უილიამ გლადსტონი

უილიამ ევარტ გლადსტონი (ინგლ. William Ewart Gladstone, დ. 29 ქირსეთუთა, 1809 — ღ. 19 მესი, 1898) — ბრიტანალი პოლიტიკოსი დო სახენწჷფო მოღალე. 60 წანიანი პოლიტიკური კარიერაშ გოძვენას ოთხიშა რდჷ გოართოიანაფილი ომაფეშ პრემიერ-მინისტრი 1868-1874, 1880-1885, 1886, 1892-1894 წანეფს, თაშნეშე ოთხიშა უკინებუდჷ ხაზინაშ კანცლერიშ პოსტი 1852-1855, 1859-1866, 1873-1874 დო 1880-1882 წანეფს.

უილიამ გლადსტონი William Ewart Gladstone
გლადსტონი 1892 წანას
გოართოიანაფილი ომაფეშ პრემიერ-მინისტრი
პოსტის გერინაშ ბორჯი
15 მარაშინათუთა, 1892 – 2 მელახი, 1894
მონარქი	ვიქტორია
წიმოხონი	რობერტ გასკოინ-სესილი
მონძე	არჩიბალდ პრიმროუზი
პოსტის გერინაშ ბორჯი
1 ფურთუთა, 1886 – 21 კვირკვე, 1886
მონარქი	ვიქტორია
წიმოხონი	რობერტ გასკოინ-სესილი
მონძე	რობერტ გასკოინ-სესილი
პოსტის გერინაშ ბორჯი
23 პირელი, 1880 – 9 მანგი, 1885
მონარქი	ვიტორია
წიმოხონი	ბენჯამინ დიზრაელი
მონძე	რობერტ გასკოინ-სესილი
პოსტის გერინაშ ბორჯი
3 ქირსეთუთა, 1868 – 17 ფურთუთა, 1874
მონარქი	ვიტორია
წიმოხონი	ბენჯამინ დიზრაელი
მონძე	ბენჯამინ დიზრაელი
დუნაბადი	29 ქირსეთუთა, 1809 ლივერპული, ლანკაშირი, ინგლისი
ნაღურა	19 მესი, 1898 (88 წანერი) ფლინტშირი, ინგლისი
ნთხორუ აბანი	უესტმინსტერიშ სააბატო
მენოღალობა	გოართოიანაფილი ომაფე
პოლიტიკური პარტია	ლიბერალური პარტია (1858-1898) ტორეფი (1828-1834) კონსერვატიული პარტია (1834-1846) პილიტეფი (1846-1859)
მუმა	ჯონ გლადსტონი
ნანა	ენ მაკენზი რობერტსონი
ალმასქუ	კატერინა გლინი
სქუალეფი	8
გონათაფა	იტონიშ კოლეჯი ქრაისტ-ჩერჩი
რელიგია	ანგლიკანიზმი
ჯილდოეფი	ომაფე ჯარალუაშ მაკათური (1881)
ხეშმოჭარუა

დებადჷ ლივერპულს, შოტლანდიარეფიშ ფანიას. გურაფლენდჷ იტონიშ კოლეჯიშ დო ოქსფორდიშ ქრაისტ-ჩერჩიშ კოლეჯის. რდჷ სადებატო ჯარალუაშ ოქსფორდიშ რსხუშ პრეზიდენტი, სოდეთ დუდი გიმირჩქინჷ მუში ორატორული ნიჭით. პოლიტიკური კარიერა 1830-იან წანეფიშე დიჭყჷ. 1832 წანას გინირთჷ თემეფიშ პალატაშ მაკათურო. დუდშე გლადსტონი კონსერვატორი რდჷ, მარა უკულიანი პერიოდეფს, მუჟამსჷთ გლადსტონი პრემიერ-მინისტრი რობერტ პილიშ თარობას ნინალენდუნჷ, ქაკათჷ პილიტეფიშ ფრაქციას. ჸათე ფრაქციაქ უკულ, 1859 წანას ქიმიარსხუ ლიბერალური პარტიას. გლადსტონი, პრემიერ-მინისტრეფიშ ჯორჯ ჰამილტონ-გორდონ აბერდინიშ (1852-1855), ჰენრი ჯონ ტემპლ პალმერსტონიშ (1859-1865) დო ჯონ რასელიშ (1865-1866) მართუალაშ ბორჯის ნინალენდჷ ხაზინაშ კანცლერო. გლადსტონიშ პოლიტიკური დოქტრინა ითოლისწინენდჷ ართმანგური შელებუანობას (Equal opportunity) დო ოპონირენდჷ ვაჭარუაშ პროტექციონიზმის. გლადსტონიშ ჸათე პოლიტიკური დოქტრინა შინელი რე მუჭოთ გლადსტონური ლიბერალიზმი.

გლადსტონქ, მაართათ, პრემიერ-მინისტრიშ პოსტი დეკინჷ 1868 წანას. თიში ინიციატივათ 1870 წანას მიღეს გონათაფაშ ახალი კანონი. 1872 წანას მიღეს კანონი, ნამუთ ითოლისწინენდჷ გიშაგორუეფს ხონარიშ ფულირო მეჩამას. 1874 წანაშ გიშაგორუეფიშ წაგებაშ უკულ გლადსტონქ გეგნოდირთჷ. 1880 წანაშე გლადსტონქ კინ დართჷ პრემიერ-მინისტრიშ პოსტის. ჸათე ბორჯის, ეგვიპტეშ კონფლიქტიქ (ხართუმიშ დონთხაფა, ჩარლზ ჯორჯ გორდონიშ ჸვილუა) დო ირლანდიაშ კრიზისიქ ნეგატიური გოლინა იღვენუ გლადსტონიშ ავტორიტეტიშა.

1868 წანას გლადსტონქ წჷმარინუ ჰომრული ირლანდიაშო. მარა თემეფიშ პალატას კანონპროექტიქ ვემიღებუ დო გლადსტონქ გეგნოდირთჷ. გეჸვენჯი ამშვი წანაშ გოძვენას გლადსტონი არწუმენდჷ ელექტორატის ნამდა ოხვილური რდჷ ჰომრულიშ მეჩამა ირლანდიაშო. 1892 წანაშ გიშაგორუეფს ლიბერალეფქ ხონარეფიშ უმენტაშობათ გემორძგვეს. მუში რანწკით მაანთხა კაბინეტის, გლადსტონი ოცადუდჷ ჰომრულიშ კანონიშ მეღებას, მარა უშედეგეთ. ლორდეფიშ პალატაქ ხუჯი ვადუკინჷ ირლანდიაშ ჰომრულს. 1894 წანაშ 2 მელახის, 84 წანერი გლადსტონქ პრემიერ-მინისტრობაშე გეგნოდირთჷ დო ართი წანაშ უკულ პარლამენტი ხოლო ქიდიტუ.

პოლიტიკური კარიერაშ ბორჯის, გლადსტონიშ ნძალიერი ოპონენტი რდჷ ბენჯამინ დიზრაელი. თინეფიშ პოლიტიკური დებატეფს სერიოზული შანულობა უღუდჷ 1860-70-იანი წანეფიშ ბრიტანეთის. გლადსტონს გლახა ურთიართალა უღუდჷ ბრიტანეთიშ დიაფალი ვიქტორიაწკჷმა ხოლო.

ქოძირით თაშნეშე

• ლიბერალიზმი გოართოიანაფილი ომაფეს

ლიტერატურა

• Bebbington, D.W. William Ewart Gladstone (1993).
• Biagini, Eugenio F. Gladstone (2000).
• Brand, Eric. William Gladstone (1986).