ისააკ ნიუტონი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

თიშ მენცარული მეჭირინდაფეფიშ შქას თარიე ნახანდი "ნატურალური„ნატურალური ფილოსოფიაშ მათემატიკური ოჭყაფუეფი"ოჭყაფუეფი“, სოდგათ თინა [[მეზინდილობაშ კანონი|მოსოფელიშ მეზინდილობას]] ეჭარჷნს. დო გინოაბანუაშ კანონეფიშენ თიქ დაჭყაფუ ქიმეჩჷ მენცარობას [[კლასიკური მექანიკა|კლასიკური მექანიკაშენი]]. [[გოტფრიდ ლაიბნიცი|გოტფრიდ ლაიბნიცწკჷმა]] ართო თის ორხველჷ თია [[ინტეგრალურ დო დიფერენციალურ ეკოროცხუა|ინტეგრალური დო დიფერენციალური ეკოროცხუაშ]] გოვითარაფასჷთ. ნიუტონი მაართა რდჷ, ნამუქჷთ აყალიბუ [[დიხაუჩა]]შ დო პლანეტეფიშ ყარაფიშ მადუდე ძალეფიშენ მოსოფელიშ კანონეფიშ ედომუშამი ჭყაფუ დო თის ორხველჷ [[კეპლერიშ კანონი|კეპლერიშ კანონეფიშ]] მათემატიკური ანალიზი, ნამუსჷთ თინა ანტკიცენს, ნამუდა [[ციური სხეულეფი]] ყარენა ორბიტეფს, ნამუეფით წჷმარინუანა არძო სახეშ [[კონუსური კვათუ|კონუსურ კვათუეფს]] (მუჭომითიე [[ელიფსი]], [[ჰიპერბოლა]], [[პარაბოლა]]).

ნიუტონქ მიოგორუ, ნამუდა ფერეფიშ სპექტრი წჷმოძირაფილი ჩე სინთეშ ჩხორიაშ [[პრიზმა|პრიზმაშა]] გოულაწკჷმა მუშით [[ჩე სინთე|ჩე სინთეს]] ორხველჷ დო პრიზმაშ ოძინუ ვარე (მუჭოთ როჯერ ბეკონი ანტკიცენდუ მა-13XIII ოშწანურას), დო თაშნეშე ანტკიცენდჷ, ნამუდა სინთე ნაწილაკეფიშე აკმოდირთუდ. ნიუტონქ თაშნეშიშე გავითარჷ [[სიტიბაშგინოშქუმალაშ კანონი]], დანტკიცჷ [[ბინომიალური თეორემა]], თაშნეშე მიოგორუ [[იმპულსი|იმპულსიშ]] დო [[იმპულსიშ მომენტი|იმპულსიშ მომენტიშ]] ირიათონ კანონეფს.

ნიუტონი მათემატიკაშ გენიათ მიოჩქჷდეს. [[ჟოზეფ ლუი ლაგრანჟი]]შ თქუალათ: "ნიუტონი„ნიუტონი უდიდაში გენიოსიე, ნამუთ დღას გორჩქინელე თექიანას დო თაშნეშე არძაშე იღბალამი, მუშენდა ოქიანუშ სისტემაშ დოდგინაფა ხვალე ართიშა რე შიოლებერი“.