სომხეთიშ სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკა: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ღოზი 103:
== ისტორია ==
=== გოსხუნუაფა ===
[[1828]] წანაშე [[1917]] წანაშ [[გჷმათუთაშ რევოლუცია]]შახ, ალმახანური სომხეთიშ ტერიტორია [[რუსეთიშ იმპერია|რუსეთიშ იმპერიაშ]] ნორთი რდჷ დო თარო [[ერევანიშ გუბერნია]]ს იკათუანდჷ. იმპერიაშ გოუქვაფაშ უკული სომხეთიქ, თეშ მუჭოთ თიშ მეძობელ [[საქორთუო]]ქ დო [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანქ]], ზოხორინალა გჷმაცხადჷ (ქოძირით სტატია [[სომხეთიშ დემოკრატიული რესპუბლიკა]])<ref>Richard G. Hovannisian, ''Republic of Armenia''. 4 vols. Berkeley: University of California Press, 1971-1996.</ref>. [[1920]] წანაშ გერგობათუთას, XI [[ჭითა არმია]]ქ სომხეთშა გენშართჷ. თინეფს აწმარენჯობა ვეშეხვალამჷნა დო 2 ქირსეთუთას ქიანას ბოლშევიკურ მართუალაქ გეგმიცხადჷ. [[1921]] წანაშ გჷმათუთას სხუნუეფიშ რსხუშ დო [[თურქეთი|თურქეთიშ]] შკას ქიდიდჷ [[ყარსიშ აპიჯალა|ყარსიშ საშვიდობო აპიჯალა]], ნამუშ ნძალათ თურქეთის ქჷდასქიდჷ შანულამი ქორთული დო სომეხური დიხეფი (ტერიტორიეფი). სომხეთიშ ხურგაშ გალე ქჷდოსქიდჷ ჯვეშ ნოღა [[ანისი]]ქ დო [[არარატი]]შ გვალაქ. თაშნეშე [[აზერბაიჯანიშ სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკა|აზერბაიჯანიშ სსრ-წკჷმა]] ოდებელი [[ნახიჩევანი]]შ დო [[გვალამი ყარაბაღი]]შ რეგიონეფქ<ref>{{cite book |last=Matossian |first=Mary Kilbourne |title=The Impact of Soviet Policies in Armenia |publisher=E.J. Brill |location=Leiden |year=1962 |page=30 |isbn=0-8305-0081-2}}</ref>, მარა სომხეთის გეგნაჩჷ [[საქორთუოშ სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკა|საქორთუოშ სსრ-წკჷმა]] ოდებელი [[ლორე]].
[[1828]] წანაშე [[1917]] წანაშ [[გჷმათუთაშ რევოლუცია]]შახ, ალმახანური სომხეთიშ ტერიტორია [[რუსეთიშ იმპერია|რუსეთიშ იმპერიაშ]] ნორთი რდჷ დო თარო [[ერევαƒœαƒ˜αƒ¨ გუბერნია]]ს იკათუანდჷ. იმპერიაშ გოუქვაფაშ უკული სომხეთიქ, თეშ მუჭოთ თიშ მეძობელ [[საქორთუო]]ქ დო [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანქ]], ზოხორინალა გჷმაცხადჷ (ქოძირით სტატია [[სომხეთიშ დემოკრატიული რესპუბლიკა]])<ref>Richard G. Hovannisian, ''Republic of Armenia''. 4 vols. Berkeley: University of California Press, 1971-1996.</ref>. [[1920]] წანაშ გერგობათუთას, XI [[ჭითა არმია]]ქ სომხეთშა გენშართჷ. თინეფს აწმარენჯობა ვეშეხვალამჷნა დო 2 ქირსეთუთას ქიანას ბოლშევიკურ მართუალაქ გეგმიცხადჷ. [[1921]] წანაშ გჷმათუთას სხუნუეფიშ რსხუშ დო [[თურქეთი|თურქეთიშ]] შკას ქიდიდჷ [[ყარსიშ აპიჯალა|ყარსიშ საშვიდობო აპიჯალა]], ნამუშ ნძალათ თურქეთის ქჷდასქიდჷ შანულამი ქორთული დო სომეხური დიხეფი (ტერიტორიეფი). სომხეთიშ ხურგაშ გალე ქჷდოსქიდჷ ჯვეშ ნოღა [[ანისი]]ქ დო [[არარატი]]შ გვალაქ. თაშნეშე [[აზერბაიჯანიშ სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკა|აზერბაიჯანიშ სსრ-წკჷმა]] ოდებელი [[ნახიჩევანი]]შ დო [[გვალამი ყარაბაღი]]შ რეგიონეფქ<ref>{{cite book |last=Matossian |first=Mary Kilbourne |title=The Impact of Soviet Policies in Armenia |publisher=E.J. Brill |location=Leiden |year=1962 |page=30 |isbn=0-8305-0081-2}}</ref>, მარა სომხეთის გეგნაჩჷ [[საქორთუოშ სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკა|საქორთუოშ სსრ-წკჷმა]] ოდებელი [[ლორე]].
 
გოსხუნუაფაშე ხეთე [[ჩეკა]]ქ ქჷდიჭყჷ მასობური ტერორი ანტი-სხუნუურო მერჩქინელი ელემენტეფიშ სააწმარენჯოთ. ბოლშევიკურ პოლიტიკაქ [[1921]] წანას, რესპუბლიკას [[ფურთუთაშ ჯანყი]] გჷმიწუ, ნამუსჷთ [[დაშნაკცუთიუნი|დაშნაკეფქ]] მეუდირთეს ოდუდეს. ჯანყაფილეფქ დუდმაართაშე წჷმძინას მიოჭირინეს დო [[ერევანი]] ხოლო გადუდიშულეს<ref>Payaslian, Simon (2007). The History of Armenia. New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-4039-7467-9. – გვ. 170.</ref>, მარა საბოლოოთ ქვეყანაშა მიშულირჷ XI არმიაქ ჯანყის იშენით გიორჯგინჷ დო 2 პირელს ნანანოღა ხოლო დირთინუ<ref>Chorbajian, Levon; Mutafian, Claude; Donabedian, Patrick (1994). The Caucasian Knot: The History and Geopolitics of Nagorno-Karabagh. Zed Books. ISBN 1-85649-287-7. – გვ. 133.</ref>.
გოსხუნუაფაშე ხეთე [[ჩეკა]]ქ ქჷდიჭყჷ მასობური ტერორი ანტი-სხუნუურო მერჩქინელი ელემენტეფიშ სააწმარენჯოთ. ბოლშევიკურ პოლიტიკაქ [[1921]] წანას, რესპუბლიკას [[ფურთუთაშ ჯანყი]] გჷმიწუ, ნამუსჷთ [[დაშნაკცუთიუნი|დაშნაკეფქ]] მეუდირთეს ოდუდეს. ჯანყაფილეფქ დუდმაართაშე წჷმძინას მიოჭირინეს დო [[ერევანი]] ხოლო გადუდიშულეს<ref>Payaslian, Simon (2007). The History of Armenia. New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-4039-7467-9. – გვ. 170.</ref>, მარა საბოლოოთ ქვეყანაშა მიშულირჷ XI არმიაქ ჯანყის იშენით გიორჯგინჷ დო 2 პირელს ნანანოღა ხოლო დირთინუ<ref>Chorbajian, Levon; Mutafian, Claude; Donabedian, Patrick (1994). The Caucasian Knot: The History and Geopolitics of Nagorno-Karabagh. Zed Books. ISBN 1-85649-287-7. – გვ. 133.</ref>.
 
[[1922]] წანაშ 12 მელახშე [[1936]] 5 ქირსეთუთაშახ სომხეთი, საქორთუოწკჷმა დო აზერბაიჯანწკჷმა არ [[ამიერკავკაციაშ სოციალისტური ფედერაციული სხუნუეფიშ რესპუბლიკა|ამიერკავკაციაშ სოციალისტურ ფედერაციულ სხუნუეფიშ რესპუბლიკაშა]] მიშმურს, 1936 წანას - სსრრ-შა ზოხო რესპუბლიკაშ სახეთ გენშართ.
[[1922]] წანაშ 12 მელახშე [[1936]] 5 ქირსეთუთაშახ სომხეთი, საქორთუოწკჷმა დო აზერბაიჯანწკჷმა არ [[ამიერკავკაციაშ სოციალისტური ფედერაციული სხუნუეფიშ რესპუბლიკა|ამიერკავკაციაშ სოციალისტურ ფედერაციულ სხუნუეფიშ რესპუბლიკაშა]] მიშმურს, 1936 წანას - სსრრ-შა ზოხო რესპუბლიკაშ სახეთ გენშართ.
 
== რესურსეფი ინტერნეტის ==