ადიღე: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ღოზი 76:
ადიღეშ ტერიტორიას მეგორაფილი ადამიერიშ უჯვეშაში ნოქური ჯვ. ქუაშ ხანას ორხველჷ. რჩქინელი რე გიმენ დო ჟილენ პალეოლითიშ ხანაშ ნოხორეფი. ჯვ. წ. III ვითოშწანურას ადიღეშ ტერიტორიას გოფაჩილი რდჷ [[მაიკოპიშ კულტურა]]. ადიღეეფი მეოტეფიშ ჯოხოთ ხოლო რდეს რჩქინელი; მეოტეფი აკმაართიანენდეს კერკეტეფს, ზიხეფს, ფსესეფს, სინდეფსო დო შხვა ტომეფს. ჯვ. წ. V ოშწანურას სინდეფქ ზოხორინელი ომაფე ქუდარსხუეს, მარა ჯვ. წ. IV ოშწანურაშე თინეფი ბოსფორიშ ომაფეშ პოლიტიკურ გოლინაშ თუდო რდეს. მუმალ ოშწანურეფს ადიღეეფქ გჷნიცადეს სკვითეფიშ დო სარმატეფიშ ეთნიკურ-კულტურული ჟიგოლინა. I ოშწანურას ადიღეს ალანეფქ ქუგაღვაღვეს, IV ოშწანურას — [[ჰუნეფი]]. I ოშწანურას გენძალიერჷ ზიხეფიშ ტომქ, ნამუთ V-X ოშწანურეფს ადიღურ ტომეფიშ რსხუშ ოდუდეს რდჷ. „ზიხი“ ქორთულ წყუეფს მოშინაფილი „ჯიქიშ“ მოგე რე. ძჯვ. ქორთულ წყუეფიშ „ჯიქეთი“ ედომუშამ ადიღეს ხოლო გურიშხონარენდჷ. ადიღეეფი საქორთუოს „ქაშაგეფიშ“, „ქაშქეფიშ“ ჯოხოთ რენა რჩქინელი, შონეფს თინეფშა ამდღა ხოლო „ქაშქეფი“ უჯოხონა.
 
IV-X ოშწანურეფს ადიღეეფი ვაჭარენდეს ყირიმწკჷმა, [[ამიერკავკაცია]]ს, ირანწკჷმა, კიევიშ რუსეთიშ დო ბიზანტიაწკჷმა. VI-X ოშწანურეფს ბიზანტიაქ ადიღეი მუშ გოლინას დოუჸუნუ დო თექ ქირსიანობაშ გოფაჩუა ქჷდიჭყჷ. XIII-XIV სოშწანურეფსოშწანურეფს ადიღეეფს გეგშერთჷ ყაბარდოალეფქ დო ოორუე კავკაციაშ ცენტრალურ ნორთის ქჷდიხორეს. დოხოლაფირო XIII ოშწანურაშე ბჟადალ ადიღეურ ტომეფქ ადიღარ კათათ გეგმიქიმინეს. კინე თე პერიოდის რჩქალი ტემპით ივითარებუდჷ ფეოდალური ურთიართობა. ადიღეალლეფი მეყუნდეს მეჩქოლარეობასმეჩქოლარალას, დიხაშხანდას, მეჩხომეობასმეჩხომალას, მესქალობას. ივითარებუდჷ მოხელობა — ორქოჭკადუალა, მეთუნობა, ლითონდამუშება, ჭკადუალა დო შხვა. მეურნობა თარო ნატურალურ ხასიათის ატარენდჷ. XIII-XIV ოშწანურეფს ადიღე ვაჭარენდჷ ოორუე უჩაზუღაპიჯეთიშ გენუაშ კოლონიეფწკჷმა. გინმუღუდეს უმენტაშო თოფური, სანთელი, ხილი, წილამურობა დო შხვა მეკონ-მოკონი.
 
ადიღე-[[საქორთუო]]შ ურთიართობას ხანგჷნძე ისტორია უღჷ. [[ლეონტი მროველი]]შ ჩინებათ, მაფეფიშ — აზორკიშ დო არმაზალეფიშ ბორჯის (I ო.) ქართლიშ ლაშქარს ჯიქეფი ხოლო ჸოფენა. ჯუანშერიშ ჩინებათ, 455 წანას, თე მხარე ლაშქარით გიშულებჷ ვახტანგ გორგასალს. 656 წანას, კონსტანტინოპოლიშ VI მოსოფელიშ საოხვამო შაყარუაქ ჯიქეთიშ ეპარქია მცხეთაშ საკათალიკოსოშსაკათალიკოსოს დუჸუნუ. XII-XIII ოშწანურეფს ადიღე საქორთუოშ პოლიტიკურპოლიტიკური გოლინაშ თუდო რდჷ დო თაქ ასე ქირსიანობაშ გჷმაფაჩალო საქორთუო გიშმეშჷ.
 
XIII ოშწანურეფს ადიღეშ ნორთი ორქოშ ურდოქ დიჸუნუ. XVI ოშწანურაშე გჷნიცადენდჷ ოსმალეთიშ დო ყირიმიშ სახანოშ პოლიტიკურ ექსპანსიას. კინე თე ბორჯიშე გიფაჩჷ [[ისლამი|ისლამქ]].
გორილი რე "https://xmf.wikipedia.org/wiki/ადიღე"-შე