ეგრისიშ ომაფე: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ღოზი 84:
IV ოშწანურაშ I გვერდის ეგრისიშ ომაფეს [[ქირსიანობა]]ქ სახენწჷფო რელიგიათ გეგმიცხადინჷ დო ეგრისიქ ეკლესიურო კონსტანტინოპოლიშ პატრიარქის ქჷდაჸუნჷ. VI—IX ოშწანურეფს ეგრისიშ ომაფეს ჸუნდჷ მუში მიტროპოლიტი (ომიტროპოლიტე ცენტრი — ფასისი), ნამუსჷთ ოთხი ეპისკოპოსი დოჸუნდჷ — ჭიჭე ციხისძირიშ, ზიგანევ-გუდავაშ, ცეშიშ დო როდოპოლის-ვარდციხეშ.
 
V ოშწანურაშ შქა წანეფს მაფა [[გუბაზ I|გუბაზ I-ქ]] ცადჷ გოდუდიშალაფედუკო ბიზანტიაშე ირინერი მიკობუნალაშე, მარა ღანკიშა ვა მიაჭირინუ. ბიზანტიაწკჷმა კონფლიქტით ქირგებეს შონეფქ დო სანიგეფქ დო V ოშწანურაშ 70-იან წანეფს ზოხორინალა ქჷმიპალეს. VI ოშწანურაშ დაჭყაფუს ეგრისიშ ომაფექ კუნტახანით ირანიშ დოჸვენჯო გჷნირთჷ. 523 წანას ეგრისიშ მაფაქ [[წათე II|წათე II-ქ]] გურგინი ბიზანტიაშ იმპერატორშე გეჭოფჷ. VI ოშწანურას ეგრისიშ ომაფექ ბიზანტია დო ირან შქას იროიანი ლჷმეფიშ ასპარეზო გჷნირთჷ. თიშ უკული, მუთ ირანქ ბჟაეიოლ მოლენკავკაციას (იბერია, ალბანეთი, სომხეთიშ ნორთი) მეკენჯას ქჷდაბიჯგუ კუჩხინ, ეგრისიშ ომაფეს გჷშაკერზაფილი სტრატეგიული შანულობაქ ქჷმიაჩჷ. 528 ირანიშ ჯარქ ბჟადალ საქორთუოს ქჷდეკინჷ ჯიხა-ნოღეფი [[შორაპანი]] დო [[სკანდეშ ჯიხა|სკანდე]]. ეგრისიშ მაფას ბიზანტიაშ მოხვარე ჯარქ ქჷმოურთჷ, ირანალეფქ დემარცხეს დო 532 წანას ქჷდიდჷ „ოშწანურაშ ზჷქ“, ნამუდგათ ოკო გეკონწყელედუკო ლჷმაშახიანი ვითარაფა. იმპერატორ [[იუსტიანე I|იუსტიანე I-ქ]] განძალიერჷ მუში ხეშუულობა[[ხეშულობა]] ეგრისის (ქჷდარსხუ ჯიხა-ნოღა [[პეტრა]], გარჩქინჷ ოვაჭარე მონოპოლია დო ეგრისიშ ჯიხა-ნოღეფს მუში ჯარი ქინარინუ). თექ გჷშეჭანუ [[541]] წანაშ არყება [[გუბაზ II|გუბაზ II-აშ]] დუდალათ ([[ეგრისიშ არყებეფი]]).
 
[[542]] წანას ირანიშ ჯარქ მჷშელჷ ეგრისშა დო ქჷდიჭყჷ [[ეგრისიშ დიდი ლჷმა 542-562|20-წანამი ლჷმაქ]] ბიზანტია დო ირან შქას. [[562]] წანას ქჷდიდჷ ზჷქ. ირანქ დათმჷ ეგრისი, ნამუქჷთ ბიზანტიაშ ვასალურ ომაფეთ ქჷდოსქიდჷ. VII ოშწანურაშ 20-იან წანეფს ეგრისალეფი აბაზგეფწკჷმა ართო აქტიურო ოკათუდეს იმპერატორ ჰერაკლეშ ლოშქუეფს ირანიშ მეხჷ.
 
VII ოშწანურაშ ბოლოშო ეგრისიშ ომაფექ ბიზანტიაშ პროვინციათ გჷნირთჷ, თიში მადუდე „ლაზიკაშ მაფათ“ ვარინ, „პატრიკიოსიშ“ ტიტულით იშინუაფუდჷ. ზოხორინელ ოთარეთ გჷნირთჷ [[აბაზგია|აბაზგიაქ (აფხაზეთი)]] დო უოშქარეთ ბიზანტიას ქჷდაჸუნჷ. [[697]] წანას ეგრისიშ მადუდექ პატრიკიოსი სერგიქ ცადჷ ბიზანტიაშე გოდუდიშალაფა არაბეფიშ მოხვარათ, მარა თეს მუთუნქ ვა მაჸუნჷ. [[736]]—[[738]] წანეფს ეგრისშა გემშეჭკირჷ არაბეფიშ ნჯღვერი მურვან ჸუნგაქ, დოპანჯჷ ქიანა, გაკარღჷ ნანანოღა ჯიხანქუჯი დო შხვა ნოღეფი. თექ ხოლო უმოსო დაჩიჩუ დოდაღარაფილი ქიანა, მუსჷთ ფეოდალური აკოცჷმაქჷთ ქჷგიაძინჷ. VIII ოშწანურაშ ბოლოს ეგრისიშ ეკონია თარეფიშ იოანე დო ჯუანშერიშ ხეშუულობაქხეშულობაქ ედომუშამო ქჷდიძანძუ დო ბჟადალ საქორთუოშ გოართოიანაფაშ ინიციატივაქ აფხაზეფიშ ოთარეშ ხეშა გჷნილჷ.
 
ეგრისიშ ომაფეს გოფალირი რდჷ [[მემინდორალა]], [[მებინეხალა]] დო [[მეორინჯალა]], ამუშენდეს ფსუს, ჩირს, ხვამარდოკიდანჯე ჯა-ტყას. ეგრისის ოვაჭარე კომუნიკაცია უღუდჷ ბჟადალიშ დო ბჟაეიოლიშ ქიანეფწკჷმა, ბიზანტიაშ მორჩილაზიურ დო შხვა პროვინციეფწკჷმა, პონტოშოპიჯა ნოღეფწკჷმა, სომხეთწკჷმა დო თიში მეშქაშალათ ირანწკჷმა დო შქა აზიაწკჷმა. მუშმეშჷ აგვართა იმპორტული პროდუქტი (დიდფასი კერამიკა, კაპიჭიშ ნაწარმი, ფუფუნებაშ მეკონეფი დო სამკაულეფი), გჷმორინაფას რდჷ ბიზანტიური დო ბჟაეიოლურ მონეტეფი. III ოშწანურაშე ქჷდიჭყჷ ონოღე რინაშ ეფალუაქ, შხუ ოვაჭარე-ოხელობე ხენტრეფო გჷნირთჷ ზუღაპიჯიშ ნოღეფქ (ფასისი, სებასტოპოლისი, ბიჭვინთა), გორჩქინდჷ ახალი ნოღეფქ (შორაპანი, ვარდციხე, მოხირისი დო შხვა), გეფალჷ ჯვეში ნოღეფქ (ქუთეში), ფირჩა დო ნძალიერი რდჷ ომაფეშ ნანანოღა [[ნოქალაქევი|ჯიხანქუჯი]] (არქეოპოლისი).