|
გაზეთი „ცნობის ფურცელიშ“ 1899 წანაშ [[30 ეკენია]]შ ნომერს გჷმობჟინაფილ ნაჭარას მუშობჷრათ რე ენწყჷმილი ჩხოროწყუშ ეტიმოლოგია: „თექ, სოდე [[ნიკო დადიანი|ნიკო დადიანი]] ოხორანს, ართ აბანს გოხოლუას გჷშურს ჩხორო წყურგილი, „ჩხორო“ მარგალურო ჩხოროს ჯოხო, „წყუ“-წყურგილს.“ ოეგებიეთ, თაჸურეშე გიადუ თე აბანს '''ჩხოროწყუქ'''.
ჩხოროწყუშ მუნიციპალიტეტის მახორუ უჯვეშაშიუჯვეშაშ ადამიერქ მუკილჷ არძა სტადია, ნამუთ საგებიოშმოსოფელიშ ისტორიას რე ჩინებული. შორეულიშორული კჷნოხონიშ ოხორუ ძირაფილი რე „ყალიჩონაშ“ დო ლეწურწუმეშ ჸურეეფს. ძირაფილი რე პიჯწუმოლასჷრელიპიჯწჷმოლასჷრელი ქუალეფი, [[თაია|თაიას]] დო [[მაჟირა ჭოღა|მაჟირა ჭოღას]] ძირაფილი რე ქუაშ მოღეეფი, არგუნი დო ბურჭული. შინელი მოღეეფი [[პალეოლითი|პალეოლითიშ]] დო [[ენეოლითი|ენეოლითიშ]] ბორჯიშ რე. ოფუტე [[ოჩხომური|ოჩხომურს]], წყარმალუ ოჩხომურიშ მარძგვანი პიჯის იძირჷ გვიან-ბრინჯაოშბრონზეშ დო ორდოიან-რკინაშ ბორჯიშ ნაღოლემინაღოლემ განძიქ 140-შახ ნიბთით. განძი რე ჯვ. წ.ე-თ I ვითოშწანურაშ დაჭყაფუშ, ნამუთ გჷმირკვიუ [[სიმონ ჯანაშია|სიმონ ჯანაშიაშ]] ჯოხონობაშ სახენწჷფო მუზეუმიშ არქეოლოგიური ექსპედიციაქ.
ოფუტე [[ჭოღა|ჭოღას]] [[1972]] წანას პროფესორ დავით ხახუტაიშვილიშ დუდობათ დედასურუდედასურჷ ქურა-სახელოსნოს ნოსქჷლედეფიშ, [[რკინა|რკინაშ]] ანჯარეფიშ (იარაღეფიშ), ოკიდალი მოღეეფიშ, რკინაშ მადანიშ დო შხვადოშხვა მოღეეფიშ ჸოფაქ, ნამუეფით ქრონოლოგიურო ჯვ.წ.ეკ. VIII-IV ოშწანურეფით ითარიღებუ.
ანტიკური ბორჯიშ [[კოლხაკოლხეთიშ ომაფე|კოლხაშ]] მატერიალური - კულტურული ისტორიაშ დაგურაფალო ართ-ართი დუდი ფაქტორი რე საფულეეფიშ ინვენტარი. ლეახალეშ განობას საფულეს ძირაფილი რე ბრინჯაოშ ომანჯურეფი, ორქოშ დო ვარჩხილიშ კჷსერიშ გიობუნაფალეფი დო მარწკინდეფი. არქეოლოგიური გონთხორუეფით გითოგორილი რე ორდოანტიკური ბორჯიშ ნოხორეფი, ძირაფილი რე გალეშეიანი მოღეეფი ხოლო, ნაჯაგაშ (გარახაშ) ჯიხაშ თუდო, წყარმალუ ოჩხომურიშ მარძგვანი წყარპიჯის. გჷშაკერძაფილო გვალონა აბანეფიშ მახორუეფშა გალენი ვანჭარეფი მიშეს ჭიჭე, უერქემო ნიშეფით, წყარმალუეფიშ, ხობწყარიშ დო ოჩხომურიშ გინულათ.
[[არქანჯელო ლამბერტი|არქანჯელო ლამბერტი]] „სამარგალოშ ეჭარუას“ ჭარჷნს: „ტეხჷრს მოჸუნს ხოფი, (ხობწყარი), ნამუთ ღმალიერი რე ჩხომეფით დო ოულარი რე ნიშეფით.“ მუხურიშ დო თაიაშ ტერიტორიას, გინოჩამათ, გინიშ „პომპიაშ შარა,“ ნამუთ მერსხუაფილი რე პომპეუსიშ ლჷმაწკმა ჯვ. წ. ე. 65 წანას. შილებე, პომპეუსპომპეუსი ტეხჷრიშ დო ხობწყარიშ გოხოლუას დოხორინელი ტერიტორიეფიშ გინულათ ქიმიშჷკონ, მაჟირა ვერსიათ, პომპეუსი რტინელი მაფას შინელიშინელ შარათ მეთხოზუდჷკონ. თენათ იდასურებუ, ნამდა ჯვ.წ.ე-შო პომპიაში შარა რდჷ თაქიანი მახორობაშ მიოულარი მუნეფიშ გოხოლუაშ დოხორინელი პუნქტეფშა.
ჩხოროწყუქ მახორობაშ მოძინაშ უკული ადმინისტრაციული გჷნართათ გინირთჷ დო ოხვამექ ხოლო ქიგიდგჷ. 1909 წანაშ [[8 ეკენიასეკენია]]ს (ჯვეში სტილით) ოხვამეს, პაპეფიშ დო დიაკონეფიშ გალობათ დო დადიანეფიშ ჯანერეფშე ვითოჟირი გოჸოთამათ თექიანობაქ დინათ „ჩხოროწყუთ“ დო ქჷდირსხუ ირწანურიირწანურ კანთარუაქ „იარმორკობაქ,“ სოდეთ ბრელი კათა იშაყარუჷდუიშაყარუდჷ. თე ტერიტორია 1917 წანაშა [[ქუთეშიშ გუბერნია|ქუთეშიშ გუბერნიაშ]] [[ზუგდიდიშ მაზრა|ზუგდიდიშ მაზრაშა]] მიშეშჷ. 1929 წანაშე ჩხოროწყუ ზოხო ადმინისტრაციული-ტერიტორიული გჷნართა რე.
მუნიციპალიტეტის რე ართი დაბა დო 12 ოფუტე. [[საქორთუო|საქორთუოშ]] ნანანოღა [[ქართი|ქართიშა]] მეძჷ 317 კილომეტრი, 37 კილომეტრი მეძჷ [[სენაკი|სენაკიშ]] აეროპორტშა, 80 კილომეტრი [[ფუთი|ფუთიშ]] ონიშოლშა, 37 კილომეტრი [[ზუგდიდი|ზუგდიდიშ]] რკინაშარაშ ვაგზალშა.
|
