აცტეკეფი: გინორთი გინოჯინეფს შქას
დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე |
ჭ.რ. r2.7.3) (ბოტის დამატება: jv:Aztek; cosmetic changes |
||
ღოზი 1:
[[
'''აცტეკეფი''' — ინდიარი კათა ცენტრალურ [[მექსიკა|მექსიკას]], ნამუთ არსებენდჷ მავითაანთხა-მავითაამშვა ოშწანურეფს. აცტეკეფიშ ცივილიზაცია ნდიდარი რდჷ მითოლოგიათ დო კულტურული მონძეობათ. ნანანოღა ტენონჩტიტლანი რდჷ, ნამუთ ტესკოკოშ ტობას რდჷ ენწყუაფილი, ზუსტას თექ, სოდეთ ასე ნოღა [[
== ტერმინოლოგია ==
ღოზი 8:
== ლეგენდეფი დო ტრადიციეფი ==
აცტეკეფიშ შხვადოშხვანერი კულტურა ართიანწკჷმა მერსხილი რე თარი კულტურული კომპლექსით, ნამუსჷთ ,,ნაია"(nahua) ჯოხონ, ნამუთ თინეფიშ საართო ნინას შანენს. ლეგენდაშ მეჯინათ, შხვადოშხვა ბუნეფქ, ნამუქჷთ უკული აცტეკეფი აკარსხიის, ტესკოკოშ ტობაწკჷმა მორთეს ოორუეშე. თე ტობაშ აბანდვალა ასე ჩინებული რე, თინა ასეიანი მეხიკოშ შქას რდჷ, მარა დოზუსტაფათ იშენი ვამჩქუნა სოურეშე მოურს აცტეკეფიშ კათა. ლეგენდა მეჩიებუნა, მუჭო აცტეკეფიშ ჯვეშეფქ ოორუეშე მორთეს, თი აბანშე, ნამუსჷთ აცტლანი ჯოხოდჷ. ლეგენდაშ მეჯინათ აცტეკეფს ხემანჯღვერენდჷ ღორონთი უიცილოპოჩტლი (აცტეკურო
აცტეკეფიშ ლეგენდეფი ტოლტეკეფს მიოჭარანა კეტცაკოატლიშ კულტის, მითიურ ნოღა ტოლლანწკჷმა ართო (ასეიანი ტულა, იდალგოშ შტატი, მექსიკა), ნამუსჷთ თინეფი მიოჭარანდეს უმოს ჯვეშ ტეოტიუაკანეფს. აცტეკეფქ დოთირეს ნამდგარენი ტრადიციეფი მუნეფიშ დორხველი ტრადიციეფით. დოთირეს მუნეფიშ მითი ხოლო ოქიანუშ დორსხუაფაშენი, მით ოთხი დიდი ფარანშენი, თე ოთხხოლო ფარანიშ თებაშ ნარზა თელქიანაშ კატასტროფეფი რდჷ. ჩქინ ერა ნაიოლინ რე (აცტეკურო_Nahui-Ollin) მახუთა ფარანი, მახუთა ბჟა, ვარდა მახუთა დორსხუაფა. ჩქინი ოქიანუქ ენტჷ თე კატასტროფას. ეშ ნარზა ღორონთ ნანაიატლიშ მუშ დუდიშ სხვერპლშეწირუა რე (ენა არძაშ უმოსი ჩიჩიე ღორონთი რდჷ, ნამუსით ჭუეფი უღუდჷ ლახარაშ გურშენი. ათეშ უკული მუქ ბჟა-ჩხანათ გინირთჷ). ე მითი ჯვეში ნოღა ტეოტიუაკანწკჷმა რე მერსხუაფილი. (ზიტყვა-ზიტყვათ-''გოღორონთაფაშ აბანი''), ნამუთ უკვე მეტებული დო დოჩოლერი რდჷ, მუჟამს აცტეკეფქ ასეიანი მეხიკოშ აბანშა მორთეს. შხვა მითიშ მეჯინათ ჩქინი დიხა ნაჟირა (ქორთ. ტყუპი) ღორონთიშ - ტესკატლიპოკიშ (აცტეკურო_Tezcatlipoca) დო კეტცაკოატლიშ დორსხუაფილი რდჷ.
ღოზი 15:
აცტეკეფიშ იმპერია, მუჭოთ შხვა ევროპული იმპერიეფი, ეთნიკურო ჭარგა რდჷ; ენა რდჷ მანჯღვერობაშ საართო სისტემა. ათე კონტექსით არნოლდ ტოინბ ანალოგიას აკეთენს ასურეთიშ იმპერიაწკჷმა. თე ნოღეფი აცტეკეფს დიდ გინაგაფალს უგანდეს, მარა თხორილი არქეოლოგიური მოღალუეფი მოძირანა, მუჭო თე ნოღეფიშ მახორობაშ ეკონომიკური დგომარობა იშენ პროგრესის განიცადენდჷ დო ირდუდჷ. აცტეკეფს ვაჭარობა ნტერ ნოღეფწკჷმა ხოლო უღუდეს.
== რესურსეფი ინტერნეტის ==
* [http://www.mexicolore.co.uk/index.php?one=azt&two=aaa Aztecs at Mexicolore]: constantly updated educational site specifically on the Aztecs, for serious students of all ages.
* [http://web.archive.org/web/20091027042348/http://geocities.com/architecture_aztec_america
* [http://www.d.umn.edu/cla/faculty/troufs/anth3618/maaztec.html Aztecs / Nahuatl / Tenochtitlan]: Ancient Mesoamerica resources at [[University of Minnesota Duluth]]
* [http://www.history-aztec.com Aztec history, culture and religion] B. Diaz del Castillo, The Discovery and Conquest of Mexico (tr. by A. P. Maudsley, 1928, repr. 1965)
* [http://www.hist.umn.edu/~rmccaa/mxpoprev/table2.htm
* [http://www.public.asu.edu/~mesmith9/azbib.html
* [http://www.public.asu.edu/~mesmith9/tlahuica.html Tlahuica Culture Home Page (an Aztec group from Morelos, Mexico)]
* [http://www.bbc.co.uk/radio4/history/inourtime/inourtime_20030227.shtml "The Aztecs-looking behind the myths"] on [[BBC Radio 4]]’s [[In Our Time (BBC Radio 4)|''In Our Time'']] featuring Alan Knight, Adrian Locke and Elizabeth Graham
ღოზი 72:
[[it:Aztechi]]
[[ja:アステカ]]
[[jv:Aztek]]
[[ka:აცტეკები]]
[[kbd:Ацтекхэр]]
| |||