უილიამ ევარტ გლადსტონი (ინგლ. William Ewart Gladstone, დ. 29 ქირსეთუთა, 1809 — ღ. 19 მესი, 1898) — ბრიტანალი პოლიტიკოსი დო სახენწჷფო მოღალე. 60 წანიანი პოლიტიკური კარიერაშ გოძვენას ოთხიშა რდჷ გოართოიანაფილი ომაფეშ პრემიერ-მინისტრი 1868-1874, 1880-1885, 1886, 1892-1894 წანეფს, თაშნეშე ოთხიშა უკინებუდჷ ხაზინაშ კანცლერიშ პოსტი 1852-1855, 1859-1866, 1873-1874 დო 1880-1882 წანეფს.

უილიამ გლადსტონი
William Ewart Gladstone
უილიამ გლადსტონი William Ewart Gladstone
გლადსტონი 1892 წანას
გოართოიანაფილი ომაფეშ პრემიერ-მინისტრი
პოსტის გერინაშ ბორჯი
15 მარაშინათუთა, 1892 – 2 მელახი, 1894
მონარქი  ვიქტორია
წიმოხონირობერტ გასკოინ-სესილი
მონძეარჩიბალდ პრიმროუზი
პოსტის გერინაშ ბორჯი
1 ფურთუთა, 1886 – 21 კვირკვე, 1886
მონარქი  ვიქტორია
წიმოხონირობერტ გასკოინ-სესილი
მონძერობერტ გასკოინ-სესილი
პოსტის გერინაშ ბორჯი
23 პირელი, 1880 – 9 მანგი, 1885
მონარქი  ვიტორია
წიმოხონიბენჯამინ დიზრაელი
მონძერობერტ გასკოინ-სესილი
პოსტის გერინაშ ბორჯი
3 ქირსეთუთა, 1868 – 17 ფურთუთა, 1874
მონარქი  ვიტორია
წიმოხონიბენჯამინ დიზრაელი
მონძებენჯამინ დიზრაელი

დუნაბადი29 ქირსეთუთა, 1809
ლივერპული, ლანკაშირი, ინგლისი
ნაღურა19 მესი, 1898 (88 წანერი)
ფლინტშირი, ინგლისი
ნთხორუ აბანიუესტმინსტერიშ სააბატო
მენოღალობაგოართოიანაფილი ომაფეშ შილა გოართოიანაფილი ომაფე
პოლიტიკური პარტიალიბერალური პარტია (1858-1898)
ტორეფი (1828-1834)
კონსერვატიული პარტია (1834-1846)
პილიტეფი (1846-1859)
მუმაჯონ გლადსტონი
ნანაენ მაკენზი რობერტსონი
ალმასქუკატერინა გლინი
სქუალეფი8
გონათაფაიტონიშ კოლეჯი
ქრაისტ-ჩერჩი
რელიგიაანგლიკანიზმი
ჯილდოეფიომაფე ჯარალუაშ მაკათური (1881)
ხეშმოჭარუა

დებადჷ ლივერპულს, შოტლანდიარეფიშ ფანიას. გურაფლენდჷ იტონიშ კოლეჯიშ დო ოქსფორდიშ ქრაისტ-ჩერჩიშ კოლეჯის. რდჷ სადებატო ჯარალუაშ ოქსფორდიშ რსხუშ პრეზიდენტი, სოდეთ დუდი გიმირჩქინჷ მუში ორატორული ნიჭით. პოლიტიკური კარიერა 1830-იან წანეფიშე დიჭყჷ. 1832 წანას გინირთჷ თემეფიშ პალატაშ მაკათურო. დუდშე გლადსტონი კონსერვატორი რდჷ, მარა უკულიანი პერიოდეფს, მუჟამსჷთ გლადსტონი პრემიერ-მინისტრი რობერტ პილიშ თარობას ნინალენდუნჷ, ქაკათჷ პილიტეფიშ ფრაქციას. ჸათე ფრაქციაქ უკულ, 1859 წანას ქიმიარსხუ ლიბერალური პარტიას. გლადსტონი, პრემიერ-მინისტრეფიშ ჯორჯ ჰამილტონ-გორდონ აბერდინიშ (1852-1855), ჰენრი ჯონ ტემპლ პალმერსტონიშ (1859-1865) დო ჯონ რასელიშ (1865-1866) მართუალაშ ბორჯის ნინალენდჷ ხაზინაშ კანცლერო. გლადსტონიშ პოლიტიკური დოქტრინა ითოლისწინენდჷ ართმანგური შელებუანობას (Equal opportunity) დო ოპონირენდჷ ვაჭარუაშ პროტექციონიზმის. გლადსტონიშ ჸათე პოლიტიკური დოქტრინა შინელი რე მუჭოთ გლადსტონური ლიბერალიზმი.

გლადსტონქ, მაართათ, პრემიერ-მინისტრიშ პოსტი დეკინჷ 1868 წანას. თიში ინიციატივათ 1870 წანას მიღეს გონათაფაშ ახალი კანონი. 1872 წანას მიღეს კანონი, ნამუთ ითოლისწინენდჷ გიშაგორუეფს ხონარიშ ფულირო მეჩამას. 1874 წანაშ გიშაგორუეფიშ წაგებაშ უკულ გლადსტონქ გეგნოდირთჷ. 1880 წანაშე გლადსტონქ კინ დართჷ პრემიერ-მინისტრიშ პოსტის. ჸათე ბორჯის, ეგვიპტეშ კონფლიქტიქ (ხართუმიშ დონთხაფა, ჩარლზ ჯორჯ გორდონიშ ჸვილუა) დო ირლანდიაშ კრიზისიქ ნეგატიური გოლინა იღვენუ გლადსტონიშ ავტორიტეტიშა.

1868 წანას გლადსტონქ წჷმარინუ ჰომრული ირლანდიაშო. მარა თემეფიშ პალატას კანონპროექტიქ ვემიღებუ დო გლადსტონქ გეგნოდირთჷ. გეჸვენჯი ამშვი წანაშ გოძვენას გლადსტონი არწუმენდჷ ელექტორატის ნამდა ოხვილური რდჷ ჰომრულიშ მეჩამა ირლანდიაშო. 1892 წანაშ გიშაგორუეფს ლიბერალეფქ ხონარეფიშ უმენტაშობათ გემორძგვეს. მუში რანწკით მაანთხა კაბინეტის, გლადსტონი ოცადუდჷ ჰომრულიშ კანონიშ მეღებას, მარა უშედეგეთ. ლორდეფიშ პალატაქ ხუჯი ვადუკინჷ ირლანდიაშ ჰომრულს. 1894 წანაშ 2 მელახის, 84 წანერი გლადსტონქ პრემიერ-მინისტრობაშე გეგნოდირთჷ დო ართი წანაშ უკულ პარლამენტი ხოლო ქიდიტუ.

პოლიტიკური კარიერაშ ბორჯის, გლადსტონიშ ნძალიერი ოპონენტი რდჷ ბენჯამინ დიზრაელი. თინეფიშ პოლიტიკური დებატეფს სერიოზული შანულობა უღუდჷ 1860-70-იანი წანეფიშ ბრიტანეთის. გლადსტონს გლახა ურთიართალა უღუდჷ ბრიტანეთიშ დიაფალი ვიქტორიაწკჷმა ხოლო.

ქოძირით თაშნეშე

რედაქტირაფა

ლიტერატურა

რედაქტირაფა
  • Bebbington, D.W. William Ewart Gladstone (1993).
  • Biagini, Eugenio F. Gladstone (2000).
  • Brand, Eric. William Gladstone (1986).