კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაცია

კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაცია (რუს. Конфедерация горских народов Кавказа) — მილიტარიზაფილი პოლიტიკური ორგანიზაცია, ნამუთ 1991-1994 წანეფს რდჷ.

კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაცია
იდეოლოგია: ოორუე კავკაციური კონფედერალიზმი[1]
ეთნიკური დორხველობა: აფხაზეფი
აბაზეფი
ყარაჩაალეფი
ბალყარალეფი
ყუმუხეფი
ხუნძეფი
ჩერქეზეფი
ჩეჩენეფი
ადიღეალეფი
დარგუარეფი
ლაკეფი
ყაბარდალეფი
ლეზგეფი
ოსეფი
ინგუშეფი
ლიდერეფი: მუსა შანიბოვი (1989–1996)
იუსუპ სოსლანბეკოვი (1996–2000)
შტაბ-ორენი: სოხუმი
აქტიური რე: კავკაცია
დორსხუაფაშ
თარიღი:
1989
აკოცჷმაშ
თარიღი:
2000
მორსხუეეფი:
აწმარენჯეეფი:
კონფლიქტეფს
კათაფი:
  1. აფხაზეთიშ ლჷმა (1992-93)
  2. რუსეთ-ჩეჩნეთიშ მაართა ლჷმა

დორსხუაფა რედაქტირაფა

„კავკასიაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაციიაშ“ გოჭყაფა, გომანგარაფა დო საქორთუოშ სააწმარენჯოთ გჷმორინაფა სხუნუეფიშ რსხუშ დო უკული რუსეთიშ სპეცსანინალოეფიშით დოგეგმილი დო გოხორციალაფირი ართ-ართი პროექტი რდჷ, ნამუსჷთ სხუნუეფიშ რსხუს ჸოფური პოლიტიკური გჷნოქიმინუა-მოდერნიზაფაშ პერიოდის სხუნუეფიშ ინტერესეფი დჷთხილუდუკო დო სირთულეეფი აკუნწყუმუდჷკო ოკო თი სხუნუეფიშ რესპუბლიკეფშო, ნამუეფით სხუნუეფიშ რსხუშე გიშულას გჷნოჭყვიდუნდესჷნ.

1989 წანაშ 25-26 მარაშინათუთას, სოხუმს მანჯაფილჷ „კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ I ყარუას“ დირსხჷ „კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ ასამბლეაქ“. „კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ ასამბლეაშ“ გოთქვილი ღანკეფი უმენტაშო კულტურული-ავტონომიური ხასიათიშ რდჷ.

1991 წანაშ 1 გერგობათუთას, სოხუმს, „კკავკაციაშ გვალარი კათეფიშ III ყარუას“, ნამუსჷთ ოკათუდჷ 14 კავკაციური ეთნოსიშ წჷმმარინაფალი, გინოჭყორდჷ „კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაციაშ“ — მუჭოთ პოლიტიკური გოართოიანაფაშ გოჭყაფაქ, ნამუთ დუდს აცხადენდჷ „სუვერენულ ერუანულ-სახენწჷფო გოართოიანფათ“ — თიქ წჷმორინაფილქ იჸუ მუჭოთ კონფედერაციული სახენწჷფოქ, ნამუშ აკოდგინალუაშა მიმშეშჷ ვა თიმ ბორჯიშ რინელი ნამდგაინ ადმინისტრატიულ-პოლიტიკური ავტონომიეფი, ვარინ — კავკაციაშ „კათეფი“ ანუ ეთნოსეფი. კონფედერაციაშ ნანანოღათ გჷმიცხადჷ სოხუმქ, მაჟირა ნანანოღათ — მახაჩყალაქ.

„კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაციაშ“ სოხუმს გოჭყაფა დო თიშ ნანანოღათ სოხუმიშ გჷმოცხადაფა, თიჯგურა ვითარებას, მუჟამსჷთ თიშა მიშმალი „კათეფიშ“ ტერიტორიეფიშ აბსოლუტური უმენტაშობა ოორუე კავკასიას, რუსეთის იდვალუაფუდჷნ, ხათეშე მიოწურუანდჷ კონფედერაციაშ დოშანაფაშ დო ღანკიშ აფხაზეთის გჷმარინაფალო.

„კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაციაშ“ პარლამენტო გჷმიცხადჷ „კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ ასამბლეაქ“, ნამუქჷთ პრეზიდენტო გეგშაგორჷ მ. შანიბოვი, პარლამენტიშ მადუდეთ — ი. სასლამბეკოვი. კონფედერაციას აკიშაყარჷ ჩეჩნეთიშ პრეზიდენტ ჯ. დუდაევიშ პოლიტიკურ აწმარენჯეფქ ჩეჩნეთშე — გოლინამი ოველე მადუდე შამილ ბასაევქ (დუდაევიშ კონკურენტი პრეზიდენტიშ გიშაგორუეფს) დო ი. სასლამბეკოვქ (ჩეჩნეთიშ პარლამენტიშ მადუდექ, გოლინამ პრორუს პოლიტიკოსიქ, ნამუსჷთ 1991-1993 წანეფს ჯ. დუდაევშე უმოსი დიდი გოლინა უღუდჷ ჩეჩნეთის რუსეთიშ ფინანსური დო პოლიტიკური ხუჯიშ დაკინებაშ გეშა). კონფედერაციაშ თარი მოხუჯექ მოსკოვს გჷნირთჷ რუსეთიშ პარლამენტიშ მადუდეთ, რუსეთის უდიდაში პოლიტიკური დო ფინანსური გოლინაშ მოღვენი ხასბულატოვქ (ჯოჰარ დუდაევიშ უდიდაში აწმარენჯი).

„კავკასიაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაციაშ“ იდეოლოგიურ ბაზას წჷმარინუანდჷ ა. სახაროვიშ „სხუნუეფიშ რსხუშ ახალი კონსტიტუცია“ — ნამუშ მეჯინათ სხუნუეფიშ რსხუ აკოცჷმედუკო ოკო ოშბათ მორჩილი ეთნიკურ-პოლიტიკურ ართულო დო „საქორთუო მორჩილი იმპერია რე“ იდეათ. აფხაზეთის ლჷმაშ პერიოდის კონფედერაციას ოერეფოშქაშე მასმედიას გამწე იდეოლოგიურ მოხვარას უწიენდჷ ა. სახაროვიშ რქვი ელენე ბონერი.

„კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაციაშ“ გოჭყაფას, ნამუთ იდამ-და სსრრ ოკანონმადვალე ბაზას ირნერო ეწურედჷ დო რუსეთიშ რსებული ტერიტორიული მონწყუალაშ სააწმარენჯოთ იბურჯდჷნ — დღამუთას დო მუთუნით ვეწურედჷ ვართ სსრრ დო ვართ რუსეთიშ ოკანონმადვალე დო ემაჸონაფალი ხეშულობა.

„კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაციაშ“ იდეეფს დო იდეოლოგიას ზვიად გამსახურდია დო ჯ. დუდაევქ ქაწუდირთეს „კავკაციური ჸუდეშ“ იდეათ დო ქოთ გაჭყეს მანგური ორგანიზაციული სტრუქტურეფი.

კონფედერაცია საქორთუოშ სააწმარენჯოთ რედაქტირაფა

1992 წანაშ 18 მარაშინათუთას, გროზნოს „კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაციაშ“ პარლამენტიშ ოგანაგე ხუნას მეღებულქ იჸუ დჷნადგინაქ აფხაზი სეპარატისტეფშო ოურდუმე მოხვარაშ გეშა.

1992 წანაშ 21 მარაშინათუთას, აფხაზეთის ლჷმაშ დოჭყაფაშ უკული, „კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაციაქ“ საქორთუოს ლჷმა გეგმუცხადჷ დო აფხაზეთშა გეგნაჸოთჷ დორხველი აკოანჯარაფილი ნძალეფი. 1992 წანაშ 19 მარაშინათუთას, აფხაზეთშა მოჩანთუეფიშ ჯღონაშ გჷნოჭყვიდირი კონფედერაციაშ აკოანჯარაფილი ნძალეფიშ აკოდგინალუაშა მიღეს ყუბანიშ დო დონიშ კაზაკეფიშ ატამანეფიშ სხუნუეფქ.

„კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაციაშ“ აკოანჯარაფილი ფორმირაფეფიშ დო რუსეთიშ არმიშით მათთვის გჷნოჩამილი მიარე ობურჯაფე ტექნიკა ღილეთ დო უდუბურუთ ოავტომობილერზეფით დო რკინაშარათ ოშობათ კილომეტრეფიშ მაშორაშა გეგანჸოთეს აფხაზეთშა.

კონფედერაცია ჩეჩნეთიშ სააწმარენჯოთ რედაქტირაფა

დორსხუაფაშე „კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაციაქ“ ჩეჩნეთის, რუსეთიშ ფედერაციაშ აკა მუშითგჷმოცხადაფილჷ სახენწჷფოს, ნამუთ რუსეთშე გიშულას დო ოერეფოშქაშე ჩინებას ითხინდჷნ, პოლიტიკური გოლინაშ სფეროს აწუდირთჷ ჩეჩნეთიშ ერუანულ-გჷმადუდიშულაფარ ყარაფის დო არძაშ უმაართაშე ყარაფიშ ლიდერს, პრეზიდენტ ჯ. დუდაევს. „კავკაციაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაციას“ კრემლს თარი ხუჯიშ დჷმაკინებელი სახეთ ჸუნდჷ რუსეთიშ დუმაშ მადუდე ჩეჩენი რ. ხასბულატოვი.

აფხაზეთიშ ლჷმაშ დოჭყაფაშ ბორჯიშე, ოურდუმე თოლწონუათ გამანგარებულჷ „კავკასიაშ გვალარი კათეფიშ კონფედერაციაქ“ გააქტიურჷ ბურჯაფი ჩეჩნეთის დორხველი ხემანჭუობაშ მიშაღალარო პრეზიდენტ ჯოხარ დუდაევიშ სააწმარენჯოთ. გიშაკერზაფილო დიძაბჷ პოლიტიკურ სიტუაციაქ ჩეჩნეთის აფხაზეთიშ ლჷმაშ თებაშ უკული, მუჟამსჷთ კონფედრაციაქ მუში აკოანჯარაფილი ნძალეფიშ უდიდაში ნორთი ჩეჩნეთშა გეგნაჸოთჷ დო ჯოხარ დუდაევიშ დახუაფალო უდუბურუ ბურჯაფი გემწიჭყჷ. გროზნოს რუსეთიშ ბონი ხუჯიშ დაკინებათ კონფედერაციაქ მანწყჷ ჟირი პუტჩი, ნამუშეთ 1994 წანაშ ზარხულიშ „თეატრალური მოედანიშ პუტჩის“ მაჸუნჷ შანულამი აკოანჯარაფილი აკონთხაფაქ ტანკეფიშ გჷმორინაფათ, კონფერედაციაშ მოხუჯეეფიშ მარცხებათ დო ჩეჩნეთშე თინეფიშ ედომუშამი გიშარაჸუაქ — კონფედერაციაშ პარლამენტიშ მადუდე ი. სასლანბეკოვქ ირტჷ ჩეჩნეთშე დო მოსკოვს დუდი ქიმკიჩჷ. ჩეჩნეთიშ მეუნჩაშეეფიშ ყარუაქ სასლანბეკოვი დო რ. ხასბულატოვი ჩეჩენი ერიშ გჷთმაჩამალეფო გჷმაცხადჷ.

კონფედერაციაშ დათებუ რედაქტირაფა

აფხაზეთის ლჷმაშ თებაშ უკული დო გიშაკერძაფილო, რუსეთ-ჩეჩნეთიშ მაართა ლჷმაშ დოჭყაფას კონფედერაციაქ აკოცჷ. მადუდეეფიშ თარი ნორთიშოთ კინ რუსეთიშ ზისხირიშ სამართალიშ საქვარეფქ ქჷდიჭყჷ. კონფედერაციაშ ირნერი აქტიურალაქ მეჭორდჷ, თიში აკონჯარაფილი ფორმირაფეფი რუსეთიშ ხეშულობაქ მოჯალაგჷ.

თაშნეშე ქოძირით რედაქტირაფა

რესურსეფი ინტერნეტის რედაქტირაფა

  1. Stanislav Lakoba (August 1998). Chapter 7 – Abkhazia, Georgia and the Caucasus Confederation. Georgians and Abkhazians. The Search for a Peace Settlement.