ქორთული ნინა: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ჭ.რ. ბოტის დამატება: zh-min-nan, jv, ab, udm, be, ug, ta, af, ceb, sw, el, vi, sh, crh, pnb, sk, hy, diq, cv, mk, be-x-old, la, mhr, mr, sco, mzn, tl შეცვლა: ko:조지아어,ku:Zimanê gurcî,nn:Georgisk
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ღოზი 1:
[[Image:Garejawriting.jpg|300px|thumb|ქორთულ ანბანით, ასომთავრულით დოჭარილ ქორთულ ნინა]]
'''ქორთულიქორთულ ნინა''' — რე [[ქორთუეფ|ქორთუეფიშ]] ოდაბადურ ნინა., თე[[საქორთუო|საქორთუოშ]] სახენწჷფო ნინა ([[საქორთუოაფხაზეთიშ ავტონომიურ რესპუბლიკა|საქორთუოშაფხაზონაშ ავტონომიურ რესპუბლიკას]], ოფიციალურქორთულიშ პარალელურო, სახენწჷფო ნინაშ სტატუს უღჷ [[აფხაზურ ნინა|აფხაზურ რენინას]]. ქორთულ ნინაშენინაშა იჩიებჷ5 7მილიონიშ 000 000უმოს კოჩ იჩიებუ.
 
ქორთულ ნინა იბერიულ-კავკასიურ ნინეფიშ ფანიაშ ქართველურ ნინეფიშ ბუნას ორხველჷ. მენცარეფ თე ბუნას მიოჭარანა ქორთულიშ მონათესე [[მარგალურ ნინა|მარგალურ]], [[ლაზურ ნინა|ლაზურ]] დო [[შონურ ნინა|შონურ]] ნინეფს, ნამუეფსჷთ მუკოტებულ აფუნა არქაულ პროტოქართველურ ნინაშ შინეფ. თე ნინეფიშ მენცარულ დოგურაფა დო გჷთოგორუა შელებუანს გინაშქვანს ქორთულ ნინაშ გოვითარაფაშ კანონზომიერაფეფიშ დოდგინას დო ქორთულ ნინაშ ისტორიაშ დოგურაფას.
ქორთულ ნინა ალახ კავკასიურ ნინემს, ნამუთ მიშმურს ივერიულ ბუნაშ [[მარგალურ ნინა|მარგალურ]], [[ლაზურ|ლაზურ]] დო [[შონურ|შონურ]] ნინეფწკჷმა ართო. არძაშ უმოს ჯვეშ ქორთულ ტექსტ პირველ-მაჟირა ოშწანურას ოკუთვნჷ. უმოს ჯვეშიან ქორთულ ნაჭარა რე ნეკრესიშ, ნამუთ პირველ საუკუნეს ოკოთვნჷ (თენა სასპორო რე), მარა მაართა ლიტერატურულ ნაწარმოებ - შუშანიკიშ წამება (ქორთ. წამებაჲ შუშანიკისი) - მახუთა ოშწანურას რე ჭარილ.
* ამდღარ ქორთულ ნინას რე შქვით რთინაფა.
 
* ქორთულ ნინას უღჷ მუშ ანბან („მხედრული“), ნამუთ რე „ნუსხურიშ“ გავითარებაშ მოღალუ, „ნუსხურ“ რე მიღებულ „ასომთავრულშე“ („მრგვლოვანი“). ამდღარ ქორთულ ანბან იკათუანს 33 ასოს, თაურე ხუთ ასო რე ხონარამ.
 
* ქორთულ ჭარილობაშ უჯვეშაშ ძეგლო მერჩქინელ რე [[პალესტინა|პალესტინას]] ძირაფილ „ასომთავრულ“ ნაჭარა (ახ. წ. IV ოშწანურა) დო [[ბოლნისიშ სიონი|ბოლნისიშ სიონიშ]] „ასომთავრულ“ ნაჭარა (492—493 წწ).
 
ქორთულ ნინაშ გავითარებას გჷშერთუ ჯვეშ დო ახალ ქორთულ. ჯვეშ ქორთულ ნინა არქაულ ხანაშე მავითაართა ოშწანურაშ ეკონიაშა მოურს დო თე პერიოდეფიშ მაალობას თინა ვარე ართფერამ, გჷშართჷნა „ხანმეტობას“ დო „ჰემეტობას.“
 
ახალ ქორთულ ოლიტერატურე ნინა მოურს მავითაართა ოშწანურაშე. ახალ ქორთულ ნინა გერცხუაფილ რე ელახ საქორთუოშ რზენიშ კილოეფშა - ქართლურშა დო კახურშა.
ამდღარ ქორთულ ოლიტერატურე ნინაშ ნორმეფიშ დოდგინას ფასუგუდვალ ხანდა გედვეს [[ილია ჭავჭავაძე|ილია ჭავჭავაძექ]], [[აკაკი წერეთელი|აკაკი წერეთელქ]], [[იაკობ გოგებაშვილი|იაკობ გოგებაშვილქ]], [[სილოვან ხუნდაძე|სილოვან ხუნდაძექ]] დო შხვა ჯოხოშინელ ქორთჷ მოხანდეეფქ.
 
ამდღარ ქორთულ ნინას უღჷ არძა ფუნქცია, მუთ ოკო უღდას პოლივალენტამ ჭარილობამ ნინას. თე ნინაშა ქიმინელ რე დიდარ ლიტერატურა.
ქორთულ ნინაშა აკოდგინელ რე ბრელ ლერსიკონ.
 
====კილოეფ====
 
ომენცარე ლიტერატურას შხვადოშხვა არზეფ რე ქორთულ ნინაშ დიალექტეფიშ კლასიფიკაციაშე. [[აკაკი შანიძე|აკაკი შანიძე]] გჷშართჷნს ამშვ დიალექტურ ბუნას: 1. ფხოურ: ხევსურულ, მოხეურ, თუშურ; 2. მთიულურ-ფშაურ; 3.ქართლურ-კახურ; 4. ბჟადაალურ ბუნა : იმერულ (ჟიმოლენ, შქაშ დო თუდოლენიმერულეფ), გურულ დო რაჭულ; 5.ობჟათე-ბჟადაალურ ბუნა: აჭარულ დო იმერხეულ; 6. ინგილოურ.
[[შოთა ძიძიგური|შოთა ძიძიგური]] გჷშართჷნს ხუთ დიალექტურ ბუნას: 1. ინგილოურ, ფერეიდნურ; 2. თუშურ, ფშაურ, ხევსურულ, მთიულურ, გვალარაჭულ; 3. კახურ, ქართლურ, მესხურ; 4. ჟიმოლენიმერული, თუდოლენრაჭულ, თუდოლენიმერულ; 5. გურულ, აჭარულ, იმერხეულ.
[[არნოლდ ჩიქობავა|არნოლდ ჩიქობა]] ქორთულ შურდგჷმილ ჩიებას გვალაშ დო რზენიშ ჩიებათ რთჷნს. გვალაშ კილოეფ რე: ხევსურულ, თუშურ, ფშაურ, მთიულურ (გუდამაყრულ), მოხეურ, რაჭულ. რზენიშ კილოეფ რე: ქართლურ (მესხურ-ჯავახურით), კახურ (ქიზიყურით, ინგილოურით დო ფერეიდნურით), იმერულ (ლეჩხუმურამო), გურულ, აჭარულ, იმერხეულ.
[[გივი ნებიერიძე|გივი ნებიერიძე]] ამშვ დიალექტურ ბუნას გჷშართჷნს: 1. გლოლურ, გვალარაჭულ; 2. ქართლურ, კახურ, ქიზიყურ, თიანურ, ჟიმოლენ აჭარულ; 3. ხევსურულ, მოხეურ, მთიულურ-გუდამაყრულ, ფშაურ, ინგილოურ, ფერეიდნურ; 4. ჟინ დო შქაიმერულ, ლეჩხუმურ, თუდონრაჭულ დო იმერხეულ; 5. თუდომ იმერულ, თუშურ; 6. გურულ დო აჭარულ.
 
== ლექსიკა ==
* გუმორძგუა - გამარჯობა
* ძირაფაშახ - ნახვამდის
* მა/სი/თინა - მე/შენ/ის
* ქო - კი, დიახ, ჰო
* ვარ - არა
 
[[Category:Wp/xmf|ქ]]