ჩანარეფი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ღოზი 7:
| ლათ= Plantae
}}
'''ჩანარი''' (Plantae ანუ Vegetabilia) — ორგანიზმეფი, ნამუეფშოთ დუმახასიათებელიედჷმახასიათაფალიე ბჟაშ ენერგიაშ ხარჯიშა ავტოტროფული დიარა დო ცელულოზიშ მაკათური ბქსელიდაცხამ თოლეფი. ჩანარეფს იშვიათო აბხვადუნა ჰეტეროტროფული (საპროფიტი და პარაზიტი) ბუნეფი, ნამუეფსჷთ დიარაშ ათე ტიპიშ გჷმომუშება მაჟირული მოლინა რე.
 
ტრადიციულო ჩანარეფს მიორხველუანდეს ხოლო [[ბაქტერიეფი|ბაქტერიეფს]], [[ლენიშნერ-წვანე წყარჩანარეფი|ლენიშფერ-წვანე წყარჩანარეფს]] დო [[სოკოეფი|სოკოეფს]], მარა XX ოშწანურიშ შქა წანეფშე გჷმორკვიებეფქ განძალიერჷ დიდი ხანიშ უკახალე გუმოთქუალირი თაკილი ათე ორგანიზმეფიშ ჩანარეფწკჷმა გოართიანაფაშენ. ახალი სისტემაშ მეჯინათ, ბაქტერიეფი დო ლენიშფერ-წვანე წყარჩანარეფი (ნამუთი თოლით ტიპურ ბირთვის მორკებულიენ) იერთიანებუ [[პროკარიოტეფი]]შ თუდონომაფეს, სოკოეფი ჩანარეფი დო ჩხოლარეფწკჷმა ართო [[ეუკარიოტეფი]]შ თუდონომაფეს.
 
ჩანარეფიშ ოქიანუ, ნამუსჷთ 350 ვითოშშე უმოს ბუნას კოროცხუნს, იკათუანს 3 დიდ ტაქსონს (თუდენომაფე ვარდა ტიპი): [[ჭითა წყარჩანარეფი|ჭითა წყარჩანარეფს]] (Rhodobionta), [[ნანდული წყარჩანარეფი|ნანდული წყარჩანარეფს]] (Phycobionta) დო [[უმაღალაშუმაღალაში ჩანარეფი|უმაღალაშ ჩანარეფს]] (Embryobionta).
 
ფოტოსინთეზი დო თიწკუმათიწკჷმა მებუნაფილი ფიზიოლოგიურ-ბიოქიმიურ პროცესეფი შელებუასშელებას ირზენს ჩანარეფი უჩილათუო გუვარჩიათგჷშაბგრათ ნამდგანერი შხვა ორგანიზმიშე, მორო თე გინორთი გავიტარეფაშგოვითარაფაშ დაბალ ოკიჩხურსოკუჩხეს (გიშაკერზაფილო ართთოლამეფს) ნარკებო სათოლიო რე. ართთოლამეფს ჩანარული დო ჩხოლარული ორგანიზმეფიშ ხურგუაშ სიძნელა მიოწურუანს თელი ოქიანუშ ერჩქინაშ ართიანობას, ნამუშინამუშ რთუალათრთუალაქჷთ პალეონტოლოგიური მუნაჩამუეფიშ ნერჩიშე აკანო 3 მლრდ. წანაშ უკახლე დიჭყუ.
 
ართთოლამიართთოლამ ჩანარეფს უღუ მუჭოთიმუჭოთ საართო თოლიშო დუმახასიათაფალიდჷმახასიათაფალი ორგანოეფი, თეში სპეციფიკური სტრუქტურეფი ([[ქრომატოფორი]], მუშობურო აშაკეთებული დანცხი, ჯგირო გუმოხანტილი ვაკუოლეფი დო შხვა), მუთი თენეფს ეჭვიმეუღალუო გინურთანს ჩხოლარამი ორგანიზმებშეორგანიზმეფშე.
 
სისტემატურო იტარებუინწყუაფუ ორთაშ თხილუაშო მიძღუნილიმეჯღუნილი ოერეფოშქაშე კონგრესეფი. ართ-ართი თეჯგურა ფორუმიფორუმქ „[[იუნესკო]]ს“შ“ გინოჭყვადუათ [[1977]] წანაშ [[გიმათუთაგჷმათუთა|გიმთუთასგჷმათუთას]] [[საქორთუო]]ს (ნ. [[ქართი]]) ჩეტარუმინწყუ.
 
== გალერეა ==
<center><gallery widths="180px" heights="120px" perrow="3">
File:Borassus flabellifer.jpg|[[პალმირა (ჩანარი)|პალმირა]]
File:GntTaatiFruit.jpg|პალმირაშ მიკნაღელმიკნაღელი, [[ინდოეთი]]
File:Turmericroot.jpg|კურკუმა
File:Starr 050407-6233 Ipomoea batatas.jpg|გემუანი კარტოფილი