მარგალეფი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ჭ.რ. Bot: Migrating 23 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q747580 (translate me)
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ღოზი 1:
[[სურათი:Tipy Mingreltsy. Types of Life The Mingrelians (1865) (A).jpg|thumb|მარგალეფი, XIX ო.]]
'''მარგალეფი''' — [[ქორთუეფ|ქორთუეფიშ]] ართ-ართი შხუ ეთნოგრაფიული ბუნა. კინოხ თინეფს უკებდეს ისტორიული [[კოლხეთიშ ომაფე|კოლხეთიშ]] ცენტრალური რაიონეფი და გვალაშოწმოხონი, თეჟამს — [[რიონი|რიონიშ]], [[ხობწყარი|ხობწყარიშ]] დო [[ინგირწყარი|ინგირიშ]] ძგალეფი, კომპაქტური ბუნეფო ოხორანდეს [[აფხაზეთიშ ავტონომიური რესპუბლიკა|აფხაზეთიშ]] ავტონომიურ რესპუბლიკაშ რანწკ რაიონეფს ([[გალიშ მუნიციპალიტეტი|გალი]], [[ოჩამჩირეშ მუნიციპალიტეტი|ოჩამჩირე]], [[სოხუმი]]). კინოხ ქართეფწკჷმა, [[შონეფი|შონეფწკჷმა]] დო შხვეფწკჷმა ართო მარგალურ ტომეფქ აკადგინეს თეხანური ქორთუ კათაშ ფორმირაფაშ ოსხირი. მარგალეფიშ დიდი ნორთი ჟირნინამი რე, თინეფი იჩიებუნა [[ქორთული ნინა|ქორთული ნინაშა]], ოდოდო ირდღაშიან ჸოფა-რინას — თაშნეშე [[მარგალური ნინა|მარგალურ ნინაშა]], ნამუთ ქართველური ნინეფიშ ბუნას ორხველჷ. მარგალეფს ამდღარ დღაშა აფუნა ასქილადირი კულტურაშ დო ჸოფაშ ლოკალური მუშობურობეფი. თეჟამს საქორთუოს მახორუ დოხოლაფირო 3. 600. 000 ქორთუშე, დოხოლაფირო 800. 000 ქორთუ მარგალური ეთნოგრაფიული ბუნაშ წჷმჷმარინაფალიეწჷმმარინაფალიე.
 
[[იაკობ გოგებაშვილი]] მარგალეფს ათაშ ახასიათენს:
''"მარგალეფი აკმადგინანა ქორთუეფიშ მაჸესჸას. შხვა ქორთუეფშე ბრელი მუთუნით ვეშხვანერებუნა. მარგალი იმერელს დო გურულს თიშნერ ძალიერას აგურუ, ნამდა ქართლელი დო კახელი თენეფს ართიან შქას ძნელას გჷშაგორჷნს. ხვალე ნინათ რენა ჭიჭეთ გიშაზოხაფილეფი, მარა თე ნინათ კვიდრი ჯიმა რე [[ქორთული ნინა|ქორთული ნინაშ]], თეშ გალე, დახე არძა მარგალს ჯგირო უჩქუჩქჷ ქორთული ჩიება დო ქორთული ნინა ძალამს უჸორა. თინეფს თენა საღორონთო ნინათ მიორჩქუნამიორჩქჷნა,რახან წირუა-ხვამა თელი სამარგალოს დუდშეშე ქორთული ნინაშა ირსულებუდირსულებუდჷ დო ასე ხოლო ირსულებუ ... გურგაჩამალიე, ნამდა ტომბა მარჩქენჯეფი ქორთულიშ ნინაშ მარგალეფს შქას უმოს ბრელი იში, ვინემ შხვა ქორთუეფს... მარგალეფს ირო უჸორდეს გურით ქორთული ლიტერატურა დო ბრელი მარგალქ გადიდარჷ თინა ტატალი თხზულებეფით... ბოშკოჩანათ ხოლო მარგალეფი დახე არძა ქორთუს ორჯგინანს: კახეთშა ულა, თექ ოგვერდეთ ბაღიშ აკოხანდაფა, უჩა ზუღაშ პიჯის დუქანიშ გონჯამა ... დო შხვა ქიანაშ თეჯგუა საქვარი, მარგალს ეფო მიორჩქუდ. ძნელას იჸი თიშნერი ცოცმანდი, გურაფაშ მოკორინე, გუმაბედებელი დო გაღიერი კათა, მუნერით მარგალეფი რენან... დუდი დო დუდი ზნეობიერი ლახარა სამარგალოშ რე ხირუა შინური პირუტყვიშორინჯიშ, არძაშ უმოსო ცხენიშიცხენიშ..." ''
 
==ნინა==
[[სამარგალო|სამარგალოს]] მახორობაშ დიდი თია [[მარგალური ნინა|მარგალური ნინაშა]] იჩიებუ̂;იჩიებუ, ქრისტეშახ მაართა ანთასწანურასვითოშწანურას თე ნინაქ გჷშერთგჷშერთჷ თი ნინას, ნამუქუთნამუქჷთ უკულნეშის თეხანური [[ქორთული ნინა|ქორთული ნინათ]] აკოდირთაკოდირთჷ.
 
1801 წანაშე მოჸუნაფილი, სუმი რუსი მაფაშ – [[პავლე I]] – იშ, [[ნიკოლოზ I]] – იშ დო [[ალექსანდრე II]] – აშ – დუდალაშ განძხანს გეუქვუ̂ ქორთული ომაფეეფქი დო ოთარეეფქი; აქტიურო იტარებაფუაფუდ ქორთუ̂ქორთუ ერიშ რუსიფიკაციაშ პოლიტიკა. ასიმილაციაშ ართ–ართი დიდმნიშვნელუანი თიას ქორთუეფიშ ნინეფიშ დუდიშობაშ აკორღვაფა–გეკოპილიტუა მუწმარინუანდჷ.თაშნე, XIX ოშწანურაშ მაჟირა გვერდის სამარგალოშ წოფულეფს დო ოხვამეეფს ქორთული ნინაშ მარგალურით ენოთირაფა დიჭყეს; რუსეფქ თაშნეშე დიჭყეს გოშხვანერაფილი ჭარილობაშ დო შრიფტიშ აკოდგინა მარგალური ნინაშო დო გიშარჩქინელი ნიშვნელუაშ კულტურული ძეგლეფიშ, ნამუთიენ ბიბლია დო XII ოშწანურაშ ქორთული პოემაშ „[[ყილოშტყებამი|ყილოშტყებამიში]]“, მარგალურო თარგმუა ცადეს მარა თე ცადილაფას წარმატებაქ ვამაჸუნჷ. ბოიკოტიშ შინო ბრელი ადამიერი ვაკათუდ [[მარგალური ნინა|მარგალური ნინაშა]] შერსულებული ოხვამური მოინალას დო ვართ მუნეფიშ სქუალეფს უტენდ ოჯარალუ წოფულეფშა. თე გეგმას პროტესტით შეხვად არისტოკრატიაქით. თე ძალიერი წინანდეგობაშ მოღალირო რუსეფქ უკახლე კინიკინეს დო მუნეფიშ გეგმაშე ვარია თქვის.
 
==საბზადი==