აცტეკეფი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ღოზი 8:
 
== ლეგენდეფი დო ტრადიციეფი ==
აცტეკეფიშ შხვადოშხვანერი კულტურა ართიანწკჷმა მერსხილი რე თარი კულტურული კომპლექსით, ნამუსითნამუსჷთ ,,ნაია"(nahua) ჯოხონ, ნამუთ თინეფიშ საართო ნინას ნიშნენსშანენს. ლეგენდაშ მეჯინათ, შხვადოშხვა ბუნეფქ, ნამუქჷთ უკული აცტეკეფაცტეკეფი დაჭყანუესაკარსხიის, ტესკოკოშ ტობაწკჷმა მორთეს ოორუეშე. თე ტობაშ დებარებააბანდვალა ასე ჩიმაფილიჩინაფილი რე, ინათინა ასეიანასეიანი მეხიკოშ შქას რდჷ, მარა დაზუსტებითდოზუსტაფათ იშენიშენი ვამჩქუნა სოურესოურეშე მოურს აცტეკეფიშ კათა. ლეგენდა მეჩიებუნა, მუჭო აცტეკეფიშ ჯვეშეფქ ოორუეშე მორთეს, თი აბანშე, ნამუსჷთ აცტლანი ჯოხოდჷ. ლეგენდაშ მეჯინათ აცტეკეფს ხემანჯღვერენდჷ ღორონთი უიცილოპოჩტლი (აცტეკურო_აცტეკურო Huitzilopochtli). ჩინაფილი რე ლეგენდა კიღურაშე (არწივშე), ნამუთ ართ კოკის - კაქტუსის გეხენ დო გვერს ჭკომუნსინჭკომუნსჷნ, ნამუშ მეჯინათ ათეჯგურა აბანს ოკო დურსხუაფდესკო ახალი ოხორი. თე სცენა, კიღურა ნამუთ გვერს ყინტუნსყინტჷნს, გეხანტილი რე მექსიკაშ შილას. 1256 წანას აცტეკეფქ გაჩენდეს აბანს, ნამუსჷთ ჩაპულტეპეკი ჯოხოდჷ. ექ ინწკჷმა ტყა ჩანდჷ დო თე ტყაშ წოხოლე ტობა ტესკოკო რდჷ. აცტეკეფიშ მულაშახ ტესკოკოშ ტობას ხოლოშიანხოლოშიანი დიხეფი გორთილი აფუდეს ართიან შქას მოსამძღე ნოღა-სახენწჷფოეფს. აცტეკეფქ მუნეფიშ ხემანჯღვერო ნოღა ასკაპოცალკოშ უნჩაშუნჩაში აღიარეს, ქიდიხორესქჷდიხორეს ჟირ ჭიჭე კოკის დო ეკჷდეს ტლატელოლკო. ტენონჩტიტლანქ (ნოღა ტენოჩაქ) დორსხუაფილქ იუიჸუ 1325 წანას. იქ არძაშ უმოს გოვითარაფილ კოკო გინირთჷ, ასე თი აბანი მეხიკოშ ცენტრი რე. ლეგენდაშ მეჯინათ მუჟამს აცტეკეფქ მორთეს ანაუაკიშ ხოლოშა, აბანურაკანურ მახორობას ინეფი არძაშ უმოს ცივილიზებულ კათათ მიოჩქუდჷ, მარა აცტეკეფქ გინოჭყვიდეს დუგურუაფდესკო იფრელიირფელი; მუნეფქ ეთვისეს ირფელი, მუთ შეულებდეს ეუთვისებდესკოემუშებუდესკო (ათვისება) შხვა კათეფშენი. უმენტაშობა ეჭოფეს ტოლტეკეფიშ კულტურაშე (ნამუთ თური რდჷ უმოს ჯვეშ-ტეოტიუაკანაშ ცივილიზაციაშიცივილიზაციას). აცტეკეფშო ტოლტეკეფტოლტეკეფი არძანერიარძონერი კულტურაშ დუმარსხუაფალეფდჷმარსხუაფალეფი რდეს, სიტყვაზიტყვა ''ტოლტეკაიოტლტოლტეკაიოტლი'' კულტურაშ სინონიმი რდჷ.
 
აცტეკეფიშ შხვადოშხვანერი კულტურა ართიანწკჷმა მერსხილი რე თარი კულტურული კომპლექსით, ნამუსით ,,ნაია"(nahua) ჯოხონ, ნამუთ თინეფიშ საართო ნინას ნიშნენს. ლეგენდაშ მეჯინათ, შხვადოშხვა ბუნეფქ, ნამუქჷთ უკული აცტეკეფ დაჭყანუეს, ტესკოკოშ ტობაწკჷმა მორთეს ოორუეშე. თე ტობაშ დებარება ასე ჩიმაფილი რე ინა ასეიან მეხიკოშ შქას რდჷ, მარა დაზუსტებით იშენ ვამჩქუნა სოურე მოურს აცტეკეფიშ კათა. ლეგენდა მეჩიებუნა, მუჭო აცტეკეფიშ ჯვეშეფქ ოორუეშე მორთეს, თი აბანშე, ნამუსჷთ აცტლანი ჯოხოდჷ. ლეგენდაშ მეჯინათ აცტეკეფს ხემანჯღვერენდჷ ღორონთი უიცილოპოჩტლი (აცტეკურო_ Huitzilopochtli). ჩინაფილი რე ლეგენდა არწივშე, ნამუთ ართ კოკის - კაქტუსის გეხენ დო გვერს ჭკომუნსინ, ნამუშ მეჯინათ ათეჯგურა აბანს ოკო დურსხუაფდესკო ახალი ოხორი. თე სცენა, კიღურა ნამუთ გვერს ყინტუნს, გეხანტილი რე მექსიკაშ შილას. 1256 წანას აცტეკეფქ გაჩენდეს აბანს, ნამუსჷთ ჩაპულტეპეკი ჯოხოდჷ. ექ ინწკჷმა ტყა ჩანდჷ დო თე ტყაშ წოხოლე ტობა ტესკოკო რდჷ. აცტეკეფიშ მულაშახ ტესკოკოშ ტობას ხოლოშიან დიხეფი გორთილი აფუდეს ართიან შქას მოსამძღე ნოღა-სახენწჷფოეფს. აცტეკეფქ მუნეფიშ ხემანჯღვერო ნოღა ასკაპოცალკოშ უნჩაშ აღიარეს, ქიდიხორეს ჟირ ჭიჭე კოკის დო ეკჷდეს ტლატელოლკო. ტენონჩტიტლანქ (ნოღა ტენოჩაქ) დორსხუაფილქ იუ 1325 წანას. იქ არძაშ უმოს გოვითარაფილ კოკო გინირთჷ, ასე თი აბანი მეხიკოშ ცენტრი რე. ლეგენდაშ მეჯინათ მუჟამს აცტეკეფქ მორთეს ანაუაკიშ ხოლოშა, აბანურ მახორობას ინეფი არძაშ უმოს ცივილიზებულ კათათ მიოჩქუდჷ, მარა აცტეკეფქ გინოჭყვიდეს დუგურუაფდესკო იფრელი; მუნეფქ ეთვისეს ირფელი, მუთ შეულებდეს ეუთვისებდესკო შხვა კათეფშენი. უმენტაშობა ეჭოფეს ტოლტეკეფიშ კულტურაშე(ნამუთ თური რდჷ უმოს ჯვეშ-ტეოტიუაკანაშ ცივილიზაციაში). აცტეკეფშო ტოლტეკეფ არძანერი კულტურაშ დუმარსხუაფალეფ რდეს, სიტყვა ''ტოლტეკაიოტლ'' კულტურაშ სინონიმი რდჷ.
 
აცტეკეფიშ ლეგენდეფი ტოლტეკეფს მიოჭარანა კეტცაკოატლიშ კულტის, მითიურ ნოღა ტოლლანწკჷმა ართო (ასეიანი ტულა, იდალგოშ შტატი, მექსიკა), ნამუსით თინეფი მიოჭარანდეს უმოს ჯვეშ ტეოტიუაკანეფს. აცტეკეფქ დოთირეს ნამდგარენი ტრადიციეფი მუნეფიშ დორხველი ტრადიციეფით. დოთირეს მუნეფიშ მითი ხოლო აკარენიშ დორსხუაფაშენი, მით ოთხი დიდი ეპოქაშენი, თე ოთხხოლო ეპოქაშ თებაში ნარზა თელქიანაშ კატასტროფეფი რდჷ. ჩქინ ერა ნაიოლინ რე (აცტეკურო_Nahui-Ollin) მახუთა ეპოქა, მახუთა ბჟა, ვარდა მახუთა დორსხუაფა. ჩქინი აკარენქ ენტჷ თე კატასტროფას. ეშ ნარზა ღორონთ ნანაიატლიშ მუშ დუდიშ მსხვერპლშეწირუა რე (ენა არძაშ უმოსი ჩიჩიე ღორონთი რდჷ, ნამუსით ჭუეფ უღუდჷ ლახარაშ გურშენი. ათეშ უკული მუქ ბჟა-ჩხანათ გინირთჷ). ე მითი ჯვეში ნოღა ტეოტიუაკანწკჷმა რე მერსხუაფილი. (სიტყვა-სიტყვათ-''გაღორონთებაშ აბანი''), ნამუთ უკვე მეტებული დო დოჩოლერი რდჷ, მუჟამს აცტეკეფქ ასეიანი მეხიკოშ აბანშა მორთეს. შხვა მითიშ მეჯინათ ჩქინი დიხა ნაჟირა (ქორთ. ტყუპი) ღორონთიშ - ტესკატლიპოკიშ (აცტეკურო_Tezcatlipoca) დო კეტცაკოატლიშ დორსხუაფილი რდჷ.