქიმინელაკოქიმინელ ბჟაეიოლურიბჟაეიოლურ პოემეფიშ ციკლის ("გიაური", "აბიდოსარი სანოსო", "კორსარი", "ლარა", "კორინთიშკორინთიშა ალყაქართაშ გოლუაფა", "პარიზინა"). თე ტიპური რომანტიკული პოემეფიშ გერგეზეფი ასახიერენა აბსტრაქტულ პროტესტის ისტორიაშ სინანდულეშ ჸურემეხჷ. თინეფი რჩქვანილობური აბრაგეფი, მეკობრეეფიჸურსალეფი, ჯარალუას ჯარალუაშე მოკვათილი ადამიერეფი რენა - ძალიერეფი, პეკიდუდპეკი, დო ოღუპალოოღურალო განწირულეფიგინოდვალირეფი. პოემეფიშ სიუჟეტი ეგზოტიკური ბჟაეიოლუშბჟაეიოლიშ ფონს ივითარებუ.

დრამატულიე ბაირონიშ ლერსეფიშ ციკლი "ურიული მელოდიეფი" (1814-1815), ნამუეფსჷთ შურობუმუშ დინაფაშ ჭუაწკჷმა ართო გჷმოხანტილიე ადამიერიშ ნძალაშ დო გომორძგვაფაშგომორძგუაშ რწუმა. შვეიცარიას დოჭარილჭარილ ლერსეფს დო პოემეფს ასახულიეეხანტლი რე ბაირონიშ დინოხოლენი წინანდეგობურიაწმარენჯული განწყობილებეფიგენწყილობეფი - უმენდობამენდიშ უღვენობა დო, თე შვანც, დუდიშალაშო ლჷმაშ ჸუმენი; წინანდეგობურიაწმარენჯული რე თაშნეშე ფილოსოფიურიფილოსოფიურ-დრამატული პოემა "მანფრედი" (1817), ნამუშ გერგეზი ინდივიდუალისტი რე, ზოხო გერინელიეგერინელი რე, სარწუმებაშრწუმებაშ, ნძალაალობაშნძალანებაშ დო დიდებაშ მოვარიე რე; თაშნეშე თის წანს ადამიერული არზიშ ნძალა, ნამუთ იმორჩილენს ორთაშ შურეფს. თე პოემა ფაუსტური იდეაშ რომანტიკული ინტერპრეტაცია რე. ათეშნერი შურიერზამაშიეშურიერზამილობაშ რე მისტერია "კაენი" ([[1821]]); ბიბლიური გმირიგერგეზი გიმოჸონაფილიეგიმოჸონაფილი რე უშურიგებუ მოარყეთ, ნამუთ ღორონთის ეარყებუ დო ადამიერიშ ბედინერობაშ მიოჭირინაფალო რსაფილიშჸოფიერიშ ვარაფაშვარებაშ დო ლჷმაშ შარას გიშმეგორუნს. [[1817]]-შე ბაირონიშ შემოქმენდაფასაკოქიმინჯალას იტომბარებუ ინტერესი სოციალური პრობლემეფიშ ჸურემეხჷ ("ტასოშ ჩიული", [[1817]]; "მაზერა", [[1818]]; "ჩაილდ ჰაროლდიშ" ჟირი ეკონია ცქვაფა, 1816-1817); პოლიტიკური მოტივეფითიემოტივეფითი რე გონძღილირი ტრაგედიეფი "მაჩინო ფალიერო, ვენეციაშ დოჟი", "სარდანაპალი", "ჟირი ფოსკარი" (სუმხოლო[[1821]]); ბაირონიშ მონძეობასმონძალას შანულამიქვერსემი აბანი უკინებუუკინებჷ პოლიტიკური დო ლიტერატურული დინორეშდინახალენი არზიშ მაკათაფუ სატირას ("ბეპო", [[1818]]; "ირლანდიარი ავატარა", [[1821]]; "სამსჯავროშ ძირაფა", [[1822]] დო შხვა).

ბაირონიშ შემოქმენდაფათაკოქიმინჯალათ ევოლუციას შანულამი შინსჷმეტიეშანსჷმეტი რე უგუთებუ რომანი ლერსო "დონ ჟუანი" (დიჭყჷ [[1818]] წანას), ნამუსჷთ ესახილიეხანტილი რე ინდივიდუალისტი პიროვნებაშპიჯიშ არყაფაარყება თელქიანასმოსოფელიშ სოციალური სისტემაშ წინანდეგომეხჷ, თიში პესიმისტური მსოფლაღქმამოსოფელიშ გინაფა. თე რომანსჷთ ლჷმაშ რომანტიკულ პათოსის ათირუ პიროვნებაშპიჯიშ სოციალური შანულობაშ აღიარება, მუმალიშ რწუმა, სოდეთ მორჩქანსმორჩქჷ ბაირონიშ შემოქმენდაფათაკოქიმინჯალაშ მეთოდიშ გოვითარაფა რომანტიზმიშე რეალიზმიშა.

ბაირონი რომანტიზმიშ პროგრესული ფსუაშ უდიდაში მუწმარინაფალიეწჷმმარინაფალი რე დო, თეწკჷმა, ხანტურიხანტილური ზიტყვაშ დიდი ორსანტი და ნოვატორი. XIX ოშწანურაშ ანდამიარე ქიანაშ ლიტერატურას ბაირონიშ პოეზიაქ წჷმოქიმინჷგაჭყჷ მუშობური მიმალობა, ნამუსჷთ ''ბაირონიზმიქ'' გიადუგიადჷ. თის შხვადოშხვა ქიანეფს განაპირობენდჷგიშმეჭანუანდჷ კონკრეტული ისტორიული პირობეფი; შხვადოშხვა ჭარუეფიშ შემოქმენდაფააკოქიმინჯალა მანგოოსქვებურო გჷმოხანტჷნდგჷმოხანტჷნდჷ ბაირონიშ პოეზიაშო დამახასიათებელდამახასიათაფალ შხვადოშხვა აკანსგანს. მაგალითოსამანგათ [[ინგლისი|ინგლისის]] [[ჩარტისტული პოეზია|ჩარტისტულიჩარტისტულ]] პოეზიაქ შეთვისუგეჭოფჷ ბაირონიშ რევოლუციური პათოსი, [[საფრანგეთი]]ს [[ვიქტორ ჰიუგო]]ქ - ბაირონიშ დუდიშალაშ იდეალი, [[ვინი, ალფრედ ვიქტორ დე|ა. დე ვინიქ]] - ხვალახობაშ განწყობილებაგენწყილობა. ბაირონიშ პოლიტიკური იდეალეფი გეზიარესაკირზიის იტალიელიიტალიარი პოეტეფქ [[ფოსკოლო, უგო|უ. ფოსკოლოქ]], [[პელიკო, სილვიო|ს. პელიკოქ]], [[ლეოპარდი, ჯაკომო|ჯ. ლეოპარდიქ]], გერმანელიგერმანალი [[ჰაინე, ჰაინრიხ|ჰ. ჰაინექ]] დო უნგრელიუნგრალი [[პეტეფი, შანდორ|შ. პეტეფიქ]]. [[რუსიარუსეთი|რუსიასრუსეთის]] ბაირონიშ მოარყაფემეარყე განწყობილებასგენწყილობას მეჸუნდეს ეთმეხონარებჷდეს [[რილეევი, კონდრატი|კ. რილეევი]], [[ალექსანდრე პუშკინი]], გჷშაკერძაფილო [[მიხეილვლერმონტოვიმიხეილ ლერმონტოვი]]. [[საქორთუო|საქორთუოს]] ბაირონს უნათესუანდჷუმოჯგირუანს [[ბნიკოლოზ ბარათაშვილი]] მუში რომანტიკულ-ლირიკული განწყობილებათგენწყილობათ დო პათეტიკური ინტონაციათ.

ბაირონიშ თარგმუაქთანგუაქ საქორთუოს XIX ოშწანურაშე დიჭყუ,დიჭყჷ. თიშ პირველმაართა ქორთუ მათანგალეფიშმათანგალეფ შქას რდეს [[ილია ჭავჭავაძე]] დო [[აკაი წერეთელი]].

* [http://www.lib.ge/each_author.php?316 ბაირონიშ ნამთინე ნაწარმონეფიშნახანდეფიშ ნათარგმანათანგა ქორთულ ნინაშა]