შვედეთი: გინორთი გინოჯინეფს შქას
დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე |
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე |
||
ღოზი 33:
| align="center" style="background:#e3e3e3;" colspan="2" style="border-bottom:3px solid gray;" |
|}
'''შვედეთი''' ([[შვედური ნინა|შვედ]] Sverige), ოფიციალურო '''შვედეთიშ ომაფე,''' ([[შვედური ნინა|შვედ]] Konungariket Sverige), ქიანა ოორუე [[ევროპა|ევროპას]], [[სკანდინავიაშ ჩქონი|სკანდინავიაშ ჩქონს]]. ბჟადალუშე ომძღჷ ნორვეგია ოორუე-ბჟაეიოლშე - [[ფინეთი|ფინეთი]]. ზუღაშე ომძღჷ [[დანია|დანია]], [[გერმანია|გერმანია]] დო [[პოლონეთი|პოლონეთი]] ობჟათეშე დო [[ესტონეთი|ესტონეთი]], [[ლატვია|ლატვია]], [[ლიტვა|ლიტვა]] დო [[რუსეთი|რუსეთი]] ბჟაეიოლშე. დანიაწკჷმა მერსხუაფილი რე ერესუნიშ ხინჯით.
== ჯოხოდვალა ==
* '''ოფიციალური''' - [[მარგალური ნინა|მარგალურო]] შვედეთიშ ომაფე.
* '''შვედური''' - Konungariket Sverige.
* '''ეტიმოლოგია''' შვედურო Sverige ანუ Svea-rike '''სვეაშ სახენწჷფო.''' კათაშ ეთნონიმი შილებე ჯვეშნორვეგიულშე მიშას - Svithjoth, სოდეთ Svi-იშ ნიშნელობა უჩინებუ რე, გერმანიკულ ნინაშა thjod "კათას" ჯოხო.
== გეოგრაფია ==
* '''ფართობი''' - 450,295 კვ.კმ.
* '''ორთა''' - ტერიტორიაშ გვერდიშ უმოსი წიწვამ ტყალეფს უკინებუ, უმაღალაშ კონკა - კებნეკაისე 2.117 მ; წყარმალეფი (კმ) - ტორნე-მუონიო 570, კლარი 520, დალი 520; ტობეფი (კვ.კმ) - ვენერნი 5.585, ვეტერნი 1.912, მელარენი 1.140; კოკეფი (კვ.კმ) - გოტლანდი 2.994, ოლანდი 1.347, ორუსტი 346; კლიმატი - კონტინენტური, სუბპოლარული.
* '''ორთაშური რესურსეფი''' - თუთია, რკინაშ მადანი, ვარჩხილი, ტყვია, ლინჯი, ოკიდალი ჯა-ტყა, ჰიდროენერგია, ურანი.
== სახენწჷფო ==
* '''პოლიტიკური სისტემა''' - კონსტიტუციური მონარქია.
* '''სახენწჷფოშ მადუდური''' მაფა კარლ XVI გუსტავი (CARL XVI GUSTAF, 1973-შე).
* '''თარობაშ მადუდური''' - პრემიერ-მინისტრი Fredrik Reinfeldt(2006).
* '''კანონიშდუმადვალუ ორგანო''' - ართპალატამი პარლამენტი ''რიქსდაგი'' (349 მაკათური, გოჭყაფილი რე 1435 წანას).
* '''ადმინისტრაციული დორთუალა''' - 21 ოლქი (lan).
== დემოგრაფია ==
* '''მახორობა''' 9,354,462 ანთასი (2009), თენეფშე 92,8% შვედეფი, 3,6% ფინარეფი.
* '''ოფიციალური ნინა''' -[[შვედური ნინა|შვედური]].
* '''რელიგია''' - [[ლუთერანიზმი|ლუთერანიზმი]].
* '''ნოღეფი''' - (ანთ.) - სტოკჰოლმი (1.252, აგლომ. - 1.622), გეტებორგი (507, აგლომ. - 745), მალმო (245), უპსალა (127), ვესტეროსი (100).
== მონძეობა ==
* სტოკჰოლმი - ისტორიული ცენტრი
* ომაფე დოხორე
* რიქსდაგი
* სკანსენი (ეთნოგრაფიული მუზეუმი ცაშ თუდო)
* ობჟათე ოლანდიშ აგრარული პეიზაჟეფი
* გამელსტადიშ ოხვამეეფიშ ოფუტე
* ჰანზაშ ნოღა ვისბიუ
* ლაპლანდია
== ჩინებული შვედეფი ==
* '''არტისტეფი''' - ინგრიდ ბერგმანი, გრეტა გარბო, მაქს ფონ ზიუდოვი;
* '''კინემატოგრაფისტი''' – ინგმარ ბერგმანი;
* '''დიპლომატეფი''' – დაგ ჰამარსშელდი, ოტო ვალენბერგი;
* '''მეწარმეეფი''' – გუსტავ დალენი, ჯონ ერიქსონი, [[ალფრედ ნობელი|ალფრედ ნობელი]];
* '''მუსიკალური ბუნეფი''' – [[აბბა|აბბა]]; [[როქსეტი|როქსეტი]], [[ეის ოფ ბეიზ|ეის ოფ ბეიზ]];
* '''მენცარეფი''' - იონს ბერცელიუსი, ანდერს ცელსიუსი, ანდერს ანგსტრემი;
* '''ჭარუეფი''' [[ასტრიდ ლინდგრენი|ასტრიდ ლინდგრენი]], [[სელმა ლაგერლოფი|სელმა ლაგერლოფი]], [[პერ ლაგერკვისტი|პერ ლაგერკვისტი]], [[ჰარი მანტინსონი|ჰარი მანტინსონი]]
* '''სპორტსმენეფი''' – ბიორნ ბორგი, სვენ-გორან ერიქსონი, ინგმარ სტენმარკი.
* '''ფინარი შვედეფი''' – ელიას ლონროტი, იან სიბელიუსი, კარლ-გუსტავ მანერჰაიმი.
| |||