აცტეკეფი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

აცტეკეფიშ შხვადოშხვანერი კულტურა ართიანწკჷმა მერსხილი რე თარი კულტურული კომპლექსით, ნამუსით ,,ნაია"(nahua) ჯოხონ, ნამუთ თინეფიშ საართო ნინას ნიშნენს. ლეგენდაშ მეჯინათ, შხვადოშხვა ბუნეფქ, ნამუქჷთ უკული აცტეკეფ დაჭყანუეს, ტესკოკოშ ტობაწკჷმა მორთეს ოორუეშე. თე ტობაშ დებარება ასე ჩიმაფილი რე__ინარე ინა ასეიან მეხიკოშ შქას რდჷ, მარა დაზუსტებით იშენ ვამჩქუნა სოურე მოურს აცტეკეფიშ კათა. ლეგენდა მეჩიებუნა, მუჭო აცტეკეფიშ ჯვეშეფქ ოორუეშე მორთეს, თი აბანშე, ნამუსჷთ აცტლანი ჯოხოდჷ. ლეგენდაშ მეჯინათ აცტეკეფს ხემანჯღვერენდჷ ღორონთი უიცილოპოჩტლი (აცტეკურო_ Huitzilopochtli). ჩინაფილი რე ლეგენდა არწივშე, ნამუთ ართ კოკის - კაქტუსის გეხენ დო გვერს ჭკომუნსინ, ნამუშ მეჯინათ ათეჯგურა აბანს ოკო დურსხუაფდესკო ახალი ოხორი. თე სცენა__არწივისცენა, კიღურა ნამუთ გვერს ყინტუნსიყინტუნს, გეხანტილგეხანტილი რე მექსიკაშ შილას. 1256 წანას აცტეკეფქ გაჩენდეს აბანს, ნამუსჷთ ჩაპულტეპეკი ჯოხოდჷ. ექ ინწკჷმა ტყა ჩანდჷ დო თე ტყაშ წოხოლე ტობა ტესკოკო რდჷ. აცტეკეფიშ მულაშახ ტესკოკოშ ტობას ხოლოშიან დიხეფი გორთილი აფუდეს ართიან შქას მოსამძღე ნოღა-სახენწჷფოეფს. აცტეკეფქ მუნეფიშ ხემანჯღვერო ნოღა ასკაპოცალკოშ უნჩაშ აღიარეს, ქიდიხორეს ჟირ ჭიჭე კოკის დო ეკჷდეს ტლატელოლკო. ტენონჩტიტლანქ (ნოღა ტენოჩაქ) დორსხუაფილქ იუ 1325 წანას. იქ არძაშ უმოს გოვითარაფილ კოკო გინირთჷ, ასე თი აბანი მეხიკოშ ცენტრი რე. ლეგენდაშ მეჯინათ მუჟამს აცტეკეფქ მორთეს ანაუაკიშ ხოლოშა, აბანურ მახორობას ინეფი არძაშ უმოს ცივილიზებულ კათათ მიოჩქუდჷ, მარა აცტეკეფქ გინოჭყვიდეს დუგურუაფდესკო იფრელი; მუნეფქ ეთვისეს ირფელი, მუთ შეულებდეს ეუთვისებდესკო შხვა კათეფშენი. უმენტაშობა ეჭოფეს ტოლტეკეფიშ კულტურაშე(ნამუთ თური რდჷ უმოს ჯვეშ-ტეოტიუაკანაშ ცივილიზაციაში). აცტეკეფშო ტოლტეკეფ არძანერი კულტურაშ დუმარსხუაფალეფ რდეს, სიტყვა ''ტოლტეკაიოტლ'' კულტურაშ სინონიმი რდჷ.