შუმერეფი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

'''შუმერეფი''' — ერი, ნამუქჷთ შუმერული ცივილიზაცია გაჭყუგაჭყჷ ობჟათე [[მესოპოტამია]]ს. შუმერეფი მესოპოტამიაშ ჯინჯარი მახორუეფი ვარდეს, სავარაუდეთოეგებიეთ, თინეფითინეფქ მესოპოტამიაშა [[ჯვ. წ. VI ვითოშწანურა|ჯვ. წ. VI]] - [[ჯვ. წ. V ვითოშწანურა|ჯვ. წ. V]] ვითოშწანურეფს გჷნიხორეს. თინეფიშ დუდმაართა ოდაბადე უჩინებუ რე. შუმერეფი რაგადანდეს [[შუმერული ნინა|შუმერულ ნინაშა]], მენცარეფქ მანჯეს აზიაშ არძა ნინაშ ანალიზი, მარა შუმერული ნინაშ მოგვენშა ვეგიაგორეს, ასე უჩინებუ რე თე ნინაშ მოჯგირე ნინეფი. შუმერეფიშ მუშჯოხოდვალა რე "უჩადუდამეფი". თინეფს უჩა თომეფი უღუდეს დო თეშ გეშა გიადვეს ჯოხოთ "უჩადუდამეფი". შუმერული არქიტექტურაშე დო ნინაშ ანალიზიშე გიშნაველი მენცარეფი ვარაუდენა, ნამჷ-და თინეფი ედომუშამი რეგიონშე გჷნიხორეს, კინ თე ბორჯის თინეფი ჯგირი მეზუღეეფი რდეს, ნამუთ თაშნეშე მოფირქებუანა, ნამჷ-და თინეფი ზუღაპიჯიშ რეგიონშე რდესჷნ, თეშენ თინეფიშ მითოლოგიათ მეუწურუანს. კანკალე მოარზაფათ, შუმერეფქ ზუღატ მორთეს შქაწყარმალონაშა. უმოსო სავარაუდე რე, ნამჷ-და შუმერეფქ ობჟათეშე მორთეს, თიშ გეშა, ნამჷ-და შქაწყარმალონაშ ობჟათეს დოხორუაშ უკულ თინეფქ ოორუეშ ექსპანსია დიჭყეს.