ვიკიპედია

ქორთუეფი: გინორთი გინოჯინეფს შქას

ისტორიის ინტერაქციულად გადახედვა
← უწოხოლენი თირუეფიუახალაში თირუა →
დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ვიზუალურივიკიტექსტი
ჭ.რ. 94.180.231.20-ის რედაქტირება გაუქმდა; აღდგა ბოლოს Odabade90-ის მიერ რედაქტირებული ვერსი�
Xqbot (სხუნუა | ნახანდი)
4,851

რედაქტირაფა

ჭ.რ. r2.7.3) (ბოტის დამატება: pt:Georgianos; cosmetic changes
ღოზი 1:
[[ფაილი:Davit ashmashenebeli.jpg|thumb|[[დავით IV აღმაშენებელი]]]]
[[ფაილი:Queen Tamar - Vardzia fresco.jpg|thumb|[[თამარ მაფა]]]]
'''ქორთუეფი''' — ერი, ეთნიკური ბუნა (ეთნოსი), [[კავკაცია|კავკასიაშ]] აბორიგენი (ავტოქთონი) მახორობა. მუდანობა რე 7,200,000-იშ უმოსი. აკმადგინანა [[საქორთუო|საქორთუოშ]] მახორობაშ 83,8%-ს (მეხოლაფირო 4,000,000). თეშ მოხ, 157 803 კოჩი ოხორანს [[რუსეთი|რუსეთიშ ფედერაციას]], 3 მილიონიშ უმოს ოხორანს [[თურქეთი|თურქეთის]], ისტორიულ ქორთულ ტერიტორიეფს ([[ტაო-კლარჯეთი|ტაო-კლარჯეთი]], [[არტაანი|არტაანი]] (ამდღარი [[არდაგანი|არდაგანი]]). ქორთული ერუანული იდენტობა უღუ [[ლაზეფი|ლაზეფიშ]] ართ ნორთის, უმოსო ოფუტე [[სარფი|სარფიშ]] მახორუეფს ([[აჭარაშ ავტონომიური რესპუბლიკა|აჭარაშ ავტონომიურ რესპუბლიკას]], მეხოლაფირო 300.000 [[ირანიშ ისლამური რესპუბლიკა|ირანს]] ([[ფერეიდუნ შაჰრი|ფერეიდუნ შაჰრი]], ნეჯაფ აბადი, რაჰშათ აბადი, ორჯი მაჰალე, თავრიზი, თეირანი, შირაზი, თაქ ქორთუეფი გინახორეს XVII—XVIII ოშწანურეფს), მეხოლაფირო 150.000 [[ავღანეთი|ავღანეთის]] (ქორთუეფი თაქ ხოლო XVII—XVIII ოშწანურეფს გინახორეს), 50.000-შ უმოსი [[აზერბაიჯანი|აზერბაიჯანს]], (ისტორიულ ქორთული ოლქი [[ჰერეთი|ჰერეთი]], ამდღარი [[კახიშ რაიონი|კახიშ]], [[ზაქათალაშ რაიონი|ზაქათალაშ]] დო [[ბელაქანიშ რაიონი|ბელაქანიშ]] რაიონეფს), მეხოლაფირო 50.000 [[უკრაინა|უკრაინას]], 200.000-შახ [[ამერიკაშ აკოშქუმალირი შტატეფი|ააშ-ს]] დო [[ევროპა|ევროპაშ]] შხვადოშხვა ქიანეფს (უმოსო [[გერმანია|გერმანიას]], [[საფრანგეთი]]ს, [[ნიდერლანდეფი|ნიდერლანდეფს]], [[ბელგია|ბელგიას]] დო შხვა ქიანეფს). კანადაშ ერუანული სტატისტიკაშ ოაგენტეშ მეჯინათ, [[კანადა]]ს 2190-იშ უმოსი ქორთუ რე.
[[ფაილი:Shota Rustaveli.jpg|thumb|[[შოთა რუსთაველი]]]]
[[ფაილი:Iliachavchavadze.jpg|thumb|[[ილია ჭავჭავაძე]]]]
ღოზი 7:
ქორთუეფი გაჯინალო იხასიათებუნა, მუჭოთ ოშქარშე მაღალეფი, ბონი ეგაფილობათ. ბჟადაალ საქორთუოშ ეთნიკური ქორთული მახორობაშ დიდი ნორთი ოშქარშე უმოსი ღია ფერიშ თუმათ დო ღია ფერიშ თოლეფით რე გჷშაგორილი, ბჟაეიოლ საქორთუოშ რზენიშ დო ობჟათეშ ქორთუეფი უმოსი დაბალეფი რენა, ოშქარშე უმოს რუმე ფერიშ თუმათ დო ოშქარშე უმოს რუმე თოლეფით გჷშეგორუნა.
 
ისტორიული ობჟათე-ბჟადაალ საქორთუოშ პროვინციეფიშ, ტაო-კლარჯეთიშ, შავშეთიშ, ობჟათე აჭარაშ, ერუშეთიშ დო ჭანეთიშ ვა თურქიზებულ ქორთულ მახორობა ღია ფერიშ თოლეფით, ღია ფერიშ თუმათ დო მაღალ ეგაფილობათ გჷშეგორუ.
 
== ქორთუ ერიშ ისტორია ==
საქორთუოშ ამდღარი ტერიტორია დო მუში ობჟათე-ბჟადაალ მუხურეფიშ დიხეფი უჯვეშაშ ბორჯიშე რდჷ დოხორელი ქართველური ტომეფით. თინეფ შქას ართიანწკჷმა კავშირიშ დო ართიანწკჷმა აკოწყორუაშ გეშა ანთასობათ წანეფიშ წოხლე დიჭყჷ ქორთუ ერიშ აკოშქუმალაქ. ამდღარი ქორთული ნინაშ გოჭყაფაშა თია მიშეღეს ჯვეშ ქორთულქ, მარგალურ-ლაზურ დო შონურ ნინეფქ. ქართველური კათეფიშ აკოშქუმალას ხე შეუნწყუეს VIII-VII დო IV-III ოშწანურეფს გოჭყაფილ ქორთულ სახენწჷფოეფქ - [[კოლხა|კოლხაქ]] დო [[იბერია|იბერიაქ]]. ქორთუეფიშ ართ ერო გინოშქუმალას ხე შუნწყუ IV ოშწანურას სახენწჷფო რელიგიათ ქირსიანობაშ გინორთინაქ, ქორთული ქირსიანული ჭარილობაშ მუშაღალაქ დო უმოს გვიანო (X ო.) ქორთული ომაფე-ოთარეეფიშ აკოშქუმალაშ შარათ ართამი ფეოდალური სახენწჷფოშ გოჭყაფაქ.
 
=== ქორთუეფიშ ისტორია XVIII ოშწანურაშე ===
XVIII ოშწანურაშ მაართა გვერდიშე საქორთუოს გლახა დემოგრაფიულ სიტუაციაქ იუ თურქეფიშ დო სპარსარეფიშ მუშაციმეფიშ დო დინოხოლენი ეფაჩილობეფიშ გეშა. თე პერიოდის საქორთუოშ მახორობა მინიმუმშა რდჷ მეულირი დო 750-770.000 კოჩი რდჷ დოხოლაფირო.
 
XIX ოშწანურას ქჷდიჭყჷ ეთნიკური ქორთუეფიშ მოძინაქ საქორთუოს, მარა თე პერიოდეფშე დიჭყჷ შხვა ნაციეფიშ დოხორაფაქ საქორთუოშ ნოღეფს დო ოფუტეეფს, მუშ გეშათ დიჭყჷ აბორიგენი მახორობაშ ფარდობითი თიაშ ჭიე-ჭიეთ რკებაქ. 1939 წანაშო საქორთუოშ მახორობაშ 61,4%-ს აკმადგინანდეს ეთნიკური ქორთუეფი. ვართ თეიშა დო ვართ უკული, მახორობაშ ეჭარუეფს ვა დუდგინუნა ქორთუეფიშ თეშნერი ჭიჭე ფარდობითი წონა თელ მახორობას.
 
XX ოშწანურას ქორთუ ერიშ მუდანობაშ მოძინა აკობორკჷ ჟირ თელქიანაშ ლჷმაქ დო 20-30-ამ წანეფიშ ზჷსხჷრამ რეპრესიეფქ.
1926-89 წანეფს ქორთუეფიშ მუდანობაქ საქორთუოს მიძინჷ 2,1-შა, სხუნუეფიშ შხვა რესპუბლიკეფს 5,8-შა.
 
=== ქორთუეფიშ რიცხუანობაშ დინამიკა 1800-2002 წანეფს ===
 
* 1800 წ.----622,6 ანთასი---- 79,4 %
ღოზი 76:
 
{{მერკე}}
 
[[კატეგორია:ქორთუეფი|*]]
[[კატეგორია:კავკაციაშ კათეფი]]
ღოზი 112 ⟶ 113 :
[[os:Гуырдзиаг адæм]]
[[pl:Gruzini]]
[[pt:Georgianos]]
[[ro:Georgieni]]
[[ru:Грузины]]
გორილი რე "https://xmf.wikipedia.org/wiki/ქორთუეფი"-შე