ეგრისიშ ომაფე: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დუდშე მორჩილი ომაფე რდჷ, უკებუდჷ [[რიონი|წყ. რიონიშ]] ჟირხოლო პიჯი (დოხოლაფირო [[ქობულეთი|ქობულეთიშე]] [[ერწყარი|წყ. ერწყარშახ]]), [[რომიშ იმპერია]] თიშა ფორმალურ სიუზერენობას ეთმისქილიდუანდჷ. II ოშწანურაშ 30-ამიიანი წანეფს ეგრისიშ მაფა [[მალასა]] რომიშ იმპერატორიშით რდჷ დორინაფილი, ოდო თიშ ზუღაპიჯიშ ჯიხა-ნოღა [[ფასისი (ნოღა)|ფასისის]] (ფასიდა) რომაული გარნიზონი ონორდჷ.

III ოშწანურაშ 50-ამიიან წანეფს ეგრისიშ ომაფეს გამშაკათეს [[გუთეფი|გუთეფქ]], ოდო 90-ამიიან წანეფს [[სარმატეფი|სარმატეფქ]]. IV ოშწანურას ეგრისიშ ომაფექ გენძალიერჷ დო აკაართოიანჷ ედომუშამი ბჟადალ საქორთუო. ობჟათეთ თიში ტერიტორიაქ ქჷმიოჭირინუ [[ჭოროხი|წყ. ჭოროხიშ]] თუდოლენი მალუობაშ რაიონს, ოდო ოორუეშე თის ქჷდაჸუნჷ აფსილეფიშ, [[აბაზგეფი |აბაზგეფიშ]] დო [[სანიგეფი|სანიგეფიშ]] ოთარეეფქ, თაშინეშეს შონეფქ ([[მისიმიარეფი]]) დო ლეჩხუმიშ (სკვიმნიაშ) მახორუეფქ. ეგრისიშ მაფაშ მიკობუნალაქ რომიშ (ბიზანტიაშ) იმპერატორშა უმოსი ფორმალურო გჷნირთჷ: ეგრისიშ ღურელი მაფაშ მონძეს, ნამუთ ოკო გამაფებედუკო აბანობური წესიშ დო ადეთიშ მეჯინათჷნ, ბიზანტიაშ იმპერატორი უჯღონანდჷ ომაფე შანეფს. ეგრისალეფიშ საღალე ხვალე მუში ქიანაშ ოორუე ონძღოშ თხილუა რდჷ, ნამუდა გეგიეფი თე შარათ ვა მუშაჭკირელედესკონ იმპერიაშ დიხაშან. ეგრისიშ ზუღაპიჯიშ პუნქტეფს ვა გერდეს ბიზანტიაშ გარნიზონეფი. ეგრისიშ მაფას ჸუნდჷ მუში ვასალეფი: აბაზგეფიშ, სანიგეფიშ, შონეფიშ დო შხვა ტომეფიშ თარეფი. ინძალიერებუდჷ ქიანაშ ფეოდალიზაციაშ პროცესი.

V ოშწანურაშ შქა წანეფს მაფა [[გუბაზ I|გუბაზ I-ქ]] ცადჷ გოდუდიშალაფედუკო ბიზანტიაშე ირინერი მიკობუნალაშე, მარა ღანკიშა ვა მიაჭირინუ. ბიზანტიაწკჷმა კონფლიქტით ქირგებეს შონეფქ დო სანიგეფქ დო V ოშწანურაშ 70-ამიიან წანეფს ზოხორინალა ქჷმიპალეს. VI ოშწანურაშ დაჭყაფუს ეგრისიშ ომაფექ კუნტახანით ირანიშ დოჸვენჯო გჷნირთჷ. 523 წანას ეგრისიშ მაფაქ [[წათე II|წათე II-ქ]] გურგინი ბიზანტიაშ იმპერატორშე გეჭოფჷ. VI ოშწანურას ეგრისიშ ომაფექ ბიზანტია დო ირან შქას იროიანი ლჷმეფიშ ასპარეზო გჷნირთჷ. თიშ უკული, მუთ ირანქ ბჟაეიოლ მოლენკავკაციას (იბერია, ალბანეთი, სომხეთიშ ნორთი) მეკენჯას ქჷდაბიჯგუ კუჩხინ, ეგრისიშ ომაფეს გჷშაკერზაფილი სტრატეგიული შანულობაქ ქჷმიაჩჷ. 528 ირანიშ ჯარქ ბჟადალ საქორთუოს ქჷდეკინჷ ჯიხა-ნოღეფი [[შორაპანი]] დო [[სკანდეშ ჯიხა|სკანდე]]. ეგრისიშ მაფას ბიზანტიაშ მოხვარე ჯარქ ქჷმოურთჷ, ირანალეფქ დემარცხეს დო 532 წანას ქჷდიდჷ „ოშწანურაშ ზჷქ“, ნამუდგათ ოკო გეკონწყელედუკო ლჷმაშახიანი ვითარაფა. იმპერატორ [[იუსტიანე I|იუსტიანე I-ქ]] განძალიერჷ მუში ხეშუულობა ეგრისის (ქჷდარსხუ ჯიხა-ნოღა [[პეტრა]], გარჩქინჷ ოვაჭარე მონოპოლია დო ეგრისიშ ჯიხა-ნოღეფს მუში ჯარი ქინარინუ). თექ გჷშეჭანუ [[541]] წანაშ არყება [[გუბაზ II|გუბაზ II-აშ]] დუდალათ ([[ეგრისიშ არყებეფი]]).

[[542]] წანას ირანიშ ჯარქ მჷშელჷ ეგრისშა დო ქჷდიჭყჷ [[ეგრისიშ დიდი ლჷმა 542-562|20-წანამი ლჷმაქ]] ბიზანტია დო ირან შქას. [[562]] წანას ქჷდიდჷ ზჷქ. ირანქ დათმჷ ეგრისი, ნამუქჷთ ბიზანტიაშ ვასალურ ომაფეთ ქჷდოსქიდჷ. VII ოშწანურაშ 20-ამიიან წანეფს ეგრისალეფი აბაზგეფწკჷმა ართო აქტიურო ოკათუდეს იმპერატორ ჰერაკლეშ ლოშქუეფს ირანიშ მეხჷ.