ვიტამინი A: გინორთი გინოჯინეფს შქას
ახალი გვერდი: მინი|250პქ|<center>ვიტამინი A</center> '''ვიტამინი A''' — ცი... |
(გინორთი ვა რე)
|
12:34, 5 კვირკვე 2019-იშ ვერსია
ვიტამინი A — ციმუს გჷმანწყუმუ ნიფთიარობა, ნამუთ მიღებუაფუ ოჭკომალშე. ვიტამინი A გიშაკერზაფილო შანულამი რე ბაღანეფიშ ძინა-გოვითარაფაშო დო თოლსინთეშო.
ჯგირი მუშობურობეფი
ვიტამინი A დიდი ხანი რე ექიმეფშოჩინებული რენ, მუჭოთ ჭყანიერი ანტიოქსიდანტი. ანტიოქსიდანტეფი ორგანიზმის ოხვარუნა დუდიშლი რადიკალეფწკჷმა ობურჯაფეთ დო თეთ ონკოლახარეგშე ბთხილანა. თე უმკუჯინალო ბრიტანალ მენცარეფქ ქემიოგორეს, ნამჷ-და A ვიტამინიშ მაკათური გენაძინებეფიშ მეღება სააწმარენჯო ეფექტის ირზენს. ადამიერიშ ორგანიზმის A ვიტამინი გჷნიქიმინუ ორგანოეფიშ სინთელუანობაშ უციო ბეტა-კაროტინო. ორთაშობური სახეთ A ვიტამინი შეთმეფხვადჷნა ფურცელამ ორტვინობას დო სტამფილოს. თეშ მოხ, თე ვიტამინი მიშმურს პრაქტიკულო არძა ვიტამინურ კომპლექსშა. პრეპარატეფშე წარმაფილი ბეტა-კაროტინი, მუჭოთ თაიშახ იკოროცხუდჷნ ძალამ მარგე რე პაპროსიშ მაშუმალეფშო. რკუალეფქ ოძირუ, ნამჷ-და პაპროსიშ მაშუმალი ოჭკომალშე ღებულენს ბრელ ბეტა-კაროტინს, თიში ორგანიზმიშ ბურსაფმოერინალა კიბოშ კურთხუეფიშოთ ძინულენს.
- თოლსინთეშო დო ყვილეფიშ რეგენერაციაშო.
- თხილანს ქორთომიშობურ სიჸვერაშე.
- ხეს უნწყუნს როდოპსინიშ სინთეზის თოლს.
- უძინანს ოშურღალე რზეფს აწმარენჯობაშ მორინალას ინფექციეფიშოთ.
- გალენი კანიშ ოფორუეს ჩუანს სინთელუან დგომარობას.
- ხეს უნწყუნს ყვილეფიშ ძინას დო გამანგარებას, კანიშ, თომეფიშ, კიბირეფიშ დო ნოლიშ სინთელუანობას.
- გალენი გჷმორინაფაშ ბორჯის გუმორღვაპილიშ, ნაჩხაპურაშ, ფურუნკულეფიშ (მაგირიაშ), კარბუნკულეფიშ კურნალობას ოხვარუ.
- ხეს უნწყუნს ემფიზემას დო ჰიპერთირეოზიშ კურნალობას.
წყუეფი
ვიტამინი A ორგანიზმის ოჭკომალიშ საშუალებათ მუთმოხვადუ.
ჩანარული
A ვიტამინიშა მოთხირობაქ შილებე გუმორძღაფილქ იჸუას თი ჩანარული ოჭკომალეფით, ნამუეფით პიგმენტ კაროტინს იკათუანსჷნ. ადამიერიშ ორგანიმის კაროიტინი A ვიტამინო გჷნიქიმინუ
ჩხოლარული
ვიტამინი A გიშაკერძაფილო მიარეთ რე ზუღაშ ჩხოლარეფს დო ჩხომიშ ჩხონჩხის.
მერკეობა
A ვიტამინიშ დეფიციტ (მერკეობა) გილმალუანს თოლსინთეშ რეცეფტორეფს – ჩხირეფიშ მუშობას, თიშ გეშა ნამჷ-და ვიტამინი მიშმურს თიშ აკოდგინალუაშა. ივითარებუ თ.ჯ „ქოთომიშ სიჸვერა“, მუჟამსჷთ ადამიერი ვარწყე გლახა გოსინთაფაშ პიჯალეფს. თე ვიტამინიშ ხანგჷნძე უბაღერობასიჸვერაშ იჭანუანს. გოვიტარაფონ ქიანეფს 10 წანაშახ ბაღანეფს, 3 მილიონი ბაღანა ჸვერე რე თე ბაძაძით. A ვიტამინით გჷმოჭანაფილი ავიტამინოზი ბაღანეფს ძინაშ მოჩქალუას იჭანუანს.
ისტორია
დუდმაართაშე ვიტამინი A სტამფილოშე მიღეს დო თიში ბუნაშ წმმარინაფალეფს, კაროტინოიდეფს, სტამფილოშ ინგლისურიშ ომანგე - carrot გიოდვეს. კაროტინოიდეფი ჩანარეფსი, კანკალე სოკოს დო ზუღაშ წყარჩანარეფს არსებენს, ორგანიზმის ჟანგუაშ პროსიშ შედეგო A ვიტამინო გჷნიქიმინუ. გვალო ხუთოშშახ რანწკიშ კაროტინოიდი რე ჩინებული. თინეფს შქას არძაშე ჩინებულ კაროტინოიდის ორხველჷ b - კაროტინი, ნამუთ A ვიტამინიშ პროვიტამინს წჷმარინუანს.
სინთეზი ორგანიზმის
წჷმიქიმინუ ჟანგვუაშ პროცესიშ შედეგო.
А ვიტამინიშ საუჯგუშო წყუ დიო ჩქომიშ ქონი დო ჩხოჩხი რე, უკული - კარაქი, მარქვალიშ გური, ოსირსალი დო უმნუღალუ ბჟა. ლაწკარული პროდუქტეფი დო ფუნაფილი ბჟა (ვიტამინიზირაფილჷთ) А ვიტამინს ვეკათუუანს.