ქორთუეფიშ ომაფე: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
გადამისამართება ქორთუეფიშ ომაფე-ზე
 
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ღოზი 1:
{{საქორთუოშ ისტორია}}
#გადამისამართება [[ქორთუეფიშ ომაფე]]
 
[[File:Tao-Klarjeti.svg|thumb|250px|left|ტაო-კლარჯეთი]]
 
'''ქორთუეფიშ ომაფე''' — ფეოდალურ პოლიტიკურ ართაული ობჟათე-ბჟადალ [[საქორთუო]]ს, ნამუშ ტერიტორიულ ბირთვის წჷმარინუანდჷ [[ტაო-კლარჯეთი]]. თარო იკენდჷ ალმახანური ერზურუმიშ, არტაანიშ, ართვინიშ დო ყარსიშ რეგიონეფს.
 
ომაფე [[IX ოშწანურა]]შ დაჭყაფუს დარსხუ [[ქართლი|ქართლიშ]] ერიშდუდქ, [[ბაგრატიონეფი|ბაგრატიონეფიშ]] ომაფე დინასტიაშ დუმარსხუაფალქ [[აშოტ I დიდი|აშოტ I-აქ]]. თიქ კინე აკაგჷ ჯიხანოღა [[არტანუჯი]], ნამუქჷთ ომაფეშ ცენტრო გჷნირთჷ. ბაგრატიონეფქ, ნამუშ თარ გიოპონს თიმ ბორჯიშო [[ბიზანტია]] წჷმარინუანდჷ, მალას გაფართინეს მუში ოღვენჯეეფი დო ქიდიჭყეს საქორთუოშ გოდუდიშულაფა [[არაბეფი|არაბეფიშ]] პატჷნალაშე. [[888]] წანას, [[ადარნასე II|ადარნასე II-აქ]] "ქორთუეფიშ მაფაშ" ტიტული მიღჷ, ომაფეს - ჯოხოთ "ქორთუეფიშ ომაფე" გიადჷ. ტაო-კლარჯეთიშ გჷმოქიმინუა-გოვითარაფას ეიოშინალი რე [[გრიგოლ ხანძთელი]]შ ოაკმაგე ხანდა. ზუსტას თიშ ჯოხოს მითმიარსხუ: ხანძთაშ, ოპიზაშ, ნეძვიშ, წყაროსთავიშ, იშხანიშ დო კვირიკეთიშ აკოგაფა. საქორთუოშ გოართოიანაფილ ომაფეშ დორსხუაფაშ თარიღო იკოროცხუ [[978]] წანა, მუჟამსჷთ "ქორთუეფიშ ომაფეშ" (ე.ი. ბჟაეიოლ საქორთუოშ) წორომაღვენჯიქ [[ბაგრატ III (საქორთუოშ მაფა)|ბაგრატ III-აქ]] მიღჷ აფხაზეთიშ ომაფეშ (ბჟადალ საქორთუოშ) ხვისტა. თეშ უკულ ბაგრატი აგჷნძორენდჷ ართობური ომაფეშ გალე დოსქილადირჷ ქორთულ დიხეფიშ აკოშქუმალას: [[1001]] წანას, თიქ [[კლარჯეთი]] ქინკირსხჷ, [[1008]] წანას, მუმაშ, [[გურგენ II|გურგენ II-აშ]] ღურაშ უკულ, - [[ტაო]].
 
1551 წანას, ოსმალეფქ ტაო-კლარჯეთი ქინკირსხუეს. რუსეთ-თურქეთიშ მა-10-ა ლჷმაშ უკულ, [[1877]]-[[1878|78]] წანეფს, ტაო-კლარჯეთიშ უდიდაშ ნორთი რუსეთიშ იმპერიაშ ხურგეფს ინორედჷ დო ყარსიშ გუბერნიას იკენდჷ. [[1918]] წანაშ [[22 პირელი|22 პირელს]] ტერიტორიაქ გეგნორთჷ ტრანსკავკაციაშ ფედერაციაშ ხურგეფშა, 1918 წანაშ [[26 მესი]]ს - თინა საქორთუოშ დემოკრატიულ რესპუბილიკაშ მართუალაშ თუდო რდჷ. [[ბრესტ-ლიტოვსკიშ აპიჯალა]]შ ხარჯშა, ნამუქჷთ 1918 წანაშ [[27 მარაშინათუთა]]ს დიდვალუნჷ, რუსეთიქ საქორთუოშ დემოკრატიულ რესპუბლიკაშ ყაბულუაშ უმუშო უარ თქუ ქორთულ დიხეფშე. [[1921]] წანაშ [[23 გჷმათუთა]]შ [[ყარსიშ აპიჯალა]]თ ტაო-კლარჯეთიშ დიდ ნორთი კინე თურქეთიშ აკოდგინალუაშა გენშართჷ, მორჩილ ნორთი - საქორთუოშ სხუნუეფიშ რესპუბლიკაშ ორხველობათ გჷნირთჷ.
 
== ლიტერატურა ==
* ''მ. ლორთქიფანიძე'', ქართველთა სამეფო, ქსე, ტ. 10, თბ., 1986, გვ. 462-463
* [[ვალერი სილოგავა]], [[კახა შენგელია]], [http://www.nplg.gov.ge/dlibrary/collect/0001/000661/Binder2.pdf ტაო-კლარჯეთი], კავკასიის უნ-ტის გამ-ბა, თბილისი, 2006, ISBN: 99940-861-7-0
 
== რესურსეფი ინტერნეტის ==
{{commonscat|Tao-Klarjeti}}
* [http://virtualtao-klarjeti.com/map.aspx?id=95 Virtual Museum of Tao-Klarjeti]
* [http://album.artvin.gov.tr/index.php?cat=3 Photos from Artvin İl]
* [http://www.istoria.ge/qrono/tao-klarjeti.htm ტაო-კლარჯეთიშ ომაფე]
 
[[კატეგორია:უჯვეშაში ისტორია]]
[[კატეგორია:ისტორიული სახენწჷფოეფი]]