== ისტორია ==
=== გოსხუნუაფა ===
[[1828]] წანაშე [[1917]] წანაშ [[გჷმათუთაშ რევოლუცია]]შახ, ალმახანური სომხეთიშ ტერიტორია [[რუსეთიშ იმპერია|რუსეთიშ იმპერიაშ]] ნორთი რდჷ დო თარო [[ერევანიშ გუბერნია]]ს იკათუანდჷ. იმპერიაშ გოუქვაფაშ უკული სომხეთიქ, თეშ მუჭოთ თიშ მეძობელ [[საქორთუო]]ქ დო [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანქ]], ზოხორინალა გჷმაცხადჷ (ქოძირით სტატია [[სომხეთიშ დემოკრატიული რესპუბლიკა]])<ref>Richard G. Hovannisian, ''Republic of Armenia''. 4 vols. Berkeley: University of California Press, 1971-1996.</ref>. [[1920]] წანაშ გერგობათუთას, XI [[ჭითა არმია]]ქ სომხეთშა გენშართჷ. თინეფს აწმარენჯობა ვეშეხვალამჷნა დო 2 ქირსეთუთას ქიანას ბოლშევიკურ მართუალაქ გეგმიცხადჷ. [[1921]] წანაშ გჷმათუთას სხუნუეფიშ რსხუშ დო [[თურქეთი|თურქეთიშ]] შკას ქიდიდჷ [[ყარსიშ აპიჯალა|ყარსიშ საშვიდობო აპიჯალა]], ნამუშ ნძალათ თურქეთის ქჷდასქიდჷ შანულამი ქორთული დო სომეხური დიხეფი (ტერიტორიეფი). სომხეთიშ ხურგაშ გალე ქჷდოსქიდჷ ჯვეშ ნოღა [[ანისი]]ქ დო [[არარატი]]შ გვალაქ. თაშნეშე [[აზერბაიჯანიშ სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკა|აზერბაიჯანიშ სსრ-წკჷმა]] ოდებელი [[ნახიჩევანი]]შ დო [[გვალამი ყარაბაღი]]შ რეგიონეფქ<ref>{{cite book |last=Matossian |first=Mary Kilbourne |title=The Impact of Soviet Policies in Armenia |publisher=E.J. Brill |location=Leiden |year=1962 |page=30 |isbn=0-8305-0081-2}}</ref>, მარა სომხეთის გეგნაჩჷ [[საქორთუოშ სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკა|საქორთუოშ სსრ-წკჷმა]] ოდებელი [[ლორე]].
[[1828]] წანაშე [[1917]] წანაშ [[გჷმათუთაშ რევოლუცია]]შახ, ალმახანური სომხეთიშ ტერიტორია [[რუსეთიშ იმპერია|რუსეთიშ იმპერიაშ]] ნორთი რდჷ დო თარო [[ერევαƒαƒαƒ¨ გუბერαƒαƒαƒ]]ს αƒαƒ™αƒαƒ—უαƒαƒαƒ“αƒ·. αƒαƒ›αƒαƒ”αƒ αƒαƒαƒ¨ αƒ’αƒαƒ£αƒ¥αƒ•αƒαƒ¤αƒαƒ¨ უკუαƒαƒ სαƒαƒ›αƒ®αƒ”αƒ—αƒαƒ¥, თეშ მუαƒαƒαƒ— αƒ—αƒαƒ¨ მეძαƒαƒ‘ერ[[სαƒαƒ¥αƒαƒ თუαƒ]]ქ დრ[[αƒαƒ–ერბαƒαƒαƒ―αƒαƒαƒ|αƒαƒ–ერბαƒαƒαƒ―αƒαƒαƒ¥]], αƒ–αƒαƒ®αƒαƒ αƒαƒαƒαƒαƒ გჷმαƒαƒªαƒ®αƒαƒ“αƒ· (ქαƒαƒ«αƒαƒ αƒαƒ— სტαƒαƒΆαƒαƒ [[სαƒαƒ›αƒ®αƒ”αƒ—αƒαƒ¨ დემαƒαƒ™αƒ αƒαƒΆαƒαƒ£αƒαƒ რესαƒαƒ£αƒ‘αƒαƒαƒ™αƒ]])<ref>Richard G. Hovannisian, ''Republic of Armenia''. 4 vols. Berkeley: University of California Press, 1971-1996.</ref>. [[1920]] წαƒαƒαƒαƒ¨ გერგαƒαƒ‘αƒαƒ—უთαƒαƒ΅, XI [[αƒαƒαƒ—αƒ αƒαƒ მαƒαƒ]]ქ სαƒαƒ›αƒ®αƒ”თშრგეαƒαƒ¨αƒαƒ αƒ—αƒ·. αƒ—αƒαƒαƒ”ფს αƒαƒ¬αƒ›αƒαƒ ეαƒαƒ―αƒαƒ‘რვეშეხვαƒαƒαƒαƒ›αƒ·αƒαƒ დრ2 ქαƒαƒ სეთუთαƒαƒ΅ ქαƒαƒαƒαƒαƒ΅ ბαƒαƒαƒ¨αƒ”ვαƒαƒ™αƒ£αƒ მαƒαƒ თუαƒαƒαƒαƒ¥ გეგმαƒαƒªαƒ®αƒαƒ“αƒ·. [[1921]] წαƒαƒαƒαƒ¨ გჷმαƒαƒ—უთαƒαƒ΅ სხუαƒαƒ£αƒ”ფαƒαƒ¨ რსხუშ დრ[[თურქეთαƒ|თურქეთαƒαƒ¨]] შკαƒαƒ΅ ქαƒαƒ“αƒαƒ“αƒ· [[ყαƒαƒ სαƒαƒ¨ αƒαƒαƒαƒ―αƒαƒαƒ|ყαƒαƒ სαƒαƒ¨ სαƒαƒ¨αƒ•αƒαƒ“αƒαƒ‘αƒ αƒαƒαƒαƒ―αƒαƒαƒ]], αƒαƒαƒ›αƒ£αƒ¨ αƒαƒ«αƒαƒαƒαƒ— თურქეთαƒαƒ΅ ქჷდαƒαƒ΅αƒ¥αƒαƒ“αƒ· შαƒαƒαƒ£αƒαƒαƒ›αƒ ქαƒαƒ თუαƒαƒ დრსαƒαƒ›αƒ”ხურრდαƒαƒ®αƒ”ფრ(ტერαƒαƒΆαƒαƒ αƒαƒ”ფαƒ). სαƒαƒ›αƒ®αƒ”αƒ—αƒαƒ¨ ხურგαƒαƒ¨ αƒ’αƒαƒαƒ” ქჷდαƒαƒ΅αƒ¥αƒαƒ“αƒ· ჯვეშ αƒαƒαƒ¦αƒ [[αƒαƒαƒαƒ΅αƒ]]ქ დრ[[αƒαƒ αƒαƒ αƒαƒΆαƒ]]შ გვαƒαƒαƒαƒ¥. αƒ—αƒαƒ¨αƒαƒ”შე [[αƒαƒ–ერბαƒαƒαƒ―αƒαƒαƒαƒ¨ სხუαƒαƒ£αƒ”ფαƒαƒ¨ სαƒαƒªαƒαƒαƒαƒαƒ΅αƒΆαƒ£αƒ რრესαƒαƒ£αƒ‘αƒαƒαƒ™αƒ|αƒαƒ–ერბαƒαƒαƒ―αƒαƒαƒαƒ¨ სსრ-წკჷმαƒ]] αƒαƒ“ებეαƒαƒ [[αƒαƒαƒ®αƒαƒ©αƒ”ვαƒαƒαƒ]]შ დრ[[გვαƒαƒαƒαƒ›αƒ ყαƒαƒ αƒαƒ‘αƒαƒ¦αƒ]]შ რეგαƒαƒαƒαƒ”ფქ<ref>{{cite book |last=Matossian |first=Mary Kilbourne |title=The Impact of Soviet Policies in Armenia |publisher=E.J. Brill |location=Leiden |year=1962 |page=30 |isbn=0-8305-0081-2}}</ref>, მαƒαƒ რსαƒαƒ›αƒ®αƒ”αƒ—αƒαƒ΅ გეგαƒαƒαƒ©αƒ· [[სαƒαƒ¥αƒαƒ თუαƒαƒ¨ სხუαƒαƒ£αƒ”ფαƒαƒ¨ სαƒαƒªαƒαƒαƒαƒαƒ΅αƒΆαƒ£αƒ რრესαƒαƒ£αƒ‘αƒαƒαƒ™αƒ|სαƒαƒ¥αƒαƒ თუαƒαƒ¨ სსრ-წკჷმαƒ]] αƒαƒ“ებეαƒαƒ [[αƒαƒαƒ ე]].
გოსხუნუაფაშე ხეთე [[ჩეკა]]ქ ქჷდიჭყჷ მასობური ტერორი ანტი-სხუნუურო მერჩქინელი ელემენტეფიშ სააწმარენჯოთ. ბოლშევიკურ პოლიტიკაქ [[1921]] წანას, რესპუბლიკას [[ფურთუთაშ ჯანყი]] გჷმიწუ, ნამუსჷთ [[დაშნაკცუთიუნი|დაშნაკეფქ]] მეუდირთეს ოდუდეს. ჯანყაფილეფქ დუდმაართაშე წჷმძინას მიოჭირინეს დო [[ერევანი]] ხოლო გადუდიშულეს<ref>Payaslian, Simon (2007). The History of Armenia. New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-4039-7467-9. – გვ. 170.</ref>, მარა საბოლოოთ ქვეყანაშა მიშულირჷ XI არმიაქ ჯანყის იშენით გიორჯგინჷ დო 2 პირელს ნანანოღა ხოლო დირთინუ<ref>Chorbajian, Levon; Mutafian, Claude; Donabedian, Patrick (1994). The Caucasian Knot: The History and Geopolitics of Nagorno-Karabagh. Zed Books. ISBN 1-85649-287-7. – გვ. 133.</ref>.
αƒ’αƒαƒ΅αƒ®αƒ£αƒαƒ£αƒαƒ¤αƒαƒ¨αƒ” ხეთე [[ჩეკαƒ]]ქ ქჷდαƒαƒαƒ§αƒ· მαƒαƒ΅αƒαƒ‘ურრტერαƒαƒ αƒ αƒαƒαƒΆαƒ-სხუαƒαƒ£αƒ£αƒ რმერჩქαƒαƒαƒ”αƒαƒ ეαƒαƒ”მეαƒαƒΆαƒ”ფαƒαƒ¨ სαƒαƒαƒ¬αƒ›αƒαƒ ეαƒαƒ―αƒαƒ—. ბαƒαƒαƒ¨αƒ”ვαƒαƒ™αƒ£αƒ αƒαƒαƒαƒαƒΆαƒαƒ™αƒαƒ¥ [[1921]] წαƒαƒαƒαƒ΅, რესαƒαƒ£αƒ‘αƒαƒαƒ™αƒαƒ΅ [[ფურთუთαƒαƒ¨ αƒ―αƒαƒαƒ§αƒ]] გჷმαƒαƒ¬αƒ£, αƒαƒαƒ›αƒ£αƒ΅αƒ·αƒ— [[დαƒαƒ¨αƒαƒαƒ™αƒªαƒ£αƒ—αƒαƒ£αƒαƒ|დαƒαƒ¨αƒαƒαƒ™αƒ”ფქ]] მეუდαƒαƒ თეს αƒαƒ“უდეს. αƒ―αƒαƒαƒ§αƒαƒ¤αƒαƒαƒ”ფქ დუდმαƒαƒαƒ αƒ—αƒαƒ¨αƒ” წჷმძαƒαƒαƒαƒ΅ მαƒαƒαƒαƒαƒ αƒαƒαƒ”ს დრ[[ერევαƒαƒαƒ]] ხαƒαƒαƒ αƒ’αƒαƒ“უდαƒαƒ¨αƒ£αƒαƒ”ს<ref>Payaslian, Simon (2007). The History of Armenia. New York: Palgrave Macmillan. ISBN 978-1-4039-7467-9. – გვ. 170.</ref>, მαƒαƒ რსαƒαƒ‘αƒαƒαƒαƒαƒ— ქვეყαƒαƒαƒαƒ¨αƒ მαƒαƒ¨αƒ£αƒαƒαƒ αƒ· XI αƒαƒ მαƒαƒαƒ¥ αƒ―αƒαƒαƒ§αƒαƒ΅ αƒαƒ¨αƒ”αƒαƒαƒ— αƒ’αƒαƒαƒ αƒ―αƒ’αƒαƒαƒ· დრ2 αƒαƒαƒ ეαƒαƒ΅ αƒαƒαƒαƒαƒαƒαƒ¦αƒ ხαƒαƒαƒ დαƒαƒ αƒ—αƒαƒαƒ£<ref>Chorbajian, Levon; Mutafian, Claude; Donabedian, Patrick (1994). The Caucasian Knot: The History and Geopolitics of Nagorno-Karabagh. Zed Books. ISBN 1-85649-287-7. – გვ. 133.</ref>.
[[1922]] წანაშ 12 მელახშე [[1936]] 5 ქირსეთუთაშახ სომხეთი, საქორთუოწკჷმა დო აზერბაიჯანწკჷმა არ [[ამიერკავკაციაშ სოციალისტური ფედერაციული სხუნუეფიშ რესპუბლიკა|ამიერკავკაციაშ სოციალისტურ ფედერაციულ სხუნუეფიშ რესპუბლიკაშა]] მიშმურს, 1936 წანას - სსრრ-შა ზოხო რესპუბლიკაშ სახეთ გენშართ.
[[1922]] წαƒαƒαƒαƒ¨ 12 მეαƒαƒαƒ®αƒ¨αƒ” [[1936]] 5 ქαƒαƒ სეთუთαƒαƒ¨αƒαƒ® სαƒαƒ›αƒ®αƒ”αƒ—αƒ, სαƒαƒ¥αƒαƒ თუαƒαƒ¬αƒ™αƒ·αƒ›αƒ დრαƒαƒ–ერბαƒαƒαƒ―αƒαƒαƒ¬αƒ™αƒ·αƒ›αƒ αƒαƒ [[αƒαƒ›αƒαƒ”რკαƒαƒ•αƒ™αƒαƒªαƒαƒαƒ¨ სαƒαƒªαƒαƒαƒαƒαƒ΅αƒΆαƒ£αƒ რფედერαƒαƒªαƒαƒ£αƒαƒ სხუαƒαƒ£αƒ”ფαƒαƒ¨ რესαƒαƒ£αƒ‘αƒαƒαƒ™αƒ|αƒαƒ›αƒαƒ”რკαƒαƒ•αƒ™αƒαƒªαƒαƒαƒ¨ სαƒαƒªαƒαƒαƒαƒαƒ΅αƒΆαƒ£αƒ ფედერαƒαƒªαƒαƒ£αƒ სხუαƒαƒ£αƒ”ფαƒαƒ¨ რესαƒαƒ£αƒ‘αƒαƒαƒ™αƒαƒ¨αƒ]] მαƒαƒ¨αƒ›αƒ£αƒ ს, 1936 წαƒαƒαƒαƒ΅ - სსრრ-შრზαƒαƒ®αƒ რესαƒαƒ£αƒ‘αƒαƒαƒ™αƒαƒ¨ სαƒαƒ®αƒ”αƒ— გეαƒαƒ¨αƒαƒ αƒ—.
== რესურსეფი ინტერნეტის ==
|