აცტეკეფი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ღოზი 10:
აცტეკეფიშ შხვადოშხვანერი კულტურა ართიანწკჷმა მერსხილი რე თარი კულტურული კომპლექსით, ნამუსჷთ ,,ნაია"(nahua) ჯოხონ, ნამუთ თინეფიშ საართო ნინას შანენს. ლეგენდაშ მეჯინათ, შხვადოშხვა ბუნეფქ, ნამუქჷთ უკული აცტეკეფი აკარსხიის, ტესკოკოშ ტობაწკჷმა მორთეს ოორუეშე. თე ტობაშ აბანდვალა ასე ჩინაფილი რე, თინა ასეიანი მეხიკოშ შქას რდჷ, მარა დოზუსტაფათ იშენი ვამჩქუნა სოურეშე მოურს აცტეკეფიშ კათა. ლეგენდა მეჩიებუნა, მუჭო აცტეკეფიშ ჯვეშეფქ ოორუეშე მორთეს, თი აბანშე, ნამუსჷთ აცტლანი ჯოხოდჷ. ლეგენდაშ მეჯინათ აცტეკეფს ხემანჯღვერენდჷ ღორონთი უიცილოპოჩტლი (აცტეკურო Huitzilopochtli). ჩინაფილი რე ლეგენდა კიღურაშე (არწივშე), ნამუთ ართ კოკის — კაქტუსის გეხენ დო გვერს ჭკომუნსჷნ, ნამუშ მეჯინათ ათეჯგურა აბანს ოკო დურსხუაფდესკო ახალი ოხორი. თე სცენა, კიღურა ნამუთ გვერს ყინტჷნს, გეხანტილი რე მექსიკაშ შილას. 1256 წანას აცტეკეფქ გაჩენდეს აბანს, ნამუსჷთ ჩაპულტეპეკი ჯოხოდჷ. ექ ინწკჷმა ტყა ჩანდჷ დო თე ტყაშ წოხოლე ტობა ტესკოკო რდჷ. აცტეკეფიშ მულაშახ ტესკოკოშ ტობას ხოლოშიანი დიხეფი გორთილი აფუდეს ართიან შქას მოსამძღე ნოღა-სახენწჷფოეფს. აცტეკეფქ მუნეფიშ ხემანჯღვერო ნოღა ასკაპოცალკოშ უნჩაში აღიარეს, ქჷდიხორეს ჟირ ჭიჭე კოკის დო ეკჷდეს ტლატელოლკო. ტენონჩტიტლანქ (ნოღა ტენოჩაქ) დორსხუაფილქ იჸუ 1325 წანას. იქ არძაშ უმოს გოვითარაფილ კოკო გინირთჷ, ასე თი აბანი მეხიკოშ ცენტრი რე. ლეგენდაშ მეჯინათ მუჟამს აცტეკეფქ მორთეს ანაუაკიშ ხოლოშა, აკანურ მახორობას ინეფი არძაშ უმოს ცივილიზებულ კათათ მიოჩქუდჷ, მარა აცტეკეფქ გინოჭყვიდეს დუგურუაფდესკო ირფელი; მუნეფქ ეთვისეს ირფელი, მუთ შეულებდეს ემუშებუდესკო (ათვისება) შხვა კათეფშენი. უმენტაშობა ეჭოფეს ტოლტეკეფიშ კულტურაშე (ნამუთ თური რდჷ უმოს ჯვეშ-ტეოტიუაკანაშ ცივილიზაციას). აცტეკეფშო ტოლტეკეფი არძონერი კულტურაშ დჷმარსხუაფალეფი რდეს, ზიტყვა ''ტოლტეკაიოტლი'' კულტურაშ სინონიმი რდჷ.
 
აცტეკეფიშ ლეგენდეფი ტოლტეკეფს მიოჭარანა კეტცაკოატლიშ კულტის, მითიურ ნოღა ტოლლანწკჷმა ართო (ასეიანი ტულა, იდალგოშ შტატი, მექსიკა), ნამუსჷთ თინეფი მიოჭარანდეს უმოს ჯვეშ ტეოტიუაკანეფს. აცტეკეფქ დოთირეს ნამდგარენი ტრადიციეფი მუნეფიშ დორხველი ტრადიციეფით. დოთირეს მუნეფიშ მითი ხოლო აკარენიშ დორსხუაფაშენი, მით ოთხი დიდი ეპოქაშენიფარანშენი, თე ოთხხოლო ეპოქაშფარანიშ თებაშითებაშ ნარზა თელქიანაშ კატასტროფეფი რდჷ. ჩქინ ერა ნაიოლინ რე (აცტეკურო_Nahui-Ollin) მახუთა ეპოქაფარანი, მახუთა ბჟა, ვარდა მახუთა დორსხუაფა. ჩქინი აკარენქ ენტჷ თე კატასტროფას. ეშ ნარზა ღორონთ ნანაიატლიშ მუშ დუდიშ მსხვერპლშეწირუასხვერპლშეწირუა რე (ენა არძაშ უმოსი ჩიჩიე ღორონთი რდჷ, ნამუსით ჭუეფჭუეფი უღუდჷ ლახარაშ გურშენი. ათეშ უკული მუქ ბჟა-ჩხანათ გინირთჷ). ე მითი ჯვეში ნოღა ტეოტიუაკანწკჷმა რე მერსხუაფილი. (სიტყვაზიტყვა-სიტყვათზიტყვათ-''გაღორონთებაშგოღორონთაფაშ აბანი''), ნამუთ უკვე მეტებული დო დოჩოლერი რდჷ, მუჟამს აცტეკეფქ ასეიანი მეხიკოშ აბანშა მორთეს. შხვა მითიშ მეჯინათ ჩქინი დიხა ნაჟირა (ქორთ. ტყუპი) ღორონთიშ - ტესკატლიპოკიშ (აცტეკურო_Tezcatlipoca) დო კეტცაკოატლიშ დორსხუაფილი რდჷ.
 
== იმპერია ==