ვენერა (პლანეტა): გინორთი გინოჯინეფს შქას
დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
გადამისამართება მორღა (პლანეტა)-ზე |
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე |
||
ღოზი 1:
|მორჩილი ინფოდაფა =
|ტიპი = პლანეტა
|ფონი = #ddac00
|ჯოხო = ვენერა
|სიმბოლო = Venus symbol.svg
|სურათი = Venus-real color.jpg
|სიგანა = 270
|მუკნაჭარა =
|სურათი2 =
|სიგანა2 =
|მუკნაჭარა2 =
|შხვა ჯოხოეფი =
|ასტეროიდიშ ეშანუა =
|ასტეროიდიშ კატეგორია =
|კილაძირაფა =
|კილაძირაფა-ref =
|კილაძირაფაშ თარიღი =
|კილმაძირაფალი =
|კილაძირაფაშ აბანი =
|კილაძირაფაშ მეთოდი =
|ეგზოპლანეტა =
|ორბიტა = yes
|ორბიტა-ref =
|ეპოქა = J2000.0
|აფელიუმი = 108 942 109 კმ<br />0,72823128 [[ასტრონომიული ართური|ა. ე.]]
|პერიჰელიუმი = 107 476 259 კმ<br />0,71843270 ა. ე.
|პერიასტრი =
|აპოასტრი =
|აფსიდა =
|პერიაფსიდა =
|აპოაფსიდა =
|დიდი გვერდოლირე = 108 208 930 კმ<br />0,723332 ა. ე.
|ორბიტაშ რადიუსი =
|ექსცენტრისიტეტი = 0,0068
|სიდერული პერიოდი = 224,70069 დღა
|სინოდური პერიოდი = 583,92 დღა
|ორბიტალური ნჭება = 35,02 კმ/მქ
|ოშქაშე ანომალია =
|გეკინალა = 3,86° (ბჟაშ ეკვატორიშ მეხჷ)
|კუნთხური გჷნოაბანუა =
|ეშმალი ნასკვიშ გრძედი = 76,67069°
|პერიასტრიშ გრძედი =
|პერიასტრიშ ბორჯი =
|პერიცენტრიშ არგუმენტი = 54,85229°
|დაგვერდებული ამპლიტუდა =
|მიში ალმაშარე რე =
|ალმაშარეეფიშ მუდანობა =
|ფიზიკური მახასიათაფალეფი = yes
|ფიზიკური მახასიათაფალეფი-ref =
|ზჷმები =
|აკონჭირა = 0
|ეკვატორული რადიუსი =
|პოლარული რადიუსი =
|ოშქაშე რადიუსი = 6051,8 ± 1,0 კმ
|გონჭაშ სიგჷრძა =
|ჟიდოხიშ ფართობი = 4,60{{e|8}} კმ²<br />0,902 დიხაუჩაშური
|მოცულობა = 9,38{{e|11}} კმ³<br />0,857 დიხაუჩაშური
|მასა = 4,8685{{e|24}} კგ<br />0,815 დიხაუჩაშური
|სიმანგარე = 5,24 გრ/სმ³
|დუდიშული ლაფაშ ანჭუება = 8,87 ,მ/წმ²<br />0,904 [[დუდიშული ლაფაშ ანჭუება|g]]
|მაართა კოსმოსური ნჭება =
|მაჟირა კოსმოსური = 10,46 კმ/წმ
|რთაფაშ ნჭება = 6,52 კმ/სთ
|რთაფაშ პერიოდი = 243,023 დღა<ref>{{cite news|url=http://www.lenta.ru/articles/2012/02/17/astro/|title=უანჭუებული მორღა|date=17.02.2012|publisher=Lenta.ru}}</ref>
|ლირეშ გეკინალა = 177,36°
|ბონი ეშულა = 18 სთ 11 წნ 2 მქ<br />272,76°
|გინოკინა = 67,16°
|პოლარული ცაშური განედი =
|პოლარული ცაშური გრძედი =
|ალბედო = 0,65
|სპექტრალური ტიპი =
|ღილე მურიცხური სიდიდა = −4,7
|აბსოლუტური მურიცხული სიდიდა =
|კუნთხური ზჷმა = 9,7″ — 66,0″
|ტემპერატურა = yes
|ჟიდოხიშ ტემპერატურა = 737 К<ref name="nssdc">{{cite web
| url = http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/venusfact.html
| title = Venus Fact Sheet
| publisher = NASA
| last = Williams
| first = David R.
| date = April 15, 2005
| accessdate = 2007-10-12
| archiveurl = http://www.webcitation.org/616VmpaXT
| archivedate = 2011-08-21
}}</ref><ref>
{{cite web
| title = Venus: Facts & Figures
| publisher = NASA
| url = http://sse.jpl.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Venus&Display=Facts&System=Metric
| accessdate = 2007-04-12
| archiveurl = http://www.webcitation.org/616VnSEKz
| archivedate = 2011-08-21
}}</ref><ref name="compare">{{cite web
| title = Space Topics: Compare the Planets: Mercury, Venus, Earth, The Moon, and Mars
| publisher = Planetary Society
| url = http://www.planetary.org/explore/topics/compare_the_planets/terrestrial.html
| accessdate = 2007-04-12
| archiveurl = http://www.webcitation.org/616VoDl1i
| archivedate = 2011-08-21
}}</ref><br />(464 °C)
|ტემპერატურაშ ჯოხო 1 =
|ტემპ1მინ =
|ტემპ1საშ =
|ტემპ1მაქს =
|ტემპერატურაშ ჯოხო 2 =
|ტემპ2მინ =
|ტემპ2საშ =
|ტემპ2მაქს =
|ატმოსფერო = yes
|ატმოსფერო-ref =
|ჟიდოხური წნევა = 9,3 მპ
|სიმაღალაშ სკალა =
|ატმოსფეროშ აკოდგინალუა = ~96,5 % [[ნახშირორჟანგი]]<br />~3,5 % [[აზოტი]]<br />0,015 % [[გოგირდმჟავა]]<br />0,007 % [[არგონი]]<br />0,002 % [[წყარი|წყარიშ ორქი]]<br />0,0017 % [[ნახშირბადიშ მონოქსიდი]]<br />0,0012 % [[ჰელიუმი]]<br />0,0007 % [[ნეონი]]<br />
}}
'''ვენერა''' (ძვ. ქართული სახელწოდება '''ასპიროზი'''<ref>ვეფხისტყაოსანის ვარსკვლავთმეტყველება / ვ. ნოზაძე. — სანტიაგო დე ჩილე : [[ავთანდილ მერაბაშვილი]], [[1957]]. — 262 გვ.</ref>, '''მთიები''', '''ხარიპარია''', '''ცისკრის ვარსკვლავი''') — მეორე [[პლანეტა]]ა [[მზე|მზიდან]] და მას ხშირად [[დედამიწა|დედამიწის]] დობილს უწოდებენ, ვინაიდან ორივე [[ციური სხეული]] ერთმანეთს საკმაოდ ემსგავსება სიდიდითა და შემადგენლობით. პლანეტას რომაელი სიყვარულის ქალღმერთის [[ვენერა (მითოლოგია)|ვენერას]] სახელი ჰქვია.
ვენერას ზედსართავი სახელი "ვენერიულია", თუმცა მისი ამგვარი ფორმით გამოყენებისგან თავს იკავებენ, ამ სიტყვის თანამედროვე ტერმინოლოგიაში სქესობრივი გზით გადამდებ დაავადებებთან ასოციაციის გამო. ამის ნაცვლად ზოგიერთი ასტრონომი იყენებს ზედსართავს "სითერიული", რომელიც მომდინარეობს "სითერეა"-დან, ძველ [[ბერძნული მითოლოგია|ბერძნულ მითოლოგიაში]] [[აფროდიტე]]ს ალტერნატიული სახელი.
ჩინურ, კორეულ, იაპონურ და ვიეტნამურ კულტურებში პლანეტას მოიხსენიებენ ლითონის ვარსკვლავად (金星), ხუთ ელემენტზე დაყრდნობით.
ვენერა [[დედამიწა]]ს ყველა სხვა [[პლანეტა]]ზე მეტად უახლოვდება ხოლმე. ეძახიან ”მწუხრის ვარსკვლავსაც”” და ”ცისკრის ვარსკვლავსაც””, რადგან მისი დანახვა ხან დაისის შემდეგ შეიძლება, ხან განთიადის წინ. იგი იმდენად ნათელი და კაშკაშაა, ხშირად ამოუცნობი მფრინავი ობიექტი ([[ამო]], ”მფრინავი თეფში”) ჰგონიათ. ვენერას თეთრი [[ღრუბელი|ღრუბლების]] სქელი ფენა ფარავს. ზედაპირზე ტემპერატურა 470C-ს აღწევს. მასზე ნაკლებადაა კოსმოსური სხეულის ნაკვალევი - [[კრატერი|კრატერები]], რადგან კოსმოსური სხეულები უმეტესწილად ვენერას [[ატმოსფერო]]ში შეჭრისთანახე იწვის მისი დიდი სიმკვრივის გამო. ზედაპირი დაფარულია ”ბებერი” [[ვულკანი|ვულკანებითა]] და [[ლავა|ლავით]].
ვენერას წელიწადი დედამიწის 7.5 [[თვე|თვის]] ტოლია. იგი თავისი ღერძის გარშემო პლანეტების უმეტესობასთან შედარებით პირუკუ ტრიალებს. მეცნიერები ამ მოვლენის მიზეზს დამაჯერებლად ვერ ხსნიან. ვენერას ღერძული ბრუნვა რეკორდულად ნელია - მისი პედიოდი დედამიწის 243 დღე-ღამეს უდრის.მზის ირგვლივ ორბიტაზე 35020 მ/წმ სიჩქარით მოძრაობს. მისი დიამეტრი 12104 კმ -ია. მზის ირგვლივ ერთ ბრუნს ასრულებს
7 თვესა და 12 დღეში. აფელიუმში მზიდან 108 942 109 კმ -ით ( 0.728 231 28 ა.ე.) არის დაშორებული, პერიფელიუმში 107 476 259 კმ -ია ( 0.718 432 70 ), საშუალო მანძილი არის 108 208 930 კმ ( 0.723 332 ). ვენრას ორბიტა თითქმის წრეა, ექსცენტრისიტეტი 0.0068 უდრის.
მეცნიერები ვენერას დღესაც დიდი გულისყურით სწავლობენ. მის ზედაპირს სხვადასხვა დროს რამდენიმე კოსმოსური ავტომატური სადგური მიუახლოვდა. მათ დედამიწაზე პლანეტის შესახებ ინფორმაციები გადმოსცეს. სამწუხაროდ, პლანეტის სიმხურვალის გამო ეს სადგური მალე დაიწვა. ვენერას ატმოსფეროს ტემპერატურა 462 °C ( 735 °K ). წნევა 93 ატმოსფერო ( 9.3 მპა ). ატმოსფერო ძირითადად გოგირდმჟავის ორთქლისაგან შედგება. მის ზედაპირზე განუწყვეტლივ ქრის ქარი, რომლის სიჩქარე მერყეობს 270-დან 350 კილომეტრამდე საათში.
== სქოლიო ==
{{სქოლიო}}
{{ასტრონომია}}
{{მზის სისტემა}}
[[კატეგორია:მზის სისტემა]]
{{Link FA|ar}}
{{Link FA|bg}}
{{Link FA|bs}}
{{Link FA|cs}}
{{Link FA|de}}
{{Link FA|en}}
{{Link FA|es}}
{{Link FA|lt}}
{{Link FA|no}}
{{Link FA|pt}}
{{Link FA|sk}}
{{Link FA|sl}}
{{Link GA|pl}}
{{Link GA|ru}}
[[af:Venus (planeet)]]
[[als:Venus (Planet)]]
[[am:ዘሃራ]]
[[an:Venus (planeta)]]
[[ang:Venus]]
[[ar:الزهرة]]
[[arz:فينوس]]
[[as:শুক্ৰ গ্ৰহ]]
[[ast:Venus (planeta)]]
[[az:Venera (planet)]]
[[ba:Венера (планета)]]
[[bar:Venus (Planet)]]
[[bat-smg:Aušruos žvaizdie]]
[[bcl:Venus]]
[[be:Планета Венера]]
[[be-x-old:Вэнэра (плянэта)]]
[[bg:Венера (планета)]]
[[bn:শুক্র গ্রহ]]
[[bo:པ་སངས།]]
[[br:Gwener (planedenn)]]
[[bs:Venera]]
[[ca:Venus (planeta)]]
[[chr:ᎠᎾᏂᏍᏓᎾᎵ]]
[[co:Stedda Diana]]
[[crh:Çolpan]]
[[cs:Venuše (planeta)]]
[[csb:Wenus]]
[[cv:Венера (планета)]]
[[cy:Gwener (planed)]]
[[da:Venus (planet)]]
[[de:Venus (Planet)]]
[[diq:Venus]]
[[el:Αφροδίτη (πλανήτης)]]
[[en:Venus]]
[[eo:Venuso (planedo)]]
[[es:Venus (planeta)]]
[[et:Veenus]]
[[eu:Artizarra]]
[[ext:Venu (praneta)]]
[[fa:ناهید (سیاره)]]
[[fi:Venus]]
[[fiu-vro:Veenüs]]
[[fo:Venus]]
[[fr:Vénus (planète)]]
[[frp:Vènus (planèta)]]
[[frr:Fenus]]
[[fy:Fenus]]
[[ga:Véineas (pláinéad)]]
[[gan:金星]]
[[gd:An Rìbhinn (planaid)]]
[[gl:Venus]]
[[gn:Mbyja Ko'ẽ]]
[[gu:શુક્ર (ગ્રહ)]]
[[gv:Baytnag]]
[[haw:Hōkūloa]]
[[he:נוגה]]
[[hi:शुक्र]]
[[hif:Sukhrgrah]]
[[hr:Venera (planet)]]
[[hsb:Wenus (planet)]]
[[ht:Venis (planèt)]]
[[hu:Vénusz]]
[[hy:Վեներա]]
[[ia:Venus (planeta)]]
[[id:Venus]]
[[ie:Venus (planete)]]
[[ilo:Benus]]
[[io:Venuso]]
[[is:Venus (reikistjarna)]]
[[it:Venere (astronomia)]]
[[iu:ᕖᓄᔅ]]
[[ja:金星]]
[[jbo:venus]]
[[jv:Venus]]
[[kk:Шолпан (ғаламшар)]]
[[km:ភពសុក្រ]]
[[kn:ಶುಕ್ರ]]
[[ko:금성]]
[[ksh:Veenuß (Planneet)]]
[[ku:Gelawêj (gerstêrk)]]
[[kv:Венера]]
[[kw:Gwener (planet)]]
[[ky:Чолпон]]
[[la:Venus (planeta)]]
[[lb:Venus (Planéit)]]
[[lez:Венера]]
[[li:Venus (planeet)]]
[[lij:Venere (astronomia)]]
[[ln:Mokwɛtɛ]]
[[lt:Venera (planeta)]]
[[lv:Venera (planēta)]]
[[map-bms:Venus]]
[[mdf:Циле]]
[[mg:Venosy]]
[[mhr:Чолпан]]
[[mk:Венера (планета)]]
[[ml:ശുക്രൻ]]
[[mn:Сугар]]
[[mr:शुक्र ग्रह]]
[[ms:Zuhrah]]
[[mt:Venere (pjaneta)]]
[[mwl:Bénus]]
[[my:သောကြာဂြိုဟ်]]
[[mzn:روجا]]
[[nah:Cītlalpōl]]
[[nds:Venus (Planet)]]
[[nds-nl:Venus (planeet)]]
[[ne:शुक्रग्रह]]
[[nl:Venus (planeet)]]
[[nn:Planeten Venus]]
[[no:Venus]]
[[nov:Venus (planete)]]
[[nv:Biinis]]
[[oc:Vènus (planeta)]]
[[or:ଶୁକ୍ର]]
[[os:Бонвæрнон]]
[[pam:Venus]]
[[pl:Wenus]]
[[pms:Véner (pianeta)]]
[[pnb:وینس (سیارہ)]]
[[pt:Vénus (planeta)]]
[[qu:Ch'aska]]
[[rm:Venus (planet)]]
[[ro:Venus]]
[[ru:Венера]]
[[rue:Венера (планета)]]
[[rw:Umubumbe wa Venus]]
[[sa:शुक्रः]]
[[sah:Дьэллэҥэ]]
[[scn:Vèniri (pianeta)]]
[[se:Venus]]
[[sh:Venera (planeta)]]
[[simple:Venus]]
[[sk:Venuša]]
[[sl:Venera]]
[[so:Waxaraxir]]
[[sq:Venusi]]
[[sr:Венера]]
[[stq:Venus]]
[[su:Vénus]]
[[sv:Venus]]
[[sw:Zuhura]]
[[szl:Wynus]]
[[ta:வெள்ளி (கோள்)]]
[[te:శుక్రుడు]]
[[tg:Зӯҳра]]
[[th:ดาวศุกร์]]
[[tl:Benus (planeta)]]
[[tr:Venüs]]
[[tt:Венера (планета)]]
[[ug:ۋېنېرا]]
[[uk:Венера (планета)]]
[[ur:زہرہ]]
[[uz:Venera (sayyora)]]
[[vep:Vener (planet)]]
[[vi:Sao Kim]]
[[wa:Sitoele do bierdjî]]
[[war:Benus]]
[[wo:Weenus]]
[[xal:Басң һариг]]
[[xmf:მორღა (პლანეტა)]]
[[yi:ווענוס]]
[[yo:Àgùàlà]]
[[za:Ndaundeiqhaemh]]
[[zh:金星]]
[[zh-classical:金星]]
[[zh-min-nan:Kim-chheⁿ]]
[[zh-yue:金星]]
[[zu:UVenusi]]
| |||