თემურლენგი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
 
ღოზი 1:
[[ფაილი:Tamerlan.jpg|thumb|თემურლენგი]]
[[ფაილი:Das Reich Timur-i Lenks (1365-1405).GIF|მინი|თემურლენგიშ იმპერია, 1365-1405 წწ.]]
'''თემურლენგი''', '''ტამერლანი''' (დ. [[1336]], [[ხოჯა-ილგარი]] ― ღ. [[18 ფურთუთა]], [[1405]], [[ოთრარი]]) — შქააზიარი ცხენენჯმადუდე, [[ემირა|ემირი]] ([[1370]]-[[1405]]), გოთურქაფილი მონღოლური ტომიშ ბეგიშ თარაღაიშ ქომოლსქუა. ახალნორდ თემურლენგიქ ჯოხო გიჸოთჷ ფეოდალურ დინოხტროგებეფს, [[ვილაიეთი]]შ მამართალო გჷნირთჷ ([[1362]]) დო ჩილო ქეკიხუნუ [[ბალხი]]შ დო [[სამარყანდი]]შ მაღვენჯიშ ჰუსეინიშ და. [[1362]] წანას კუჩხის დიჭკირჷ დო თეშ გეშა „თემურლენგი“ (ტაჯიკურო „ქულა თემური“) ქეგიოდვეს. ორგანიზატორული დო ოურდუმე ნიჭიშ ჭყოლოფუათ თემურლენგი ჰუსეინწკჷმა ართო დუდენდჷ ფეოდალეფიშ ლაშქარსლესქერს დო ატაკჷარაგუ [[მოგოლისტანი]]შ ჯარს, მარა დემარცხჷ. მალას თემურლენგიშ დო ჰუსეინიშ შქას ქჷდიჭყჷ ტროგებაქ ხეშუულებაშო. [[1370]] წანას თემურლენგიქ ემირიშ წოდება მიღჷ დო [[ჩინგიზ-ყაენი]]შ გამნარყეფიშ ჯოხოთ ართპიჯობურო მართუნდჷ [[მავერანაჰრი|მავერანაჰრის]]. [[1388]] წანას გეჭოფუ [[ხვარაზმი]] დო მოჯალაგუ თიში ნანანოღა [[ურგენჩი]].
 
თემურლენგიშ სახენწჷფო წჷმარინუანდჷ ფეოდალურ ოღვენჯეეფიშ [[კონგლომერატი|კონგლომერატის]]. თიში ჯარი, ჩინგიზ-ყაენიშ ტრადიციეფიშ მეჯინათ, ვითობათ სისტემას რდჷ ეგაფილი. თემურლენგი დიდ ყურადღებას უთმენდჷ მენცარულ დო კულტურულ გოვითარაფას, დოჸუნელ ქიანეფშე მოჸუნდჷ მოხელეეფი დო აკმაგანდჷ დოხორეეფს, მეჩეთეფს, მავზოლეუმეფს. თიში სახენწჷფოშ ნანანოღა რდჷ სამარყანდი.
 
თემურლენგიშ პოლიტიკა მეწურაფილი რდჷ, ართჸურე, შქა აზიაშ გოართოიანაფაშოთ, მაჟირაჸურე - დოჸუნაფონ ლჷმეფშოთ. [[1398]] წანას თიქ გემშიჭკირჷ [[ინდოეთი|ინდოეთშა]] დო ქჷდიჸუნუ [[დელი]]. [[1400]] წანას, ოსმალეთწკჷმა ჷდიჭყჷ ლჷმა. [[1402]] წანას [[ანკარა (ნოღა)|ანკარაწკჷმა]] [[ანკარაშ ტროგება|ტროგებას]] გიორჯგინჷ [[სულთანი]] [[ბაიაზიდ I]]-ს. [[1404]] წანას ილაშქრჷილესქერჷ [[ჩინეთი|ჩინეთის]], მარა თე ლაშქრობაქლესქერუაქ მეჭყორდჷ თემურლენგიშ ღურაშ გეშა. თე ბორჯის თიშ სახენწჷფოშა მავერანაჰრიშ, ხვარაზმიშ დო ხორასანიშ მოხ მიშმეშჷ ირანი, პენჯაბი დო [[ამიერკავკაცია]].
 
თემურლენგიშ ლაშქრობეფილესქერუეფი გიშეგორუაფუდჷ სიკონწარეთ. [[1386]]-[[1403]] წწ. თემურლენგიქ ბრუოშა [[თემურლენგიშ ლაშქრობეფილესქერუეფი საქორთუოს|მინაკათჷ საქორთუოს]] დო უდიდაში ზარალი მიორინუ ქორთულ სახენწჷფოს დო ქორთუ კათაშ უკულიან გოვითარაფას.
 
1394 წანას, თემურლენგიქ არაგვშა გემშართჷ, სიმანგარეეფი მოჯალაგუ დო დაჩხირს მეჩჷ ირფელი, მარა თის ვამახერხინჷ ჭკორეფიშ ჸონაფაჸონაფაქ, თეშ გეშა ხეცაიორქხეცალიორქ უკახალე დირთჷ. მარა 1399 წანაშ დამორჩილს კინ დირთჷ დო ზარხულშა საქორთუოს ქჷდოსქიდჷ.
 
== ლიტერატურა ==