ინდოეთი: გინორთი გინოჯინეფს შქას
დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ღოზი 202:
| archivedate = 2011-08-22
}}</ref>. კულტურული, ნინაშობური დო გენეტიკური მიარეფერუამობათ, ინდოეთი მოსოფელს მაჟირა აბანს იკენს, [[აფრიკა]]შ კონტინენტიშ უკული<ref name="LOC PROFILE"/>. ინდოეთიშ მახორობას, ჭარუა-კითხირიშ რჩქინაშ ოშქაშე დონე აკმადგინანს 64,8 % (53,7 % ოსურკათეფს შქას დო 75,3 % ქომოლკათეფს შქას)<ref name="CIA"/>. ჭარუა-კითხირიშ არძაშე უმოსი მაღალი დონე [[კერალა]]შ შტატის რე (91 %)<ref>{{cite web|url=http://www.kerala.gov.in/education/|title=Kerala's literacy rate|publisher=[[Government of Kerala]]|accessdate=2007-12-13|work=kerala.gov.in|deadlink=404|archiveurl=http://web.archive.org/20030311192337/www.kerala.gov.in/education/|archivedate=2003-03-11}}</ref>, დო არძაშე დაბალი — [[ბიჰარი|ბიჰარს]] (47 %)<ref>{{cite web|url=http://gov.bih.nic.in/Profile/CensusStats-03.htm Census Statistics of Bihar: Literacy Rates|title=Literacy rate of Bihar|accessdate=2007-12-13|publisher=Government of Bihar}}</ref>. მახორობაშ გენდერული აკოდგინალუა იხასიათებუაფუ ქომოლკათაშ მუდანობაშ უმოსობათ ოსურკათაშ მუდანობაწკჷმა ელაზჷმაფათ. მახორობაშ ქომოლკოჩეფიშ ნორთი აკმადგინანს 51,5 %, ოსურკათეფიშ — 48,5 % (1000 ქომოლკოჩი = 944 ოსურკოჩი). ინდოეთიშ მახორობაშ [[ასაკობური-სქესობური პირამიდა|ოშქაშე ხანი]] აკმადგინანს 24,9 წანას, მახორობაშ წანმოწანური ძინა — 1,38 %; 1000 ადამიერშო წანმოწანას იბადებუ 22,01 ბაღანა<ref name="CIA"/>. მახორობაშ [[2001]] წანაშ ეჭარუაშ მეჯინათ, 14 წანაშ ხანშა ბაღანეფი აკმადგინანდჷ მახორობაშ 40,2 %-ის, 15-59 წანაშ ხანი — 54,4 %-ის, 60 წანა დო უმოს მეტი — 5,4 %-ის.
== სახენწჷფო სისტემა ==
სახენჷწიფოშ სისტემათ რე ფედერაციული რესპუბლიკა.</br>
ქიანაშ მადუდე რე პრეზიდენტი.</br>
თარობაშ(კანტორაშ)უნჩაში რე პრემიერ-მინისტრი.</br>
კანონიშდუმადვალუ ორგანო რე ჟირპალატამი პარლამენტი. აკმოდირთუ შტატეფიშ სხუნუშე(რაჯია საბჰა,250 მაკათური) დო ოკათაშური პოლიტიკაშე(ლოე საბჰა,545 მაკათური).</br>
პარტიეფი - ინდოეთიშ ერუანული კონგრესი, ბჰარატია ჯანატა პარტია დო შხვა.</br>
== ნინეფი ==
ჰინდი - (თეშე რაგადანს 40%), ბენგალური, ტელუგური, მარათული, ტამილური, ურდუ, გუჯარატული, მალაიალამი, კანარა, ორია, პენჯაბური, ასამური, კაშმირული, სინდური, სანსკრიტული. კონსტირუციათ კუნტახანურო გამოცხადებული რე ოფიციალური ნინათ ინგლისური(1%).</br>
== რელიგია ==
რელიგია - ინდუიზმი-83%, ისლამი-11%, ქირსიანობა-2,6%, სიქიზმი-1,9%, ბუდიზმი-0,7%.</br>
== ეკონომიკა ==
1990-ამი წანეფშე ინდოეთიშ ეკონომიკა, თექ დოჭყაფილი რეფორმეფიშ გეშა, უმოსო ქიმკიჭიფუ ურცხოარი ინვესტორეფი. ქიანაქ სერიოზულო გინოსხაპ ინფორმაციული ტექნოლოგიეფიშ დარგეფშა. თინეფიშ კინოინდუსტრია გოვითარაფილი რე(ბოლივუდი).</br>
ქიანაშ პროდუქტი: (გიმო)ტირინუა - 357მლრდ $(მა-15 აბანს), ართ შურშა მოურს 370$ წანას.</br>
ექსპორტი (გინაღალარი პროდუქტი): ორქო,ბარგი, ბამბე დო ჩაი.</br>
== ვალუტა ==
ვალუტა რე [[ინდური რუპია]].</br>
== ისტორია ==
მა-16 ოშწანურაშე იჭყაფუ ინდოეთიშ ეჭოფუა ევროპალ კოლონისტეფშე. დახე 200 წანა რდჷ ბრიტანეთიშ კოლონია. 1947 წანას მოხვადჷ სუბკონტინენტიშ კოლონიაშუკუნერი გორთუალა რელიგიაშ შინით ინდოეთო დო პაკისტანო, მუთიქ იჸუ თენეფს შქას ლჷმაშ დო ტერიტორიაშ გორთუალაშ ბაძაძიქ. ინდოეთიქ დიო დომინიონიშ სტატუს მიღჷ, მარა 1950 წანას ზოხორინალა გჷმაცხადჷ. შხვადოშხვა რელიგიური, კასტური დო ეთნოკულტურაქ ლჷმაშ ბაძაძიქ იჸუ.1948 წანას ჸვილირქ იჸუ "ბაპუ"- "ქიანაშ მუმა", მახათმა განდი, ნამდგაქჷთ დუდი გედგჷ ინდოეთიშ ზოხორინალაშ ყარაფის.
== სქოლიო ==
{{სქოლიო|2}}
== რესურსეფი ინდოეთის ==
* [http://goidirectory.nic.in/ ინდოეთიშ რესპუბლიკაშ თარობაშ საიტეფიშ ოფიციალური კატალოგი]
* [http://univertv.ru/video/kulturologiya/kultura_narodov_mira/indiya_s_majklom_vudom/?mark=science ინდოეთი მაიკლ ვუდწკჷმა ართო.] — [[BBC]]-იშ დოკუმენტური ფილმი
{{მერკე}}
{{აზიაშ ქიანეფი}}
{{ინდოეთიშ შტატეფი დო ტერიტორიეფი}}
[[კატეგორია:ინდოეთი]]
[[კატეგორია:აზიაშ ქიანეფი]]
[[კატეგორია:გოართოიანაფილი ომაფეშ ჸოფილი კოლონიეფი]]
[[კატეგორია:ინგლისურნინამი ქიანეფი]]
{{ინფოდაფა ქიანა|
|ოდაბადური_ჯოხო = भारतीय गणराज्य<br />Bhārat Ganarājya<br />Republic of India
|ედომუშამი_ჯოხო = ინდოეთიშ რესპუბლიკა
|ოართე_ჯოხო =ინდოეთი
|შილა = Flag of India.svg
|გერბი = Emblem of India.svg
|რუკა = India (orthographic projection).svg
|ჰიმნი = <center>[[ფაილი:Jana Gana Mana instrumental.ogg]]</center><br /> Jana Gana Mana
|დევიზი =ჭეშიმარიტება იმორძგუანს<br />(satyamēva jayatē)
|ოფიციალური_ნინეფი =[[ჰინდი]], [[ინგლისური ნინა|ინგლისური]]<br />დო [[ინდოეთიშ ნინეფიშ ერკებული|ხოლო 21 ნინა]]
|რელიგია=
|ნანანოღა= [[ნიუ-დელი]]
|latd=28
|latm=36.8
|latNS=N
|longd=77
|longm=12.5
|longEW=E
|უდიდაში_ნოღა = [[მუმბაი]], [[დელი]], [[ბანგალორი]], [[ჩენაი]], [[კოლკატა]]
|თარობაშ_ტიპი = [[ფედერაციული სახენწჷფო|ფედერაციული]] [[საპარლამენტო რესპუბლიკა]]
|ლიდერიშ_ტიპი_1 = [[ინდოეთიშ პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]]
|ლიდერიშ_ჯოხო_1 =[[პრანაბ მუხერჯი]]
|ლიდერიშ_ტიპი_2 = [[ინდოეთიშ პრემიერ-მინისტრი|პრ.-მინისტრი]]
|ლიდერიშ_ჯოხო_2 = [[ნარენდრა მოდი]]
|ლიდერიშ_ტიპი_3 =
|ლიდერიშ_ჯოხო_3 =
|ლიდერიშ_ტიპი_4 =
|ლიდერიშ_ჯოხო_4 =
|სახენწჷფოშ ტიპი =
|მიკოღანკუა =
|ოფიციალური ჸოფირება 1 =
|ოფიციალური თარიღი 1 =
|ოფიციალური ჸოფირება 2 =
|ოფიციალური თარიღი 2 =
|ოფიციალური ჸოფირება 3 =
|ოფიციალური თარიღი 3 =
|ოფიციალური ჸოფირება 4 =
|ოფიციალური თარიღი 4 =
|რანგი_ფართობით = 7-ა
|ფართობი =3,287,590
|წყარი_% =9.56
|ოეგებიე_მახორობა ={{ძინა}} 1 220 800 359<ref>cite web|url=http://www.census.gov/population/international/data/countryrank/rank.php|title=Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013|author=Census.gov|date=2013|publisher=U.S. Department of Commerce|accessdate=2013-05-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/6GUHbJYCI|archivedate=2013-05-09</ref>
|ოეგებიე_მახორობა_რანგი = 2-ა
|მახორობა_ოეგებიეთ_წანას = 2011
|მახორობაშ_ცენზი = 1,027,015,248
|მახორობაშ_ცენზი_წანას = 2001
|მახორობაშ_მეჭედალა = 329
|მახორობაშ_მეჭედალა_რანგი = 31-ა
|ედპ_ppp_წანა = 2011
|ედპ_ppp = $4.469 ტრილიონი
|ედპ_ppp_რანგი = 3-ა
|ედპ_ppp_ართ_მახორუშე =$3,703
|ედპ_ppp_ართ_მახორუშე_რანგი = 129-ა
|აგი = 0.547
|აგი_ტენდენცია ={{ძინა}}
|აგი_კატეგორია = <font color="#ffcc00">ოშქაშე</font>
|აგი_რანგი =134-ა
|აგი_წანა =2011
|ვალუტა= [[ინდური რუპია]]
|ვალუტაშ_კოდი =INR
|ქიანაშ_კოდი =IND
|ბორჯიშ_ორტყაფუ = [[მოსოფელიშ კოორდინირაფილი ბორჯი|UTC]] +5:30სთ.
|ზარხულიშ_ბორჯი =+5:30სთ.
|cctld = [[.in]]
|ოტელეფონე_კოდი =+91
|ოტელეფონე_კოდი_მეწურაფა=
|სქოლიო=
}}
'''ინდოეთი''' - ({{lang-hi|भारत}}, {{lang-en|India}}), ედომუშამი ოფიციალური ჯოხოდვალა — '''ინდოეთიშ რესპუბლიკა''' - ({{lang-hi|भारत गणराज्य}}, {{lang-en|Republic of India}}) — [[სახენწჷფო]] [[ობჟათე აზია|ობჟათე აზიას]]. ქიანაშ მახორობა — 1,22 მილიარდ ადამიერშე უმოსი (2010), ტერიტორია — 3 287 263 კმ², ჟირხოლო მუნაჩემეფით, ობჟათე აზიაშ უდიდაშ სახენწჷფოს წჷმმარინუანს. მოსოფელს მაჟირა აბანს იკენს მახორობაშ მუდანობათ დო მოსოფელს მაშკვითა რე ტერიტორიაშ მეჯინათ. ნანანოღა — [[ნიუ-დელი]]. სახენწჷფო ნინეფი — [[ჰინდი]] დო [[ინგლისური ნინა|ინგლისური]].
[[ფედერაციული სახენწჷფო|ფედერაციული]], [[საპარლამენტო რესპუბლიკა]]. [[ინდოეთიშ პრემიერ-მინისტრი|პრემიერ-მინისტრი]] — [[ნარენდრა მოდი]], [[ინდოეთიშ პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]] — [[პრანაბ მუხერჯი]]. ქიანა ირთუ 29 შტატო დო 7 მორსხუე ტერიტორიათ.
ინდოეთის ბჟადალშე უხურგანს [[პაკისტანი]], ოორუე-ბჟაეიოლშე - [[ჩინეთი|ჩინეთიშ ოკათე რესპუბლიკა]], [[ნეპალი]] დო [[ბჰუტანი]], ბჟაეიოლშე - [[ბანგლადეში]] დო [[მიანმარი]]. თეშ მოხ, ინდოეთის ოზუღე ხურგეფი უღუ ობჟათე-ბჟადალშე [[მალდივიშ რესპუბლიკა|მალდივეფწკჷმა]], ობჟათეშე - [[შრი-ლანკა|შრი-ლანკაწკჷმა]] დო ობჟათე-ბჟაეიოლშე - [[ინდონეზია|ინდონეზიაწკჷმა]]<ref>Harvnb|Kumar|Pathak|Pednekar|Raju|2006|p=531</ref>. შტატი [[ჯამუ დო ქაშმირი|ჯამუ დო ქაშმირს]], ოდებელ ტერიტორიას, ხურგა უღჷ [[ავღანეთი|ავღანეთწკჷმა]]<ref>Примечание: Индийское правительство считает, что Индия также граничит с [[Афганистан]]ом, так как рассматривает весь штат [[Джамму и Кашмир]]а индийской территорией, включая ту его часть, которая граничит с Афганистаном. Граница между Индией и [[Пакистан]]ом была заморожена в [[1948 год]]у, после прекращения огня, [[ООН]]. Вследствие этого регион, граничащий с Афганистаном, оказался на территории, подконтрольной Пакистану.</ref>.
== ჯოხოდვალა ==
* '''ოფიციალურო''': ინდოეთიშ რესპუბლიკა.</br>
* '''ოდაბადურო''':भारतीय गणराज्य<br /> Bhārat Ganarājya<br />[[ინგლისური ნინა|ინგლისურო]] — Republic of India</br>
== გეოგრაფია ==
{{main|ინდოეთიშ გეოგრაფია}}
ინდოეთი იდვალუაფუ [[ობჟათე აზია]]ს. ქიანა ფართობით მოსოფელს [[მოსოფელიშ ქიანეფი ფართობიშ მეჯინათ|მაშკვითა აბანს]] იკენს (3 287 590 [[კვადრატული კილომეტრი|კმ²]], თინეფს შქას, სქირონა: 90,44 %, წყარიშ ჟინპიჯი: 9,56 %) დო მახორობათ მოსოფელს [[მოსოფელიშ ქიანეფი მახორობაშ მეჯინათ|მაჟირა აბანს]] იკენს (1 192 910 000 ადამ.).
=== ადმინისტრაციული დორთუალა ===
{{main|ინდოეთიშ ადმინისტრაციული დორთუალა}}
ინდოეთი რე [[ფედერაცია|ფედერაციული]] [[რესპუბლიკა]], ნამუთ აკმოდირთუ ეჩდოჩხორო შტატიშე, ამშვი [[ინდოეთიშ მორსხუე ტერიტორიეფი|მორსხუე ტერიტორიაშე]] დო [[დელი|დელიშ ნაციონალური ნანანოღაშ ოლქიშე]]. არძა შტატის დო ჟირ მორსხუე ტერიტორიას - ([[პუდუჩერი]]ს დო დელიშ ნაციონალური ნანანოღაშ ოლქის) მუში გჷშაგორაფონი თარობა უღჷ. დოსქილადირ ხუთი მორსხუე ტერიტორია იმართუაფუ ადმინისტრატორით, ნამუსჷთ დუთმანიშნენს ცენტრალური ხეშუულება, დო შესაბამისო ინდოეთიშ პრეზიდენტიშ ბონი მართუალაშ თუდო რე. [[1956]] წანას, ინდოეთიშ შტატეფი რეორგანიზაფილი რდჷ, ნინაშობური შანიშ მეჯინათ<ref>cite web|url=http://www.commonlii.org/in/legis/num_act/sra1956250/|title=States Reorganisation Act, 1956|work=Constitution of India|publisher=Commonwealth Legal Information Institute|accessdate=2007-10-31|archiveurl=http://www.webcitation.org/6174PLc4H|archivedate=2011-08-22</ref>. თეურეშეხ, ადმინისტრაციული სისტემა პრაქტიკულო ვათირელე.
არძა შტატი დო მორსხუე ტერიტორია გორთილიე ადმინისტრაციულ დო სათარობო ართულეფო, ნამუსჷთ ოლქი ჯოხონჷ. ინდოეთის 600 ოლქიშე უმოსი რე<ref>cite web|url=http://districts.gov.in/|title=Districts of India|accessdate=2007-11-25|publisher=[[National Informatics Centre|National Informatics Centre (NIC)]]|work=Government of India</ref>. მუშჸურე, ოლქეფი ირთუნა უმოსი მორჩილი ადმინისტრაციული ართულო - [[ტექსილი|ტალუკო]].
{|- class="standard"
|-
! colspan="8" | შტატეფი
|-
! №
! შტატეფი<br />(მარგალური ჯოხოდვალა)
! შტატეფი<br />(აბანობური ჯოხოდვალა)
! ადმინისტრაციული ცენტრი
! ფართობი,<br />კმ²
! მახორობა,<br /> ადამ. (2011)
! მეჭდალა,<br />ადამ./კმ²
! ორენი რუკას
|-
| 1 || [[ანდჰრა-პრადეში]] || {{lang-en|Andhra Pradesh}}<br />{{lang-hi|आन्ध्र प्रदेश}}<br />[[ტელუგუ (ნინა)|ტელუგუ]] ఆంధ్ర ప్రదేశ్<br />[[ურდუ ნინა|ურდუ]] آندھرا پردیش || [[ვიჯაიავადა|ვიჯაიავადა]] || 160 205 || 49 665 533 || 310 || [[ფაილი:India Seemandhra locator map.svg|center|90px]]
|-
| 2 || [[არუნაჩალ-პრადეში]] || {{lang-en|Arunachal Pradesh}}<br />{{lang-hi|अरुणाचल प्रदेश}} || [[იტანაგარი]] || 83 743 || 1 382 611 || 16,51 || [[ფაილი:Arunachal Pradesh in India.png|center|90px]]
|-
| 3 || [[ასამიშ შტატი|ასამი]] || {{lang-en|Assam}}<br />{{lang-hi|असम}}<br />[[ასამური ნინა|ასამური]] অসম || [[დისპური]] || 78 438 || 31 169 272 || 397,37 || [[ფაილი:Assam in India.png|center|90px]]
|-
| 4 || [[ბიჰარი]] || {{lang-en|Bihar}}<br />{{lang-hi|बिहार}} || [[პატნა]] || 94 163 || 103 804 637 || 1102,43 || [[ფაილი:Bihar in India.png|center|90px]]
|-
| 5 || [[გოა]] || {{lang-en|Goa}}<br />{{lang-hi|गोवा}}<br />[[კონკანი (ნინა)|კონკანი]] गोंय<br />[[მარათჰი (ნინა)|მარათჰი]] गोवा|| [[პანაჯი]] || 3702 || 1 457 723 || 393,77 || [[ფაილი:Goa in India.png|center|90px]]
|-
| 6 || [[გუჯარათი]] || {{lang-en|Gujarat}}<br />{{lang-hi|गुजरात}}<br />[[გუჯარათული ნინა|გუჯარათი]] ગુજરાત|| [[განდინაგარი]] || 196 024 || 60 383 628 || 308,04 || [[ფაილი:IndiaGujarat.png|center|90px]]
|-
| 7 || [[ჯამუ დო ქაშმირი]] || {{lang-en|Jammu and Kashmir}}<br />{{lang-hi|जम्मू और कश्मीर}}<br /> [[ურდუ ნინა|ურდუ]] جموں و کشمیر<br />[[ქაშმირული ნინა|ქაშმირული]] جۄم تٕ کٔشېر || [[სრინაგარი]] ((ზარხულს)<br />[[ჯამუ]] (ზოთონც) || 222 236 || 12 548 926 || 56,47 || [[ფაილი:Jammu and Kashmir in India.png|center|90px]]
|-
| 8 || [[ჯარხანდი]] || {{lang-en|Jharkhand}}<br />{{lang-hi|झारखंड}} || [[რანჩი]] || 79 714 || 32 966 238 || 413,56 || [[ფაილი:Jharkhand in India.png|center|90px]]
|-
| 9 ||[[ბჟადალი ბენგალი]] || {{lang-en|West Bengal}}<br />{{lang-hi|पश्चिम बंगाल}}<br />[[ბენგალური ნინა|ბენგალური]] পশ্চিমবঙ্গ|| [[კოლკატა]] || 88 752 || 91 347 736 || 1029,25 || [[ფაილი:West Bengal in India.png|center|90px]]
|-
| 10 || [[კარნატაკა]] || {{lang-en|Karnataka}}<br />{{lang-hi|कर्नाटक}}<br />[[კანადა (ნინა)|კანადა]] ಕರ್ನಾಟಕ|| [[ბანგალორი]] || 191 791 || 61 130 704 || 318,74 || [[ფაილი:Karnataka in India.png|center|90px]]
|-
| 11 || [[კერალა]] || {{lang-en|Kerala}}<br />{{lang-hi|केरल}}<br />[[მალაიალამური ნინა|მალაიალამი]] കേരളം|| [[ტირუვანანტაპურამი]] || 38 863 || 33 387 677 || 859,11 || [[ფაილი:Kerala in India.png|center|90px]]
|-
| 12 || [[მადჰია-პრადეში]] || {{lang-en|Madhya Pradesh}}<br />{{lang-hi|मध्य प्रदेश}} || [[ბჰოპალი]] || 308 000 || 72 597 565 || 235,71 || [[ფაილი:Madhya Pradesh in India.png|center|90px]]
|-
| 13 || [[მანიპური]] || {{lang-en|Manipur}}<br />{{lang-hi|मणिपुर}}<br />[[მანიპური (ნინა)|მანიპური]] মনিপুর|| [[იმპჰალი]] || 22 327 || 2 721 756 || 121,90 || [[ფაილი:IndiaManipur.png|center|90px]]
|-
| 14 || [[მაჰარაშტრა]] || {{lang-en|Maharashtra}}<br />{{lang-hi|महाराष्ट्र}}<br />[[მარათჰი (ნინა)|მარათჰი]] महाराष्ट्र|| [[მუმბაი]] || 307 713 || 112 372 972 || 365,19 || [[ფაილი:Maharashtra in India.png|center|90px]]
|-
| 15 || [[მეგჰალაია]] || {{lang-en|Meghalaya}}<br />{{lang-hi|मेघालय}} || [[შილონგი]] || 22 429 || 2 964 007 || 132,15 || [[ფაილი:Meghalaya in India.png|center|90px]]
|-
| 16 || [[მიზორამი]] || {{lang-en|Mizoram}}<br />{{lang-hi|मिज़ोरम}} || [[აიჯალი]] || 21 081 || 1 091 014 || 51,75 || [[ფაილი:Mizoram in India.png|center|90px]]
|-
| 17 || [[ნაგალანდი]] || {{lang-en|Nagaland}}<br />{{lang-hi|नागालैंड}} || [[კოჰიმა]] || 16 579 || 1 980 602 || 119,46 || [[ფაილი:Nagaland in India.png|center|90px]]
|-
| 18 || [[ოდიშა]] || {{lang-en|Odisha}}<br />{{lang-hi|उड़ीसा}}<br />[[ორია (ნინა)|ორია]] ଓଡ଼ିଶା|| [[ბჰუბანეშვარი]] || 155 707 || 41 947 358 || 269,40 || [[ფაილი:Odisha in India.png|center|90px]]
|-
| 19 || [[პენჯაბიშ შტატი |პენჯაბი]] || {{lang-en|Punjab}}<br />{{lang-hi|पंजाब}}<br />[[პენჯაბური ნინა|პენჯაბური]] ਪੰਜਾਬ|| [[ჩანდიგარჰი]] || 50 362 || 27 704 236 || 550,10 || [[ფაილი:Punjab in India.png|center|90px]]
|-
| 20 || [[რაჯასტანი]] || {{lang-en|Rajasthan}}<br />{{lang-hi|राजस्थान}} || [[ჯაიპური]] || 342 239 || 68 621 012 || 200,51 || [[ფაილი:Rajasthan in India.png|center|90px]]
|-
| 21 || [[სიკიმი]] || {{lang-en|Sikkim}}<br />{{lang-hi|सिक्किम}}<br />[[ნეპალური ნინა|ნეპალი]] सिक्किम|| [[განგტოკი]] || 7096 || 607 688 || 85,64 || [[ფაილი:IndiaSikkim.png|center|90px]]
|-
| 22 || [[ტამილნადუ]] || {{lang-en|Tamil Nadu}}<br />{{lang-hi|तमिलनाडु}}<br />[[ტამილური ნინა|ტამილური]] தமிழ்நாடு|| [[ჩენაი]] || 130 058 || 72 138 958 || 554,67 || [[ფაილი:Tamil Nadu in India.png|center|90px]]
|-
| 23 || [[ტელანგანა]] || {{lang-en|Telangana}}<br />{{lang-hi|तेलंगाना}}<br />[[ტელუგუ (ნინა)|ტელუგუ]] తెలంగాణ|| [[ჰაიდარაბადი (ინდოეთი)|ჰაიდარაბადი]] || 114 840 || 30 696 520 || 310,00 || [[ფაილი:Telangana_in_India.svg|center|90px]]
|-
| 24 || [[ტრიპურა]] || {{lang-en|Tripura}}<br />{{lang-hi|त्रिपुराु}}<br />[[ბენგალური ნინა|ბენგალური]] ত্রিপুরা|| [[აგარტალა]] || 10 492 || 3 671 032 || 349,89 || [[ფაილი:IndiaTripura.png|center|90px]]
|-
| 25 || [[უტარაკჰანდი]] || {{lang-en|Uttarakhand}}<br />{{lang-hi|उत्तराखंड}} || [[დეჰრადუნი]] || 53 484 || 10 116 752 || 189,15 || [[ფაილი:Uttarakhand in India.png|center|90px]]
|-
| 26 || [[უტარ-პრადეში]] || {{lang-en|Uttar Pradesh}}<br />{{lang-hi|उत्तर प्रदेश }}<br />[[ურდუ ნინა|ურდუ]] اتر پردیش|| [[ლაქნაუ]] || 240 928 || 199 581 477 || 828,14 || [[ფაილი:Uttar Pradesh in India.png|center|90px]]
|-
| 27 || [[ჰარიანა]] || {{lang-en|Haryana}}<br />{{lang-hi|हरियाणा }}<br />[[პენჯაბური ნინა|პენჯაბური]] ਹਰਿਆਣਾ || [[ჩანდიგარჰი]] || 44 212 || 25 353 081 || 573,44 || [[ფაილი:IndiaHaryana.png|center|90px]]
|-
| 28 || [[ჰიმაჩალ-პრადეში]] || {{lang-en|Himachal Pradesh}}<br />{{lang-hi|हिमाचल प्रदेश}} || [[შიმლა]] || 55 673 || 6 856 509 || 123,16 || [[ფაილი:Himachal Pradesh in India.png|center|90px]]
|-
| 29 || [[ჩატისგარჰი]] || {{lang-en|Chhattisgarh}}<br />{{lang-hi|छत्तीसगढ}} || [[რაიპური]] || 136 034 || 25 540 196 || 187,75 || [[ფაილი:Chhattisgarh in India.png|center|90px]]
|-
! colspan="8" | მორსხუე ტერიტორიეფი
|-
| 1 || [[ანდამანიშ დო ნიკობარიშ კოკეფი]] || {{lang-en|Andaman and Nicobar Islands}}<br />{{lang-hi|अंडमान और निकोबार द्वीप समूह}} || [[პორტ-ბლერი]] || 8249 || 379 944 || 46,06 || [[ფაილი:Andaman and Nicobar Islands in India.png|center|90px]]
|-
| 2 || [[დადრა დო ნაგარ-ჰაველი]] || {{lang-en|Dadra and Nagar Haveli}}<br />{{lang-hi|दादरा और नगर हवेली}}<br />[[გუჯარათული ნინა|გუჯარათი]] દાદરા અને નગર હવેલી|| [[სილვასა]] || 491 || 342 853 || 698,27 || [[ფაილი:IndiaDadraNagarHaveli.png|center|90px]]
|-
| 3 || [[დამანი დო დიუ]] || {{lang-en|Daman and Diu}}<br />{{lang-hi|दमन और दीव}}<br />[[გუჯარათული ნინა|გუჯარათი]] દમણ અને દિય|| [[დამანი (ნოღა)|დამანი]] || 112 || 242 911 || 2168,85 || [[ფაილი:Daman and Diu in India.png|center|90px]]
|-
| 4 || [[ლაქშადვიპი]] || {{lang-en|Lakshadweep}}<br />{{lang-hi|लक्षद्वीप}}<br />[[მალაიალამური ნინა|მალაიალამი]] ലക്ഷദ്വീപ || [[კავარატი]] || 32 || 64 429 || 2013,41 || [[ფაილი:Lakshadweep in India.png|center|90px]]
|-
| 5 || [[პუდუჩერი|პონდიშერი]] || {{lang-en|Pondicherry}}<br />{{lang-hi|पांडिचेरी}}<br />{{lang-fr|Pondichéry}}<br />[[მალაიალამური ნინა|მალაიალამი]] പുതുച്ചേരി<br />[[ტამილური ნინა|ტამილური]] புதுச்சேரி}<br />[[ტელუგუ (ნინა)|ტელუგუ]] పుదుచ్చేర || [[პუდუჩერი (ნოღა)|პუდუჩერი]] || 492 || 1 244 464 || 2529,40 || [[ფაილი:IndiaPondicherry.png|center|90px]]
|-
| 6 || [[ჩანდიგარჰი]] || {{lang-en|Chandigarh}}<br />{{lang-hi|चंडीगढ़}}<br />[[პენჯაბური ნინა|პენჯაბური]] ੰਡੀਗੜ੍ਹ || [[ჩანდიგარჰი]] || 114 || 1 054 686 || 9251,63 || [[ფაილი:Chandigarh in India.png|center|90px]]
|-
! colspan="8" | ნაციონალური ნანანოღაშ ოლქი
|-
| 1 || [[დელი]] || {{lang-en|Delhi}}<br />{{lang-hi|दिल्ली}}<br />[[ურდუ ნინა|ურდუ]] دلی<br />[[პენჯაბური ნინა|პენჯაბური]] ਦਿੱਲੀ || [[დელი]] || 1483 || 16 753 235 || 11296,85 || [[ფაილი:Delhi in India.png|center|90px]]
|- style="background: #CCC;"
| ||ედომუშამო|| || || 3 287 882 || 1 210 193 422 || 368,07 ||
|}
== ქიანაშ ნანანოღა ==
ნანანოღა რე [[ნიუ-დელი]].</br>
== ფართობი ==
ტერიტორიაშ სიდიდა რე 3.287.263კ ვ.კმ.</br>
== მახორობა ==
=== მუდანობა ===
{{ინდოეთიშ უდიდაში ნოღეფი}}
ინდოეთი მახორობაშ მეჯინათ, მოსოფელს მაჟირა აბანს იკენს (1,2 მილიარდშე უმოსი ადამიერი) [[ჩინეთი]]შ უკული<ref name="CIA">{{cite web |title=CIA Factbook: India |work=[[CIA Factbook]]| url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |accessdate=2007-03-10}}</ref>. ინდოარეფიშ დოხოლაფირო 70 % ოფუტე რეგიონეფს ოხორანს, მარა ბოლო ვითწანურეფიშ გოძვენას, დიდ ნოღეფშა მიგრაციაქ ონოღე მახორობაშ უცბაშიანი ძინა გჷმიწუ. ინდოეთიშ უდიდიაში ნოღეფი რე: [[მუმბაი]] (ჸოფირი ბომბეი), [[დელი]], [[კოლკატა]] (ჸოფირი კალკუტა), [[ჩენაი]] (ჸოფირი მადრასი), [[ბანგალორი]], [[ჰაიდარაბადი (ინდოეთი)|ჰაიდარაბადი]] დო [[აჰმადაბადი]]<ref name="LOC PROFILE">{{cite web
| title = Country Profile: India
| url = http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/India.pdf
| accessdate = 2007-06-24
| publisher = Library of Congress - Federal Research Division
| month = December
| year = 2004
| format = PDF
| archiveurl = http://www.webcitation.org/6174V7WHm
| archivedate = 2011-08-22
}}</ref>. კულტურული, ნინაშობური დო გენეტიკური მიარეფერუამობათ, ინდოეთი მოსოფელს მაჟირა აბანს იკენს, [[აფრიკა]]შ კონტინენტიშ უკული<ref name="LOC PROFILE"/>. ინდოეთიშ მახორობას, ჭარუა-კითხირიშ რჩქინაშ ოშქაშე დონე აკმადგინანს 64,8 % (53,7 % ოსურკათეფს შქას დო 75,3 % ქომოლკათეფს შქას)<ref name="CIA"/>. ჭარუა-კითხირიშ არძაშე უმოსი მაღალი დონე [[კერალა]]შ შტატის რე (91 %)<ref>{{cite web|url=http://www.kerala.gov.in/education/|title=Kerala's literacy rate|publisher=[[Government of Kerala]]|accessdate=2007-12-13|work=kerala.gov.in|deadlink=404|archiveurl=http://web.archive.org/20030311192337/www.kerala.gov.in/education/|archivedate=2003-03-11}}</ref>, დო არძაშე დაბალი — [[ბიჰარი|ბიჰარს]] (47 %)<ref>{{cite web|url=http://gov.bih.nic.in/Profile/CensusStats-03.htm Census Statistics of Bihar: Literacy Rates|title=Literacy rate of Bihar|accessdate=2007-12-13|publisher=Government of Bihar}}</ref>. მახორობაშ გენდერული აკოდგინალუა იხასიათებუაფუ ქომოლკათაშ მუდანობაშ უმოსობათ ოსურკათაშ მუდანობაწკჷმა ელაზჷმაფათ. მახორობაშ ქომოლკოჩეფიშ ნორთი აკმადგინანს 51,5 %, ოსურკათეფიშ — 48,5 % (1000 ქომოლკოჩი = 944 ოსურკოჩი). ინდოეთიშ მახორობაშ [[ასაკობური-სქესობური პირამიდა|ოშქაშე ხანი]] აკმადგინანს 24,9 წანას, მახორობაშ წანმოწანური ძინა — 1,38 %; 1000 ადამიერშო წანმოწანას იბადებუ 22,01 ბაღანა<ref name="CIA"/>. მახორობაშ [[2001]] წანაშ ეჭარუაშ მეჯინათ, 14 წანაშ ხანშა ბაღანეფი აკმადგინანდჷ მახორობაშ 40,2 %-ის, 15-59 წანაშ ხანი — 54,4 %-ის, 60 წანა დო უმოს მეტი — 5,4 %-ის.
ინდოეთიშ ხურგაშ გალე, დოხოლაფირო 38 მილიონი ინდოარი ოხორანს — ინდოარეფიშ უდიდაში ჯარალუეფი რე [[ააშ]]-ას, [[გოართოიანაფილი ომაფე]]ს, [[ავსტრალია]]ს, [[გერმანია]]ს, [[იაპონია]]ს დო [[კანადა]]ს. თაშნეშე, ინდოარეფიშ მორჩილი მუდანობაშ ჯარალუა რე [[რუსეთი]]ს, [[საფრანგეთი]]ს, [[ობჟათე კორეა]]ს, [[არგენტინა]]ს დო [[ჩინეთი]]ს.
== სახენწჷფო სისტემა ==
სახენჷწიფოშ სისტემათ რე ფედერაციული რესპუბლიკა.</br>
ქიანაშ მადუდე რე პრეზიდენტი.</br>
თარობაშ(კანტორაშ)უნჩაში რე პრემიერ-მინისტრი.</br>
კანონიშდუმადვალუ ორგანო რე ჟირპალატამი პარლამენტი. აკმოდირთუ შტატეფიშ სხუნუშე(რაჯია საბჰა,250 მაკათური) დო ოკათაშური პოლიტიკაშე(ლოე საბჰა,545 მაკათური).</br>
პარტიეფი - ინდოეთიშ ერუანული კონგრესი, ბჰარატია ჯანატა პარტია დო შხვა.</br>
== ნინეფი ==
ჰინდი - (თეშე რაგადანს 40%), ბენგალური, ტელუგური, მარათული, ტამილური, ურდუ, გუჯარატული, მალაიალამი, კანარა, ორია, პენჯაბური, ასამური, კაშმირული, სინდური, სანსკრიტული. კონსტირუციათ კუნტახანურო გამოცხადებული რე ოფიციალური ნინათ ინგლისური(1%).</br>
== რელიგია ==
რელიგია - ინდუიზმი-83%, ისლამი-11%, ქირსიანობა-2,6%, სიქიზმი-1,9%, ბუდიზმი-0,7%.</br>
== ეკონომიკა ==
1990-ამი წანეფშე ინდოეთიშ ეკონომიკა, თექ დოჭყაფილი რეფორმეფიშ გეშა, უმოსო ქიმკიჭიფუ ურცხოარი ინვესტორეფი. ქიანაქ სერიოზულო გინოსხაპ ინფორმაციული ტექნოლოგიეფიშ დარგეფშა. თინეფიშ კინოინდუსტრია გოვითარაფილი რე(ბოლივუდი).</br>
ქიანაშ პროდუქტი: (გიმო)ტირინუა - 357მლრდ $(მა-15 აბანს), ართ შურშა მოურს 370$ წანას.</br>
ექსპორტი (გინაღალარი პროდუქტი): ორქო,ბარგი, ბამბე დო ჩაი.</br>
== ვალუტა ==
ვალუტა რე [[ინდური რუპია]].</br>
== ისტორია ==
მა-16 ოშწანურაშე იჭყაფუ ინდოეთიშ ეჭოფუა ევროპალ კოლონისტეფშე. დახე 200 წანა რდჷ ბრიტანეთიშ კოლონია. 1947 წანას მოხვადჷ სუბკონტინენტიშ კოლონიაშუკუნერი გორთუალა რელიგიაშ შინით ინდოეთო დო პაკისტანო, მუთიქ იჸუ თენეფს შქას ლჷმაშ დო ტერიტორიაშ გორთუალაშ ბაძაძიქ. ინდოეთიქ დიო დომინიონიშ სტატუს მიღჷ, მარა 1950 წანას ზოხორინალა გჷმაცხადჷ. შხვადოშხვა რელიგიური, კასტური დო ეთნოკულტურაქ ლჷმაშ ბაძაძიქ იჸუ.1948 წანას ჸვილირქ იჸუ "ბაპუ"- "ქიანაშ მუმა", მახათმა განდი, ნამდგაქჷთ დუდი გედგჷ ინდოეთიშ ზოხორინალაშ ყარაფის.
== სქოლიო ==
{{სქოლიო|2}}
== რესურსეფი ინდოეთის ==
* [http://goidirectory.nic.in/ ინდოეთიშ რესპუბლიკაშ თარობაშ საიტეფიშ ოფიციალური კატალოგი]
* [http://univertv.ru/video/kulturologiya/kultura_narodov_mira/indiya_s_majklom_vudom/?mark=science ინდოეთი მაიკლ ვუდწკჷმა ართო.] — [[BBC]]-იშ დოკუმენტური ფილმი
{{მერკე}}
{{აზიაშ ქიანეფი}}
{{ინდოეთიშ შტატეფი დო ტერიტორიეფი}}
[[კატეგორია:ინდოეთი]]
[[კატეგორია:აზიაშ ქიანეფი]]
[[კატეგორია:გოართოიანაფილი ომაფეშ ჸოფილი კოლონიეფი]]
[[კატეგორია:ინგლისურნინამი ქიანეფი]]
{{ინფოდაფა ქიანა|
|ოდაბადური_ჯოხო = भारतीय गणराज्य<br />Bhārat Ganarājya<br />Republic of India
|ედომუშამი_ჯოხო = ინდოეთიშ რესპუბლიკა
|ოართე_ჯოხო =ინდოეთი
|შილა = Flag of India.svg
|გერბი = Emblem of India.svg
|რუკა = India (orthographic projection).svg
|ჰიმნი = <center>[[ფაილი:Jana Gana Mana instrumental.ogg]]</center><br /> Jana Gana Mana
|დევიზი =ჭეშიმარიტება იმორძგუანს<br />(satyamēva jayatē)
|ოფიციალური_ნინეფი =[[ჰინდი]], [[ინგლისური ნინა|ინგლისური]]<br />დო [[ინდოეთიშ ნინეფიშ ერკებული|ხოლო 21 ნინა]]
|რელიგია=
|ნანანოღა= [[ნიუ-დელი]]
|latd=28
|latm=36.8
|latNS=N
|longd=77
|longm=12.5
|longEW=E
|უდიდაში_ნოღა = [[მუმბაი]], [[დელი]], [[ბანგალორი]], [[ჩენაი]], [[კოლკატა]]
|თარობაშ_ტიპი = [[ფედერაციული სახენწჷფო|ფედერაციული]] [[საპარლამენტო რესპუბლიკა]]
|ლიდერიშ_ტიპი_1 = [[ინდოეთიშ პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]]
|ლიდერიშ_ჯოხო_1 =[[პრანაბ მუხერჯი]]
|ლიდერიშ_ტიპი_2 = [[ინდოეთიშ პრემიერ-მინისტრი|პრ.-მინისტრი]]
|ლიდერიშ_ჯოხო_2 = [[ნარენდრა მოდი]]
|ლიდერიშ_ტიპი_3 =
|ლიდერიშ_ჯოხო_3 =
|ლიდერიშ_ტიპი_4 =
|ლიდერიშ_ჯოხო_4 =
|სახენწჷფოშ ტიპი =
|მიკოღანკუა =
|ოფიციალური ჸოფირება 1 =
|ოფიციალური თარიღი 1 =
|ოფიციალური ჸოფირება 2 =
|ოფიციალური თარიღი 2 =
|ოფიციალური ჸოფირება 3 =
|ოფიციალური თარიღი 3 =
|ოფიციალური ჸოფირება 4 =
|ოფიციალური თარიღი 4 =
|რანგი_ფართობით = 7-ა
|ფართობი =3,287,590
|წყარი_% =9.56
|ოეგებიე_მახორობა ={{ძინა}} 1 220 800 359<ref>cite web|url=http://www.census.gov/population/international/data/countryrank/rank.php|title=Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013|author=Census.gov|date=2013|publisher=U.S. Department of Commerce|accessdate=2013-05-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/6GUHbJYCI|archivedate=2013-05-09</ref>
|ოეგებიე_მახორობა_რანგი = 2-ა
|მახორობა_ოეგებიეთ_წანას = 2011
|მახორობაშ_ცენზი = 1,027,015,248
|მახორობაშ_ცენზი_წანას = 2001
|მახორობაშ_მეჭედალა = 329
|მახორობაშ_მეჭედალა_რანგი = 31-ა
|ედპ_ppp_წანა = 2011
|ედპ_ppp = $4.469 ტრილიონი
|ედპ_ppp_რანგი = 3-ა
|ედპ_ppp_ართ_მახორუშე =$3,703
|ედპ_ppp_ართ_მახორუშე_რანგი = 129-ა
|აგი = 0.547
|აგი_ტენდენცია ={{ძინა}}
|აგი_კატეგორია = <font color="#ffcc00">ოშქაშე</font>
|აგი_რანგი =134-ა
|აგი_წანა =2011
|ვალუტა= [[ინდური რუპია]]
|ვალუტაშ_კოდი =INR
|ქიანაშ_კოდი =IND
|ბორჯიშ_ორტყაფუ = [[მოსოფელიშ კოორდინირაფილი ბორჯი|UTC]] +5:30სთ.
|ზარხულიშ_ბორჯი =+5:30სთ.
|cctld = [[.in]]
|ოტელეფონე_კოდი =+91
|ოტელეფონე_კოდი_მეწურაფა=
|სქოლიო=
}}
'''ინდოეთი''' - ({{lang-hi|भारत}}, {{lang-en|India}}), ედომუშამი ოფიციალური ჯოხოდვალა — '''ინდოეთიშ რესპუბლიკა''' - ({{lang-hi|भारत गणराज्य}}, {{lang-en|Republic of India}}) — [[სახენწჷფო]] [[ობჟათე აზია|ობჟათე აზიას]]. ქიანაშ მახორობა — 1,22 მილიარდ ადამიერშე უმოსი (2010), ტერიტორია — 3 287 263 კმ², ჟირხოლო მუნაჩემეფით, ობჟათე აზიაშ უდიდაშ სახენწჷფოს წჷმმარინუანს. მოსოფელს მაჟირა აბანს იკენს მახორობაშ მუდანობათ დო მოსოფელს მაშკვითა რე ტერიტორიაშ მეჯინათ. ნანანოღა — [[ნიუ-დელი]]. სახენწჷფო ნინეფი — [[ჰინდი]] დო [[ინგლისური ნინა|ინგლისური]].
[[ფედერაციული სახენწჷფო|ფედერაციული]], [[საპარლამენტო რესპუბლიკა]]. [[ინდოეთიშ პრემიერ-მინისტრი|პრემიერ-მინისტრი]] — [[ნარენდრა მოდი]], [[ინდოეთიშ პრეზიდენტი|პრეზიდენტი]] — [[პრანაბ მუხერჯი]]. ქიანა ირთუ 29 შტატო დო 7 მორსხუე ტერიტორიათ.
ინდოეთის ბჟადალშე უხურგანს [[პაკისტანი]], ოორუე-ბჟაეიოლშე - [[ჩინეთი|ჩინეთიშ ოკათე რესპუბლიკა]], [[ნეპალი]] დო [[ბჰუტანი]], ბჟაეიოლშე - [[ბანგლადეში]] დო [[მიანმარი]]. თეშ მოხ, ინდოეთის ოზუღე ხურგეფი უღუ ობჟათე-ბჟადალშე [[მალდივიშ რესპუბლიკა|მალდივეფწკჷმა]], ობჟათეშე - [[შრი-ლანკა|შრი-ლანკაწკჷმა]] დო ობჟათე-ბჟაეიოლშე - [[ინდონეზია|ინდონეზიაწკჷმა]]<ref>Harvnb|Kumar|Pathak|Pednekar|Raju|2006|p=531</ref>. შტატი [[ჯამუ დო ქაშმირი|ჯამუ დო ქაშმირს]], ოდებელ ტერიტორიას, ხურგა უღჷ [[ავღანეთი|ავღანეთწკჷმა]]<ref>Примечание: Индийское правительство считает, что Индия также граничит с [[Афганистан]]ом, так как рассматривает весь штат [[Джамму и Кашмир]]а индийской территорией, включая ту его часть, которая граничит с Афганистаном. Граница между Индией и [[Пакистан]]ом была заморожена в [[1948 год]]у, после прекращения огня, [[ООН]]. Вследствие этого регион, граничащий с Афганистаном, оказался на территории, подконтрольной Пакистану.</ref>.
== ჯოხოდვალა ==
* '''ოფიციალურო''': ინდოეთიშ რესპუბლიკა.</br>
* '''ოდაბადურო''':भारतीय गणराज्य<br /> Bhārat Ganarājya<br />[[ინგლისური ნინა|ინგლისურო]] — Republic of India</br>
== გეოგრაფია ==
{{main|ინდოეთიშ გეოგრაფია}}
ინდოეთი იდვალუაფუ [[ობჟათე აზია]]ს. ქიანა ფართობით მოსოფელს [[მოსოფელიშ ქიანეფი ფართობიშ მეჯინათ|მაშკვითა აბანს]] იკენს (3 287 590 [[კვადრატული კილომეტრი|კმ²]], თინეფს შქას, სქირონა: 90,44 %, წყარიშ ჟინპიჯი: 9,56 %) დო მახორობათ მოსოფელს [[მოსოფელიშ ქიანეფი მახორობაშ მეჯინათ|მაჟირა აბანს]] იკენს (1 192 910 000 ადამ.).
=== ადმინისტრაციული დორთუალა ===
{{main|ინდოეთიშ ადმინისტრაციული დორთუალა}}
ინდოეთი რე [[ფედერაცია|ფედერაციული]] [[რესპუბლიკა]], ნამუთ აკმოდირთუ ეჩდოჩხორო შტატიშე, ამშვი [[ინდოეთიშ მორსხუე ტერიტორიეფი|მორსხუე ტერიტორიაშე]] დო [[დელი|დელიშ ნაციონალური ნანანოღაშ ოლქიშე]]. არძა შტატის დო ჟირ მორსხუე ტერიტორიას - ([[პუდუჩერი]]ს დო დელიშ ნაციონალური ნანანოღაშ ოლქის) მუში გჷშაგორაფონი თარობა უღჷ. დოსქილადირ ხუთი მორსხუე ტერიტორია იმართუაფუ ადმინისტრატორით, ნამუსჷთ დუთმანიშნენს ცენტრალური ხეშუულება, დო შესაბამისო ინდოეთიშ პრეზიდენტიშ ბონი მართუალაშ თუდო რე. [[1956]] წანას, ინდოეთიშ შტატეფი რეორგანიზაფილი რდჷ, ნინაშობური შანიშ მეჯინათ<ref>cite web|url=http://www.commonlii.org/in/legis/num_act/sra1956250/|title=States Reorganisation Act, 1956|work=Constitution of India|publisher=Commonwealth Legal Information Institute|accessdate=2007-10-31|archiveurl=http://www.webcitation.org/6174PLc4H|archivedate=2011-08-22</ref>. თეურეშეხ, ადმინისტრაციული სისტემა პრაქტიკულო ვათირელე.
არძა შტატი დო მორსხუე ტერიტორია გორთილიე ადმინისტრაციულ დო სათარობო ართულეფო, ნამუსჷთ ოლქი ჯოხონჷ. ინდოეთის 600 ოლქიშე უმოსი რე<ref>cite web|url=http://districts.gov.in/|title=Districts of India|accessdate=2007-11-25|publisher=[[National Informatics Centre|National Informatics Centre (NIC)]]|work=Government of India</ref>. მუშჸურე, ოლქეფი ირთუნა უმოსი მორჩილი ადმინისტრაციული ართულო - [[ტექსილი|ტალუკო]].
{|- class="standard"
|-
! colspan="8" | შტატეფი
|-
! №
! შტატეფი<br />(მარგალური ჯოხოდვალა)
! შტატეფი<br />(აბანობური ჯოხოდვალა)
! ადმინისტრაციული ცენტრი
! ფართობი,<br />კმ²
! მახორობა,<br /> ადამ. (2011)
! მეჭდალა,<br />ადამ./კმ²
! ორენი რუკას
|-
| 1 || [[ანდჰრა-პრადეში]] || {{lang-en|Andhra Pradesh}}<br />{{lang-hi|आन्ध्र प्रदेश}}<br />[[ტელუგუ (ნინა)|ტელუგუ]] ఆంధ్ర ప్రదేశ్<br />[[ურდუ ნინა|ურდუ]] آندھرا پردیش || [[ვიჯაიავადა|ვიჯაიავადა]] || 160 205 || 49 665 533 || 310 || [[ფაილი:India Seemandhra locator map.svg|center|90px]]
|-
| 2 || [[არუნაჩალ-პრადეში]] || {{lang-en|Arunachal Pradesh}}<br />{{lang-hi|अरुणाचल प्रदेश}} || [[იტანაგარი]] || 83 743 || 1 382 611 || 16,51 || [[ფაილი:Arunachal Pradesh in India.png|center|90px]]
|-
| 3 || [[ასამიშ შტატი|ასამი]] || {{lang-en|Assam}}<br />{{lang-hi|असम}}<br />[[ასამური ნინა|ასამური]] অসম || [[დისპური]] || 78 438 || 31 169 272 || 397,37 || [[ფაილი:Assam in India.png|center|90px]]
|-
| 4 || [[ბიჰარი]] || {{lang-en|Bihar}}<br />{{lang-hi|बिहार}} || [[პატნა]] || 94 163 || 103 804 637 || 1102,43 || [[ფაილი:Bihar in India.png|center|90px]]
|-
| 5 || [[გოა]] || {{lang-en|Goa}}<br />{{lang-hi|गोवा}}<br />[[კონკანი (ნინა)|კონკანი]] गोंय<br />[[მარათჰი (ნინა)|მარათჰი]] गोवा|| [[პანაჯი]] || 3702 || 1 457 723 || 393,77 || [[ფაილი:Goa in India.png|center|90px]]
|-
| 6 || [[გუჯარათი]] || {{lang-en|Gujarat}}<br />{{lang-hi|गुजरात}}<br />[[გუჯარათული ნინა|გუჯარათი]] ગુજરાત|| [[განდინაგარი]] || 196 024 || 60 383 628 || 308,04 || [[ფაილი:IndiaGujarat.png|center|90px]]
|-
| 7 || [[ჯამუ დო ქაშმირი]] || {{lang-en|Jammu and Kashmir}}<br />{{lang-hi|जम्मू और कश्मीर}}<br /> [[ურდუ ნინა|ურდუ]] جموں و کشمیر<br />[[ქაშმირული ნინა|ქაშმირული]] جۄم تٕ کٔشېر || [[სრინაგარი]] ((ზარხულს)<br />[[ჯამუ]] (ზოთონც) || 222 236 || 12 548 926 || 56,47 || [[ფაილი:Jammu and Kashmir in India.png|center|90px]]
|-
| 8 || [[ჯარხანდი]] || {{lang-en|Jharkhand}}<br />{{lang-hi|झारखंड}} || [[რანჩი]] || 79 714 || 32 966 238 || 413,56 || [[ფაილი:Jharkhand in India.png|center|90px]]
|-
| 9 ||[[ბჟადალი ბენგალი]] || {{lang-en|West Bengal}}<br />{{lang-hi|पश्चिम बंगाल}}<br />[[ბენგალური ნინა|ბენგალური]] পশ্চিমবঙ্গ|| [[კოლკატა]] || 88 752 || 91 347 736 || 1029,25 || [[ფაილი:West Bengal in India.png|center|90px]]
|-
| 10 || [[კარნატაკა]] || {{lang-en|Karnataka}}<br />{{lang-hi|कर्नाटक}}<br />[[კანადა (ნინა)|კანადა]] ಕರ್ನಾಟಕ|| [[ბანგალორი]] || 191 791 || 61 130 704 || 318,74 || [[ფაილი:Karnataka in India.png|center|90px]]
|-
| 11 || [[კერალა]] || {{lang-en|Kerala}}<br />{{lang-hi|केरल}}<br />[[მალაიალამური ნინა|მალაიალამი]] കേരളം|| [[ტირუვანანტაპურამი]] || 38 863 || 33 387 677 || 859,11 || [[ფაილი:Kerala in India.png|center|90px]]
|-
| 12 || [[მადჰია-პრადეში]] || {{lang-en|Madhya Pradesh}}<br />{{lang-hi|मध्य प्रदेश}} || [[ბჰოპალი]] || 308 000 || 72 597 565 || 235,71 || [[ფაილი:Madhya Pradesh in India.png|center|90px]]
|-
| 13 || [[მანიპური]] || {{lang-en|Manipur}}<br />{{lang-hi|मणिपुर}}<br />[[მანიპური (ნინა)|მანიპური]] মনিপুর|| [[იმპჰალი]] || 22 327 || 2 721 756 || 121,90 || [[ფაილი:IndiaManipur.png|center|90px]]
|-
| 14 || [[მაჰარაშტრა]] || {{lang-en|Maharashtra}}<br />{{lang-hi|महाराष्ट्र}}<br />[[მარათჰი (ნინა)|მარათჰი]] महाराष्ट्र|| [[მუმბაი]] || 307 713 || 112 372 972 || 365,19 || [[ფაილი:Maharashtra in India.png|center|90px]]
|-
| 15 || [[მეგჰალაია]] || {{lang-en|Meghalaya}}<br />{{lang-hi|मेघालय}} || [[შილონგი]] || 22 429 || 2 964 007 || 132,15 || [[ფაილი:Meghalaya in India.png|center|90px]]
|-
| 16 || [[მიზორამი]] || {{lang-en|Mizoram}}<br />{{lang-hi|मिज़ोरम}} || [[აიჯალი]] || 21 081 || 1 091 014 || 51,75 || [[ფაილი:Mizoram in India.png|center|90px]]
|-
| 17 || [[ნაგალანდი]] || {{lang-en|Nagaland}}<br />{{lang-hi|नागालैंड}} || [[კოჰიმა]] || 16 579 || 1 980 602 || 119,46 || [[ფაილი:Nagaland in India.png|center|90px]]
|-
| 18 || [[ოდიშა]] || {{lang-en|Odisha}}<br />{{lang-hi|उड़ीसा}}<br />[[ორია (ნინა)|ორია]] ଓଡ଼ିଶା|| [[ბჰუბანეშვარი]] || 155 707 || 41 947 358 || 269,40 || [[ფაილი:Odisha in India.png|center|90px]]
|-
| 19 || [[პენჯაბიშ შტატი |პენჯაბი]] || {{lang-en|Punjab}}<br />{{lang-hi|पंजाब}}<br />[[პენჯაბური ნინა|პენჯაბური]] ਪੰਜਾਬ|| [[ჩანდიგარჰი]] || 50 362 || 27 704 236 || 550,10 || [[ფაილი:Punjab in India.png|center|90px]]
|-
| 20 || [[რაჯასტანი]] || {{lang-en|Rajasthan}}<br />{{lang-hi|राजस्थान}} || [[ჯაიპური]] || 342 239 || 68 621 012 || 200,51 || [[ფაილი:Rajasthan in India.png|center|90px]]
|-
| 21 || [[სიკიმი]] || {{lang-en|Sikkim}}<br />{{lang-hi|सिक्किम}}<br />[[ნეპალური ნინა|ნეპალი]] सिक्किम|| [[განგტოკი]] || 7096 || 607 688 || 85,64 || [[ფაილი:IndiaSikkim.png|center|90px]]
|-
| 22 || [[ტამილნადუ]] || {{lang-en|Tamil Nadu}}<br />{{lang-hi|तमिलनाडु}}<br />[[ტამილური ნინა|ტამილური]] தமிழ்நாடு|| [[ჩენაი]] || 130 058 || 72 138 958 || 554,67 || [[ფაილი:Tamil Nadu in India.png|center|90px]]
|-
| 23 || [[ტელანგანა]] || {{lang-en|Telangana}}<br />{{lang-hi|तेलंगाना}}<br />[[ტელუგუ (ნინა)|ტელუგუ]] తెలంగాణ|| [[ჰაიდარაბადი (ინდოეთი)|ჰაიდარაბადი]] || 114 840 || 30 696 520 || 310,00 || [[ფაილი:Telangana_in_India.svg|center|90px]]
|-
| 24 || [[ტრიპურა]] || {{lang-en|Tripura}}<br />{{lang-hi|त्रिपुराु}}<br />[[ბენგალური ნინა|ბენგალური]] ত্রিপুরা|| [[აგარტალა]] || 10 492 || 3 671 032 || 349,89 || [[ფაილი:IndiaTripura.png|center|90px]]
|-
| 25 || [[უტარაკჰანდი]] || {{lang-en|Uttarakhand}}<br />{{lang-hi|उत्तराखंड}} || [[დეჰრადუნი]] || 53 484 || 10 116 752 || 189,15 || [[ფაილი:Uttarakhand in India.png|center|90px]]
|-
| 26 || [[უტარ-პრადეში]] || {{lang-en|Uttar Pradesh}}<br />{{lang-hi|उत्तर प्रदेश }}<br />[[ურდუ ნინა|ურდუ]] اتر پردیش|| [[ლაქნაუ]] || 240 928 || 199 581 477 || 828,14 || [[ფაილი:Uttar Pradesh in India.png|center|90px]]
|-
| 27 || [[ჰარიანა]] || {{lang-en|Haryana}}<br />{{lang-hi|हरियाणा }}<br />[[პენჯაბური ნინა|პენჯაბური]] ਹਰਿਆਣਾ || [[ჩანდიგარჰი]] || 44 212 || 25 353 081 || 573,44 || [[ფაილი:IndiaHaryana.png|center|90px]]
|-
| 28 || [[ჰიმაჩალ-პრადეში]] || {{lang-en|Himachal Pradesh}}<br />{{lang-hi|हिमाचल प्रदेश}} || [[შიმლა]] || 55 673 || 6 856 509 || 123,16 || [[ფაილი:Himachal Pradesh in India.png|center|90px]]
|-
| 29 || [[ჩატისგარჰი]] || {{lang-en|Chhattisgarh}}<br />{{lang-hi|छत्तीसगढ}} || [[რაიპური]] || 136 034 || 25 540 196 || 187,75 || [[ფაილი:Chhattisgarh in India.png|center|90px]]
|-
! colspan="8" | მორსხუე ტერიტორიეფი
|-
| 1 || [[ანდამანიშ დო ნიკობარიშ კოკეფი]] || {{lang-en|Andaman and Nicobar Islands}}<br />{{lang-hi|अंडमान और निकोबार द्वीप समूह}} || [[პორტ-ბლერი]] || 8249 || 379 944 || 46,06 || [[ფაილი:Andaman and Nicobar Islands in India.png|center|90px]]
|-
| 2 || [[დადრა დო ნაგარ-ჰაველი]] || {{lang-en|Dadra and Nagar Haveli}}<br />{{lang-hi|दादरा और नगर हवेली}}<br />[[გუჯარათული ნინა|გუჯარათი]] દાદરા અને નગર હવેલી|| [[სილვასა]] || 491 || 342 853 || 698,27 || [[ფაილი:IndiaDadraNagarHaveli.png|center|90px]]
|-
| 3 || [[დამანი დო დიუ]] || {{lang-en|Daman and Diu}}<br />{{lang-hi|दमन और दीव}}<br />[[გუჯარათული ნინა|გუჯარათი]] દમણ અને દિય|| [[დამანი (ნოღა)|დამანი]] || 112 || 242 911 || 2168,85 || [[ფაილი:Daman and Diu in India.png|center|90px]]
|-
| 4 || [[ლაქშადვიპი]] || {{lang-en|Lakshadweep}}<br />{{lang-hi|लक्षद्वीप}}<br />[[მალაიალამური ნინა|მალაიალამი]] ലക്ഷദ്വീപ || [[კავარატი]] || 32 || 64 429 || 2013,41 || [[ფაილი:Lakshadweep in India.png|center|90px]]
|-
| 5 || [[პუდუჩერი|პონდიშერი]] || {{lang-en|Pondicherry}}<br />{{lang-hi|पांडिचेरी}}<br />{{lang-fr|Pondichéry}}<br />[[მალაიალამური ნინა|მალაიალამი]] പുതുച്ചേരി<br />[[ტამილური ნინა|ტამილური]] புதுச்சேரி}<br />[[ტელუგუ (ნინა)|ტელუგუ]] పుదుచ్చేర || [[პუდუჩერი (ნოღა)|პუდუჩერი]] || 492 || 1 244 464 || 2529,40 || [[ფაილი:IndiaPondicherry.png|center|90px]]
|-
| 6 || [[ჩანდიგარჰი]] || {{lang-en|Chandigarh}}<br />{{lang-hi|चंडीगढ़}}<br />[[პენჯაბური ნინა|პენჯაბური]] ੰਡੀਗੜ੍ਹ || [[ჩანდიგარჰი]] || 114 || 1 054 686 || 9251,63 || [[ფაილი:Chandigarh in India.png|center|90px]]
|-
! colspan="8" | ნაციონალური ნანანოღაშ ოლქი
|-
| 1 || [[დელი]] || {{lang-en|Delhi}}<br />{{lang-hi|दिल्ली}}<br />[[ურდუ ნინა|ურდუ]] دلی<br />[[პენჯაბური ნინა|პენჯაბური]] ਦਿੱਲੀ || [[დელი]] || 1483 || 16 753 235 || 11296,85 || [[ფაილი:Delhi in India.png|center|90px]]
|- style="background: #CCC;"
| ||ედომუშამო|| || || 3 287 882 || 1 210 193 422 || 368,07 ||
|}
== ქიანაშ ნანანოღა ==
ნანანოღა რე [[ნიუ-დელი]].</br>
== ფართობი ==
ტერიტორიაშ სიდიდა რე 3.287.263კ ვ.კმ.</br>
== მახორობა ==
=== მუდანობა ===
{{ინდოეთიშ უდიდაში ნოღეფი}}
ინდოეთი მახორობაშ მეჯინათ, მოსოფელს მაჟირა აბანს იკენს (1,2 მილიარდშე უმოსი ადამიერი) [[ჩინეთი]]შ უკული<ref name="CIA">{{cite web |title=CIA Factbook: India |work=[[CIA Factbook]]| url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/in.html |accessdate=2007-03-10}}</ref>. ინდოარეფიშ დოხოლაფირო 70 % ოფუტე რეგიონეფს ოხორანს, მარა ბოლო ვითწანურეფიშ გოძვენას, დიდ ნოღეფშა მიგრაციაქ ონოღე მახორობაშ უცბაშიანი ძინა გჷმიწუ. ინდოეთიშ უდიდიაში ნოღეფი რე: [[მუმბაი]] (ჸოფირი ბომბეი), [[დელი]], [[კოლკატა]] (ჸოფირი კალკუტა), [[ჩენაი]] (ჸოფირი მადრასი), [[ბანგალორი]], [[ჰაიდარაბადი (ინდოეთი)|ჰაიდარაბადი]] დო [[აჰმადაბადი]]<ref name="LOC PROFILE">{{cite web
| title = Country Profile: India
| url = http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/India.pdf
| accessdate = 2007-06-24
| publisher = Library of Congress - Federal Research Division
| month = December
| year = 2004
| format = PDF
| archiveurl = http://www.webcitation.org/6174V7WHm
| archivedate = 2011-08-22
}}</ref>. კულტურული, ნინაშობური დო გენეტიკური მიარეფერუამობათ, ინდოეთი მოსოფელს მაჟირა აბანს იკენს, [[აფრიკა]]შ კონტინენტიშ უკული<ref name="LOC PROFILE"/>. ინდოეთიშ მახორობას, ჭარუა-კითხირიშ რჩქინაშ ოშქაშე დონე აკმადგინანს 64,8 % (53,7 % ოსურკათეფს შქას დო 75,3 % ქომოლკათეფს შქას)<ref name="CIA"/>. ჭარუა-კითხირიშ არძაშე უმოსი მაღალი დონე [[კერალა]]შ შტატის რე (91 %)<ref>{{cite web|url=http://www.kerala.gov.in/education/|title=Kerala's literacy rate|publisher=[[Government of Kerala]]|accessdate=2007-12-13|work=kerala.gov.in|deadlink=404|archiveurl=http://web.archive.org/20030311192337/www.kerala.gov.in/education/|archivedate=2003-03-11}}</ref>, დო არძაშე დაბალი — [[ბიჰარი|ბიჰარს]] (47 %)<ref>{{cite web|url=http://gov.bih.nic.in/Profile/CensusStats-03.htm Census Statistics of Bihar: Literacy Rates|title=Literacy rate of Bihar|accessdate=2007-12-13|publisher=Government of Bihar}}</ref>. მახორობაშ გენდერული აკოდგინალუა იხასიათებუაფუ ქომოლკათაშ მუდანობაშ უმოსობათ ოსურკათაშ მუდანობაწკჷმა ელაზჷმაფათ. მახორობაშ ქომოლკოჩეფიშ ნორთი აკმადგინანს 51,5 %, ოსურკათეფიშ — 48,5 % (1000 ქომოლკოჩი = 944 ოსურკოჩი). ინდოეთიშ მახორობაშ [[ასაკობური-სქესობური პირამიდა|ოშქაშე ხანი]] აკმადგინანს 24,9 წანას, მახორობაშ წანმოწანური ძინა — 1,38 %; 1000 ადამიერშო წანმოწანას იბადებუ 22,01 ბაღანა<ref name="CIA"/>. მახორობაშ [[2001]] წანაშ ეჭარუაშ მეჯინათ, 14 წანაშ ხანშა ბაღანეფი აკმადგინანდჷ მახორობაშ 40,2 %-ის, 15-59 წანაშ ხანი — 54,4 %-ის, 60 წანა დო უმოს მეტი — 5,4 %-ის.
ინდოეთიშ ხურგაშ გალე, დოხოლაფირო 38 მილიონი ინდოარი ოხორანს — ინდოარეფიშ უდიდაში ჯარალუეფი რე [[ააშ]]-ას, [[გოართოიანაფილი ომაფე]]ს, [[ავსტრალია]]ს, [[გერმანია]]ს, [[იაპონია]]ს დო [[კანადა]]ს. თაშნეშე, ინდოარეფიშ მორჩილი მუდანობაშ ჯარალუა რე [[რუსეთი]]ს, [[საფრანგეთი]]ს, [[ობჟათე კორეა]]ს, [[არგენტინა]]ს დო [[ჩინეთი]]ს.
== სახენწჷფო სისტემა ==
| |||