მახვენჯი ხოჯი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

'''გემახუნე ხოჯი''' (დებადუ'დებადუჷ მეხოლაფირო 1831 — ყ'ვილესჸვილეს 1890 წანაშ [[15 ქირსეთუთასქირსეთუთა]]ს) — ინდიელეფიშ ართ ტომიშ ხუნკპაპა-სიუშ უნჩაშუნჩაში. თე ჯოხო მუშ ოდაბადურ ნინაშე, ლაკოტაშე ითანგუ, მუჭო ''ტატანკა იიოტაკე''.

გემახუნე ხოჯხოჯი დუდენდდუდენდჷ ინდიელეფს, ნამუსუთ ვაკოდეს გინოხორაფა რეზერვაციაშა. 1876 წანაშ [[25 ივანობასმანგი]]ს ინდიელ კათეფიშ, სიუშ დო შაინეფიშ აკოშქუმალირ ძალემქძალეფქ გემახუნე ხოჯიშ უნჩაშალათ ლიტტლ-ბიკხორნწკუმაბიკხორნწკჷმა ლიმასლჷმას აკაარღვესაკარღვეს დო დამარცხეს გენერალ კასტერიშ კავალერია. ენა არძაშ უმოს მნიშვნელოვანნიშულამ გომორძგუა რდუ'რდჷ ინდიელ ხალხეფიშკათეფიშ ლიმასლჷმას მუნეფიშ რერიტორიეფიშტერიტორიეფიშ გურშენგურშენი.

ინაგოლინამი გავლენიან უნჩაშუნჩაში დო რელიგიურრელიგიური ლიდერი რდუ'რდჷ ხუნკპაპა-სიუშ. გემახუნე ხოსხოჯის ბრელ მიმდევარმიმათხოზინე ყ'უნდუ'ჸუნდუ ლაკოტაშ არძა ტომს, უჩქუდეს მუჭო მუკონწარი სასტიკმოვარიე წინააგმდეგ რდუ'რდჷ რეზერვაციაშა გინიხორაფაში დო ნიუდობნიუხუჯური დაგავორეფიშაპიჯაფეფიშ ხეშმოჭარაში. 1863 წანას იბრძუდუ იბურჯანდჷ ამერიკაშ არმიაშ წინაანდეგ. ინდიელეფიშ გაერთიანებულაკოშქუმალირ ბანაკის, ნამუქითნამუეფქჷთ გიმორძგვეს სალდათემწკუმა ჯარიშკოჩეფწკჷმა როუზბად დო ლიტტლ-ბიკხორნწკუმაბიკხორნწკჷმა 1876 წანას დინიშნუ დიდ მეთაურომადუდეთ. გენერალ კასტერიშ არმიაშ პარაჟენიაშდამარცხებაშ უკულუკული, არმიაქ ნანდულ ნადირობა ქიდიჭყუ' მეამბოხე ინდიელეფშე. დიდ ბანაკიქ შხვადოშხვა ჯგუფებო აკიფაჩუ', ნამუთ ცდილენდეს წინააღმდეგობა გუწიებდესკო არმიაშა. გემახუნე ხოჯიშ ჯგუფიქ კანადაშა მიდართუ' მარა 1881 წანას მუნემქ იძულებულქ იუეს დემორჩილესკო ამერიკას მთავრობასი. გემახუნე ხოჯ ფორტ რანდელიშ ციხეს ქემთახუნეს. გოტებაშ უკულ 1883 წანას აქტიურო ოწინააღმდუდუ' რეზერვაციურ დიხეფიშ გიმოჩამას. 1890 წანას, მუჟამს სიუშ ტომიშ შკას გევრცელუ' ართ მესიანურ კულტიქი, დო სიტუაციაქ გეიშართუ' კონტროლშე, გინოჭყვიდილქ იუ მთავრობაშ მიერ, უჭოფდესკო თე კულტიშ აგრესიულ ლიდერეფი დო პირველ რიგის გემახუნე ხოჯ. ინა ვარდუ თე კულტიშ მიმდევარ, მარა ჩე კათას გლახა თოლით უჯინედუ' დო ოკოდუ თინეფ გურაუდუკო. მუჟამს გემახუნე ხოს ჭოფუნდესი, ყ'ოთამაშ დროს, იქ ყ;ვილირქ იუ ინდიელეფიშ პოლიციაშ სერჟანტიშ__ჭითა ტამაგავკაშ მიერ.