ყირიმი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

ყირიმს ადმიერიშ რინაშ უჯვეშაში ნოქური ორხველჷ [[პალეოლითი]]შ ეპოქას. ჯვეში წანეფიშეჭარუაშ I ოშწანურაშ II გვერდის ყირიმი ქჷდიჸუნეს რომაალექ, ახალი წანეფიშეჭარუაშ III-IV ოშწანურას გემშიჭკირეს შხვადოშხვა მეგვალრზენეგეგია ტომეფქ, [[IV ოშწანურა|IV]]-[[V ოშწანურა|ოშწანურეფს]] - ბიზანტიაშ ექსპანსიაშ ობიექტო გჷნირთჷ. [[X ოშწანურა]]ს ყირიმიშ ბჟაეიოლი ნორთი [[ტმუტარაკანიშ სათარო]]შ აკოდგინალუას რდჷ. [[XIII ოშწანურა]]ს ყირიმშა თათარ-მონღოლეფქ გემშიჭკირეს დო [[ორქოშ ურდო]]შ ყირიმიშ ულუსი ქჷდარსხუეს. [[XIII ოშწანურა|XIII]]-[[XV ოშწანურა|XV ოშწანურეფს]] ყირიმს გორჩქინდჷ გენუარეფიშ სავაჭარო ნოღაქ, ორქოშ ურდოშ აკოცჷმაშ უკული, 1443 წანას წჷმიქიმინჷ [[ყირიმიშ სახანო]]ქ. 1783 წანას [[რუსეთი|რუსეთის]] ქაკათჷ. 1784 წანას გემშართჷ ტავრიდაშ ოლქშა (1787 წანაშე გუბერნია), ნაუმუშ ცენტრი რდჷ ნოღა [[სიმფეროპოლი]].