ბრონზე (მეტალი): გინორთი გინოჯინეფს შქას

'''ბრინჯაო''' — [[ლინჯი]]შ მიშნანდღულეფი შხვადოშხვა ქიმიურ ელემენტეფწკჷმა, უთარაშო ლითონწკჷმა: [[კალა (ელემენტი)|კალა]] (კალამი ბრინჯაო), [[ალუმინი|ალუმინი]] (ალუმინამი ბრინჯაო), ბერილიუმი (ბერილიუმამი ბრინჯაო) დო შხვა. ბრინჯაოს ვა უძახჷნა ხვალე ლინჯიში დო თუთიაშ ([[თითმერი]]), თაშნეშე ლინჯიში დო [[ნიკელი]]შ მიშნანდღულაფეფს ([[ლინჯამი მიშნანდღულაფეფი]]). უჯვეშაშიე კალამი ბრინჯაო. თიში ხაზირაფა დო გჷმორნაფა ადამიერს დიო ხოლო ჯვშ. წ. 3000 წანას უჩქჷდ ([[ბრინჯაოშ ფარანი]]). შქა დო გვიან ბრინჯაოშ ფარანს ლინჯის შხვადოშხვა მუდანობათ გეუძინანდეს [[ჭუკი-შანქარი|ჭუკი-შანქარს]], [[სტიბიუმი|სტიბიუმს]], [[ტყვია]]ს, [[თუთია]]ს, მარა არძაშე გოფაჩილი იშენით კალამ ბრინჯაო რდჷ.

 

 

კალამი ბრინჯაო კალას 14-18 %-ის (მინშა უმოსისჷთ) იკათუანდჷ. თენერ რთული აკოდგინალუაშ მიშნანდღულეფშე ნივთეფს ჭკადუათი დო გითობუნათ ახაზირენდეს. კალამი ბრინჯაოშ ფარსაკი ობუნური თვისებეფიშ გურშენ ფართას ირინუანდეს ოლჷმარი დო ომეურნე ანჯარიშ (შუფეფი, მაღულარეფი, ყამეფი, არგუნეფი), მონეტეფიშ, ხანტური ნოღოლამუეფიშ დო სამკაულიეფიშ ოხაზირაფალო. შქა ოშწანურეფს ბრინჯაოშე ოხვამეშშ ზარეფს გითაბუნდეს. თენერ ბრინჯაო 20%-შახ კალას იკათუანდჷ. XIX ოშწანურაშე დიჭყეს ბრინჯაოშ გჷმორინაფა მანქანაკიდუას (საკისრეფიშ მილისეფიშ, კიბირაკეფიშ, არმატურაში დო შხვეფიშ ოხაზირაფალო). თე დარგიშო გჷშაკერძაფილ შანულობა უღუ ბრინჯაოშ ანტიფრიქციულ ([[ანტიფრიქციული მოღეეფი]]) დო ანტიკოროზიულ თვისებეფს. ქიმინელიე შხვადოშხვა მარკაშ ომანქანე ბრინჯაო, ნამუთ იკათუანს კალას (10-15%-შახ), თუთიას (5-10%) დო მორჩილი მუდანობათ ტყვიას დო ფოსფორს. XX ოშწანურას კალაშ დეფიციტურობაშენ ქჷდიჭყჷ ბრინჯაოშ ომათირეშ ხაზირაფაქ. მაგ., ქიმინელიე ალუმინამი ბრინჯაო, ნამუთ ფარსაკი თვისებეფიშიე. თინა იკათუანს ალუმინს (5-12%), მორჩილი მუდანობათ კინას, მანგანუმს დო ნიკელს. ჯგირი თვისებებით გჷშმეგორუ ბერილიუმამ ბრინჯაოთ (დამუშებულიე 20-30-ამ წანეფს). მიშნანდღულეფი, ნამუთ 2% ბერილიუმს იკათუანს, მინი ფულანდიშე უმოსი ბერჯეკი რე. მაღალი სიბერკეჯეშიე კადმიუმამი ბრინჯაოთ. კადმიუმი უშანულეთ ურკენს თიშ ელექტრომუკმაშქუმალობაშ უნარს. თეშენ თე მიშნანდღულეფუს ირინუანა ტელეგრაფიშ, ტელეფონიშ დო ტროლეიბუსიშ ოკონტაქტე მავთულეფიშ ოხაზირაფალო.

 

== ლიტერატურა ==

* ლინჯი-ბრინჯაოშ მეტალურგიაშ ისტორიაშო საქორთუოს, ქთ., 1958;

* ''Тавадзе Ф. И., Сакварелидзе Т. Н.,'' Бронзы древней Грузии, Тб., 1959;