კონტინენტი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ახალი გვერდი: ფაილი:Continental models-Australia.gif|მინი|300px|ფერამი ანიმაცია — შხვადოშხვა კონ...
 
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ღოზი 3:
'''კონტინენტი''', კინ ''მატერიკი'' — [[დიხაუჩა|სქირონაშ]] დიდი ართული, ნამუთ ელმოლშე გოხურგელი რე [[წყარი|წყარიშ]] დიდი მასივეფით ([[ზუღა|ზუღეფი]], [[ოკიანე]]ეფი).
 
'''კონტინენტი''' მოურს ტერმინშე "Terre Continente", მუთ „უმეჭყორიდუ დიხას“ შანენს, ანუ თენა რე სქირონაშ მასივი, ნამუშ არძა კუნთხულშა მეულა შილებემირთინე ზუღეფიშ დო ოკიანეეფიშ გინულაშ უმუშო. თეშ მოხ, ვაარსებენს ოფიციალური აპიჯალა თიშ გეშა, თუ მუ სიდიდაშ ოკო ორდას [[კოკი (გეოგრაფია)|კოკი]], ნამჷ-და თინათიქ გისხუნასმერჩქინელქ იჸუას, მუჭოთ კონტინენტინკონტინენტიქჷნ. საზოგადოთ, [[გრენლანდია]] (2.175.600 კმ<sup>2</sup>) იკოროცხუ არძაშე დიდ კოკო, [[ავსტრალია]] (7.686.589 კმ<sup>2</sup>) - არძაშე მორჩილ კონტინენტო.
 
== მატერიკი ==
''მატერიკი'' მოურს რუსული [[ზიტყვა|ზიტყვაშე]] матёрный, მუთ [[მარგალური ნინა|მარგალურო]] ითანგუ მუჭოთ ''მანგარი, კერკენჯი, დიდი''. ქორთულ ომენცარე დო პოპულარულ ლიტერატურას [[რუსული ნინა|რუსულშე]] მიშაღალირი თე ზიტყვა უჭოხოლაშეუწოხოლაშე კონტინენტიშ [[სინონიმია|სინონიმო]] გჷმირინუაფუდჷ.
* '''მატერიკი''' (მატერიკიშ)''გეოგრ.'' სქიორნაშსქირონაშ დიდი ფართობი, ელმოლშე გოხურგელი ზუღეფით დო ოკაინეეფით, კონტინენტი. ''აზიაშ მატერიკი.'' (ქეგლი, 5-ა ტომი, სხ. 89)
* Материк დიხა, უჸარუ, უკურღვაფუ. (ნიკო ჩუბინაშვილი: I ტომი, გვ. 513, თბილისი, „საბჭოთა საქართველო“, [[1977]])
** Материк 1. კონტინენტი. (...) (2. ''გეოლ.'' იგივეთინა რე მუთ подпочва.) (რუსულ-ქორთული ლექსიკონი, გვ.304, თბილისი, „საბჭოთა საქართველო“, [[1983]])
 
== კონტინენტეფიშ რიცხუ ==
ღოზი 20:
* '''6 ართული''': [[ევროპა]], [[აზია]], [[აფრიკა]], [[ამერიკა]], [[ანტარქტიდა]], [[ავსტრალია]]. თე მოდელი პოპულარული რე ევროპას, ლათინურ ამერიკას, ბჟაეიოლ აზიას. თეშ გჷმოხანტუალა რე ოლიმპიური ყარაფიშ ემბლემა 5 რგოლიშ სახეთ (ორთაშობური რე, ანტარქტიდაშ მოხ).
* '''5 ართული''': [[ევრაზია]], [[აფრიკა]], [[ამერიკა]], [[ანტარქტიდა]], [[ავსტრალია]].
* '''4 ართული''': [[ევრაფრაზია]], [[ამერიკა]], [[ანტარქტიდა]], [[ავსტრალია]]. თე მოდელი არძაშე უმოსო უხუჯანს ტერმინიშ ”კონტინენტი” გოთანჯუას, ვინძოროთიშენი, ნამჷ-და ევრაზია დო აფრიკა ართიანშე გიშართილი რე სუეციშ არხით, ნამუთ ხელობური რე აკოქიმინელი დო კინ თე ბორჯის ვარცვართ ზუღას წჷმარინუანს დო ვარცვართ ოკიანეს. ანალოგიურო ოორუე დო ობჟათე ამერიკა გიშართილი რე პანამაშ არხით.
 
== გეოლოგიური მოდელი ==
 
გეოლოგიურო დიხაუჩაშ ჟინპიჯიჟიდოხი მუსხირენ ტექტონიკური პლატფორმაშე აკმოდირთუ. თეხანურითეხანურ გეოლოგიურ ეპოქას არსებენს 6 თეჯგურა კონტინენტური პლატფორმა, ნამუეფით მარზენა გეოლოგიურო აღაიარაფილ 6 კონტინენტის, ნამუეფით ვაუხვადუ ჟილე გოსხუნილ ვარც ართნამუთიჸინ მოდელს. თე დორთუალა თეჯგურა რე:
 
# '''[[ევრაზია]]'''
ღოზი 35:
== კონტინენტეფიშ ალაზჷმაფონი რცხილი ==
 
[[File:ContinentStatistics.svg|მინი|500px|ფართობიშ დო მახორობაშ ელაზჷმაფაალაზჷმაფა.]]
რცხილი ოძირანს კონტინენტეფიშ დო მახორობაშ მუდანობას, 7 კონტინენტიშ პრინციპით. კონტინენტეფი დონწკარილი რე თინეფიშ ფართობიშ მეჯინათ.<ref>[http://esa.un.org/unpd/wpp/Excel-Data/population.htm "Total Population – Both Sexes"].</ref>
{| class="wikitable sortable" style="text-align:right"
ღოზი 43:
! დიხაშ ფართობიშ წილი<br />ედომუშამი დიხაშ ფართობის
! მახორობა
! მახორობაშ წილი<br />ედომუშამ მახორობასიმახორობას
! მეჭედალა<br /> კოჩი<br />კმ²
! არძაშე უმოსო დოხორელი <br /> ნოღა