|
[[ფაილი:Raising of Lazarus.jpg|მინი|XI ოშწანურაშ ქორთული ბიბლია]]
'''ბიბლია''' ({{lang-el|Biblia}}, ზიტყვაზიტყვათ ''წიგნეფიწინგეფი'') — [[იუდაიზმი|იუდაისტური]] დო [[ქირსიანობა|ქირსიანული]] რელიგიეფიშ „საღორონთო“ წიგნეფიშწინგეფიშ კათელი. აკმოდირთუ [[ჯვეში აპიანი|ჯვეში]] დო [[ახალი აპიანი|ახალი აპიანიშე]]. ქირსიანობა ჩინებულენც ბიბლიაშ ჟირხოლო ნორთის, ოდო იუდაიზმი ხვალე ჯვეში აპიანც.
ჯვეში აპიანიშ (39 წიგნიწინგი) დიდი ნორთი დოჭარილიე [[ჯვეში ურიული ნინა|ჯვეშ ურიული ნინაშა]]. ხვალე ნამთინე, ალაზიმაფათ გვიანიშ წიგნისწინგის (ეზრაშიეზრაშ დო დანიელიშიდანიელიშ), აფხვადუნა მორჩილი დინნართა [[არამეული ნინეფი|არამეულ]] ნინაშა. ჯვეში აპიანი აკოდგინალუაშ ჸურე ძალამი შხვადოშხვანერი კათელიე; იკათუანც ისტორიულ დოკუმენტეფცდოკუმენტეფს, ოკათაშე მითეფიშ დო ლეგენდეფიშ დინნაჭარეფც, შხვადოშხვა ეპოქაშის დო სოციალური ფალეფიშ მსოფლმხედველობაშ ემასახალი იურიდიულ დოკუმენტეფც, გოშხვანერაფილი რელიგიური კულტეფწკჷმა რსხუაფილი რიტუალეფიშემასახალი ტექსტეფც, რელიგიაშ დო ლირიკული პოეზიაშ მინუშეფც. თე მიარენერი მოღეშ კორბუა, რედაქცია დო კანონიზაცია მეჭედას არსხუაფუ ჯვეში ურიული მონოთეისტური რელიგიური კონცეფციაშ გჷმოჸონდინაფას დო გოვითარაფას. საბოლა სახე ურიული ჯვეში აპიანქ დასაბაღო გვიანც მიღჷ. თიში კანონიზაციაქ დიჭყუ ბაბილონიშ ჭკორალაშ უკული - ჯვ. წ. V ოშწანურას დო ითუ დოხოლაფირო ახ. წ. II ოშწანურას.
თიშ მკუჯინუო, ნამდა ჯვეში აპიანიშ რედაქტორეფი ტექსტიშ აკოშქუმალაბორც ოცადუდეს ედომუშამო გუდინუაფუდესკონი მაართამი შხვაობეფინ, წიგნისწინგის იშენი ახასიათენც ანაჩიაშური, ნინაშურ-სტილისტური დო ჟანრიშური სჯღარუე. ხშირიე მუჭოთ ანაჩიაშური,თაშნეშე ფაქტობრივი ჩილათეფი დო წინანდეგობეფი. ჯვეში აპიანს ურიულო არტამი დუდჯოხო ვა უღუ, თინა სუმი ნორთო ირთუ. პირველს ჯოხო კანონი ([[ურიული ნინა|ურიული.]] [[თორა]]), თიშ აკოდგინას ტრადიცია [[მოსე]]ს მიოჭარანც, აკმოდირთუ ხუთი წიგნიშეწინგიშე (დაბადება, გჷშულაშ, ლევიტელეფიშ, რიცხვეფიშ დო მაჟირა სჯული); მაჟირა ნორთიე აწმაჩამალეფი; თიშა მიშმურც წიგნეფიწინგეფი - ისუ ნავესი, მსაჯულეფიშ, სამოელიშ პირველი დო მაჟირა წიგნიწინგი (მარგალურო მაფეფიშ მაართა დო მაჟირა), მაფეფიშ მაართა დო მაჟირა (მარგალურო მაფეფიშ მასუმა დო მანთხა) წიგნიწინგი, ესაიაში, იერემიაში, ეზეკიელიშ დო 12 მორჩილი აწმაჩამალიშ - ოსიაში, იოელიშ, ამოსიშ, ობადიაშ, იონაშ, მიქეაშ, ნაუმიშ, ამბაკუმიშ, სოფონიაშ, ანგეაშ, ზაქარიაშ დო მალაქიაშ. მასუმა ნორთის, ნამუსუთ ურიულო დოჭარიელფიჯოხნი, მიშმურც ფსალმუნეფი, სოლომონიშ იგავეფი, იობიშ წიგნიწინგი, ოცქვაფური ცქვაფა, იერემიაშ თვალუა, ეკლესიასტე დო წიგნეფიწინგეფი ესთერიშ, დანიელიშ, ეზრაშ, ნეემიაშ დო ნეშტთა (მაართა დო მაჟირა). ქრონოლოგიური თანჯი ჯვეში აპიანიშ ზოხოამი ნორთეფც შქას ძალამი დიდიე.
[[ქორთული ნინა|ქორთულო]] ბიბლიაქ მაართათ, ქირსიანობაშ გოფაჩუაშე მალასჷთ, IV–V ოშწანურეფც ითანგჷ. თე პერიოდიშ მათანგალეფიშ მინობა უჩინებუე, რახან თინეფი ჯოხოშ უმუშინაფუო ქარანენდეს.
|
