ლიეტუვა: გინორთი გინოჯინეფს შქას

'''ლიეტუვა''' ({{lang-lt|Lietuva}}), ოფიციალურო '''ლიეტუვაშ რესპუბლიკა''' ({{lang-lt|Lietuvos Respublika}}) თაშნეშე '''ლიტვა''' — სახენწჷფო ოორუე [[ევროპა]]ს, ფართობით დო მახორობათ [[ბალტიაშ ზუღა]]შ პიჯიშ ქიანეფშე არძაშე დიდიუკაბეტაში ქიანა რე. იდვალუაფუიდვალუაფჷ [[ბალტიაშ ზუღა]]შ ობჟათე-ბჟაეიოლ წყარპიჯიშ მანგას, [[შვედეთი]]შ დო [[დანია|დანიაშ]] ბჟაეიოლჸურე. ფართობი 65,3 კმ². ოორუეჸურეშე უხურგანს [[ლატვია]] (453 კმ), ბჟაეიოლჸურეშე დო ობჟათეჸურეშე — [[ბელარუსი]] (502 კმ), ობჟათეჸურეშე — [[პოლონეთი]] (91 კმ), ობჟათე-ბჟადალჸურეშე — [[რუსეთი]]შ [[ექსკლავი]] ([[კალინინგრადიშ ოლქი]], 227 კმ), ბჟადალჸურეშე — [[ბალტიაშ ზუღა]] (99 კმ).

[[2019|2019 წანაშ]] ეჭარუაშ მუნაჩემეფით, ლიეტუვაშ რესპუბლიკას 2 791 903 ადამიერი ოხორანს. ქიანაშ უდიდაში ნოღა დო უდიდაში ნოღა რე — [[ვილნიუსი]]. მახორობაშ დიდ ნორთის [[ლიეტუვარეფი]] აკმადგინანა, ნამუეფით [[ლიეტუვური ნინა|ლიეტუვურ ნინაშა]] რაგადანა. მორწუმე [[ლიეტუვარეფი]] უმენტაშო [[კათოლიციზმი|კათოლიკეეფი]] რენა. ლიეტუვარეფიშ ეთნიკური გჷმოქიმინუაშ თარ ბირთვის აკმადგინანდეს შხვადოშხვა მეჩხოლარე დო დიხამოხანდე ბალტიალი ტომეფი. ლიეტუვაშ რესპუბლიკაშ ოფიციალური ნინინა არერე [[ლიეტუვური ნინა]], ნამუთ ორხველჷ [[ინდოევროპული ნინეფი|ინდოევროპულ ნინეფიშ]] ფანიაშ ბალტიკურ ბუნას.

ადამიერიშ რინაშ უჯვეშაში ნოქური ლიეტუვაშ ტერიტორიას ორხველჷ [[ქუაშ ხანა]]ს (ჯვეშ წანეფიშეჭარუაშ X-II ვითოშწანურეფი). მახორობა თე ბორჯის გვაროვნულ თემეფო ოხორანდჷ, გილეგეგუდჷ, მეჸუნდჷ მაჯინობას, ჩხომჭოფუას, გჷმირინუანდჷ ქუაშ, ყვილიშ დო ქაშ ანჯარს. ჯვეშ წანეფიშეჭარუაშ III ვითოშწანურაშე ლიეტუვაშ ტერიტორიაშა მორთეს ბალტიალეფიშბალტიარეფიშ ტომეფიშ ნოგორეფქ. ლიეტუვარი ტომეფი ჸონიერო ვაჭარენდეს [[სლავეფი|სლავეფწკჷმა]]. [[1230|1230 წანას]] ლიეტუვაშ დიხეფი აკაართიანჷ [[მინდაუგასი|მინდაუგასიქ]], ნამუთ [[ლიეტუვაშ დიდი სათარო]]შ მაფა რდჷ. [[XIV ოშწანურა]]ს, [[ლიეტუვაშ დიდი სათარო]] ევროპაშ უდიდაში ქიანა რდჷ, ნამთ თარო იკათუანდჷ ლიეტუვაშ დო [[ბელორუსი]]შ დო ნორთობურო[[უკრაინა|უკრაინაშ]], [[რუსეთი]]შ, [[ლატვია|ლატვიაშ]], [[პოლონეთი]]შ დო [[ესტონეთი]]შ ტერიტორიეფს.

[[1569|1569 წანას]] [[ლუბლინიშ უნია|ლუბლინიშ უნიაშ]] აპიჯალაშ ოსხირაშაოსხირშა გჷნოჭყორდჷ [[პოლონეთი]]შ დო [[ლიეტუვაშ დიდი სათარო]]შ ართ სახენწჷფოთ — რეჩ პოსპოლიტო აკოართიანაფააკოართიანაფაქ. ოორუეშ ლჷმალჷმაშ შბორჯისბორჯის, რეჩ პოსპოლიტა [[რუსეთი]]შ მორსხუმორსხუე რდჷ. [[XVIII ოშწანურა]]ს რეჩ პოსპოლიტაშ სახენწჷფოშ პოლიტიკური დონთხაფაშ პროცესის, ლიეტუვაშ სახენწჷფობურობაქსახენწჷფობურალაქ ჭიე-ჭიეთ მედინჷ დო ომანგეთ დიწეწჷ ქოთ. ლიეტუვაშ დიდი ნორთიქ [[რუსეთი|რუსეთის]] ქიმიარსხჷ დო თიშ აკოდგინალუაშა მიშელჷ [[მაართა მოსოფელიშ ლჷმა]]შახ. ლიეტუვაშ ზოხორინალაშ აქტიშა ხექ მიჭარინჷ [[1918|1918 წანაშ]] [[16 ფურთუთა]]ს.

[[1940|1940 წანაშ]] [[21 კვირკვე]]ს აკიქიმინჷ ''[[ლიტვაშ სხუნუეფიშ სოციალისტური რესპუბლიკა]]ქ'', [[1940|1940 წანაშ]] [[3 მარაშნათუთა]]შე [[სსრრ]]-იშ აკოგდინალუაშა მიშმეშჷ. [[ფაშისტური გერმანია|ფაშისტური გერმანიაშ]] აგრესიაქ ლიეტუვას ქეშეხუქაწაწჷ [[1939|1939 წანაშ]] [[მელახი]]ს — გერმანალ ფაშისტეფქ გეჭოფეს [[კლაიპედა]]. [[1944|1944 წანას]] ლიეტუვაქ გედუდიშულჷ [[ფაშისტური გერმანია|ფაშისტური გერმანიაშე]].

[[1990|1990 წანაშ]] [[11 მელახი]]ს [[სსრრ|სხუნუეფიშ რსხუ]]შ აკოცჷმაშახ 1 წანათ კინოხ, ლიეტუვაქ სხუნუეფიშ მაართა რესპუბლიკათ გჷნირთჷ, ნამუქჷთ გაცხადჷ ზოხორინალაშ კორონიკორინი. [[2007]]-[[2008|2008 წანეფიშ]] ფინანსურ კრიზისშახ ლიეტუვა [[ევროპაშ რსხუ]]შ ართ-ართი არძაშე ეკონომიკურო ბიწორამაძინუ ქიანქიანა არდჷრდჷ. ლიეტუვა [[ოორუე ატლანტიკური აპიჯაფაშ ორგანიზაცია]]შ (2004 წანაშ 29 მელახშე), [[ევროპაშ სხუნუ]]შ, [[ევროპაშ რსხუ]]შ დო თაშნეშე [[შენგენიშ ზონა|შენგენიშ აპიჯალაშ]] რსულნებამი კამათური ქიანა რე.