მაიკლ ფარადეი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

'''მაიკლ ფარადეი''' (Michael Faraday, FRS) (დ. [[22 სექტემბერიეკენია]], [[1791]] – გ.[[25 არგუსომარაშინათუთა]], [[1867]]) — ინგლისარი ქიმიკოსი დო ფიზიკოსი (ვარა [[ნატურფილოსოფია|ნატურფილოსოფოსი]], თეხანური ტერმინოლოგიათ), .

ლონდონური ჭკადუშ ჯეიმს ფარადეიშ ფანიას 1791 წანაშ [[22 სექტემბერი|22 სექტემბერსეკენია]]ს ქუდებადუდებადჷ მასუმა სკუასქუა მაიკლ ფარადეიფარადეიქ. უკულშო გიმორჩქინელიგჷშარჩქინელ მენცარს დუმაჭყაფუდაჭყაფუ სკოლაქ ვათებუ. ფანიაშ ხეკუნტა რინაშ გურშენი მაიკლიმაიკლიქ იძულებულქ იუიჸუ გუჭყვადუდუკო გურაფა დო წიგნეფიშ ემანწყუალიშ შეგირდო გინორთედუკო. თიქ თე ხელობა მარწკინელო ქიმკიწონუ, მარა წიგნეფი უმოსო ოინტერესუდუ, ვიდრე თინეფიშ ენწყუალა. ბრელს კითხულენდუ, თე ხანს ხშირას ოხოლუდუ საჯარო ლექციეფს, ნამუსით თის ახალისენდუ უმჩაში ჯიმა რობერტი, ნამუთუ ფარას არძენდუ ლექციეფშა მიშმაულარმიოულარ ბილეთეფიშობილეთეფშო.

[[1812]] წანას ფარადეიქ მირჩქილუ ჩინაფილი ინგლისარი ფიზიკოსიში დო ქიმიკოსიშ [[ჰემფრი დევი]]შ ლექციეფიშ კურსი. დევიში დო ფარადეიშ ურთიართალეფიშით, ნამუთნამუქჷთ ართი წანას იგინძორუ, დევიქ ფარადეი ლაბორანტო ეჭოფუ დო ჟირწანამი მოგზაურობაშაშარალუაშა მიდეჸონუ. მოგზაურობაშ ჟამს თიქ გეჩინებაფუ გიმორჩქინელიგჷშარჩქინელი ფიზიკოსეფი დო ქიმიკოსეფი – [[ამპერი]], გეი–ლუსაკი დო შხვეფი.

მაართა ხანეფს ფარადეი ქიმიას მუშენდუ დო თიქ [[1824]] წანას ქლორი გაათხითხარუ. თენა რდუ მაართა თხითხონი [[გაზი]] საგებიოს. ართი წანაშ უკული ფარადეიქ [[ბენზოლი]] ქიმიღქიმიღჷ.

<br />[[1824]] წანას ფარადეიფარადეიქ სამაფო საზოგადოებაშჯარალუაშ მაკათურო გინირთგინირთჷ, დო [[1827]] წანას პროფესორიშ კათედრა ქიმიღქიმიღჷ.

<br />[[1821]] წანას ერსტედიშ მეგორაფაშ გოლინათ ფარადეიქ მუშ დღაურშა ენაჭარუ ,,გინუორთინუათი მაგნეტიზმი ელექტროაფო". თე სიტყვასკვილქ გინირთუგინირთჷ თიში რკვიაფაში მენცარული პროგრამა ვითი წანაშ მიმოულას დო [[1831]] წანას მიოგორუ [[ელექტრომაგნიტური ინდუქცია|ელექტრომაგნიტური ინდუქციაშ]] მოლინას.<br />[[1833]] წანა ფარადეიშ მენცარული ქიმერონს ეკაღანკალიე თითი, ნამუდა თიქ დიჭყუ ჩინაფილი ხანდუნახანდა ,,ექსპერიმენტული რკვიაფაში ელექტროაფასელექტროობას", ნამუთ ეჩდომავითათი [[1855]] წანას გემშეშკუ.

<br />მაიკლ ფარადეიქ დოღურდოღურუ [[1867]] წანასწანაშ [[25 არგუსო|25 არგუსომარაშინათუთა]]ს. მაიკლ ფარადეიშ პატიოცემელო, [[ელექტრონტირალა|ელექტრონტირალაშ]] ართეულს [[ფარადა]] გიოდვეს.

ფარადეის მენორსამი თია აწოუნსუაფუ მიშარალირი [[ელექტრომაგნეტიზმი]]სი დო [[ელექტროქიმია|ელექტროქიმიაშ]] დარგეფიშ გოვითარაფაშა. თიქ მიოგორუ [[ელექტრომაგნიტური ინდუქცია]]ს, [[დიამაგნეტიზმი]]სი დო [[ელექტროლიზი]]ს. თიქინთიქ დადგინუდადგინჷ ნამუდა მაგნეტიზმსმაგნეტიზმის შეულებუდუ სინთეშ სხივებშაჩხორიეფშა ჟინჯია დო ნამუდა თე ჟირ ფენომენს შკასშქას ურთართალაურთიართალა არსებენდუ. მუჭოთ ქიმიკოსქიმიკოსიქ, ფარადეიქ მიოგორუ [[ბენზინი|ბენზინს]], პოპულარიზაცია გუკინუუღოლუ თიცალი ტერმინეფს, მუჭომითიემუჭომეფითიე [[ანოდი]], [[კათოდი]], [[ელექტროდი]] დო [[იონი]].

[[კატეგორია:ინგლისელებიინგლისარეფი]]

[[კატეგორია:ინგლისელიინგლისარი ფიზიკოსებიფიზიკოსეფი]]

[[კატეგორია:ინგლისელიინგლისარი ქიმიკოსებიქიმიკოსეფი]]

[[კატეგორია:გარდაცვლილიღურელი 1867]]