აღულური ნინა: გინორთი გინოჯინეფს შქას

დინორექ დილასჷ დინორექ ქეგიაძონუ
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ვა რე რედაქტირაფაშ რეზიუმე
ღოზი 1:
'''აღულური ნინა''' — [[აღულარეფი]]შ ნინა. [[დაღესტანი|დაღესტანიშ]] [[კავკაციური ნინეფი|კავკაციური ნინეფიშ]] [[ლეზგიური ნინეფი|ლეზგიური გიმენბუნას]] ორხველჷ. გოფაჩილიე [[დაღესტანიშ რესპუბლიკა]]ს, წყარმალუ [[ჩირახჩაი]]შ ოდუდეს, [[აღულიშ რაიონი|აღულიში]] (21 ოფუტე) დო [[ქურახიშ რაიონი|ქურახიშ]] (5 ოფუტე) რაიონეფს. აღულურ ნინაშა იჩიებუ მეხოლაფირო 28 300 კოჩი (2002).<ref>http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=agx</ref> აღულურაღულური ნინაშე გჷშმერთუ მუდგაზმარენი ჩიება: დორხველო აღულური, ქერენული, ბურკიხანული, ყოშანური დო ფიტაშ ჩიება. ხოლონ მოჯგირე ნინეფიშე აღულური ნინა არძაშ უმოს სიხოლონაფასსიხოლას გიმირჩქინანს [[თაბასარანული ნინა|თაბასარანულწკჷმა]].
 
აღულური ნინაშ ხონარამეფიშ სისტემას წჷმორინაფილი რე ოთხი მარტივი ხმოვანი ა, ე, ი, უ დო პალატალიზებული შქა რიგიშ მაღალი ეკინელობაშ უ. თანხმოვანეფიშ სისტემა რთულიე: წჷმორინაფილი რე [[ხშული|ხშულეფიშ]] ოთხეულებრივიოთხეულებური დო [[სპირანტი|სპირანტეფიშ]] სუმეულებრივისუმულებური სისტემეფი. ჟირი ოფუტეშ (ბურშალიში დო არსუღიშ) ჩიებას ჩუალირი რე დენტოლაბიალიზებული თანხმოვნეფი. დინაფაშ შარას რე მჟღერი [[აფრიკატი|აფრიკატეფი]] (უკვე დინაფილიე ).
 
ათეხანურ აღულურ ნინას [[გრამატიკული კლასი|გრამატიკული კლასიშ]] სისტემა ვა რე; გაქუალებური კლასნიშნეფიშ ეკოჯინათ ეკმინწყაფუ ოთხკლასამი სისტემა. არსებითი ჯოხო ირთუაფუაფუ „ჟირი ფუძეშ“ოსხირიშ“ პრინციპით: [[ჯოხობური რთინა]]შ ფორმა ნერჩო გეუძუ [[ერგატივი|ერგატივს]], ერგატივიშ ფორმას ეთმიგაფუ ირიბი რთინეფიშ ფორმეფი. აღულურ ნინას 28 რთინა რე: ოთხი ძირითადი დო სუმ-სუმრთინამი 8 სერია. ზმნა ალაზიმაფათ ღარიბი რე მორფოლოგიური კატეგორიეფით. ბორჯეფიშ წარმება ანალიზური რე. კოროცხუაშ სისტემა ვითობითი რე, მინ თქუალას - ეჩობითი.
 
აღულური ნინა უჭარილობო ნინა რე. ოტომეფოშქაშე ნინათ აღულეფი გჷმირინუანა [[ლეზგიური ნინა|ლეზგიურს]].