ფაუნა
ფაუნა (ლათ. fauna – ტყალეფიშ ველეფიშ ოსურღორონთი; ჩხოლარეფიშ ჯოგეფიშ მაფორალი) — ჩხოლარეფიშ გვარობეფიშ ისტორიულო გჷმოქიმინელი ართობურობა თე თუ თი ტერიტორიას. წჷმოულობაშჸურე, ფაუნა ართიან დო ართნერ სისტემას ვა წჷმარინუანს.
ისტორიულ გოვითარაფაშ პროცესის თინა იყალიბებუ შხვადოშხვა წჷმოულობაშ ჩხოლარეფიშ ბუნეფშე — ფაუნისტურ კომპლექსეფშე. ირ ფაუნას გიშმაგორუნა თ.გ. აბორიგენეფს ანუ ჩხოლარეფს, ნამუქჷთ გევითარეს აკანს, დო იმიგრანტეფს, ნამუქჷთ მოჩამილ ტერიტორიაშა შხვა აკანეფშე გჷნიხორესჷნ.
ფაუნისტური კომპლექსეფიშ წჷმოულობაშ დოდგინა ლექინ ეშაჩინებე ვარე, შხირას ვაშილებენფერი რე. გიშმაგორუნა ტუნდრაშ, ტაიგაშ, ნემორალურ, ტყაშ, ველაშ, გვერდო ტიოზიშ, ტიოზიშ, პანთროპულ დო შხვა ფაუნისტურ კომპლექსეფს. თე თუ თი ფაუნაშ აკმადგინეფონი კომპლექსეფიშ მუდანობა შხვადოშხვა რე. სამანგათ: ველიშ ზონაშ ფაუნას აკმოქიმინუნა მუნეფიშ ველიშ, კოსმოპოლიტურ გვარობეფიშ შხვა ფაუნეფს გოპატჷნაფილ კომპლექსეფიშ წჷმმარინაფალეფი.
უსურიაშ აკანიშ ფურინჯეფიშ ფაუნას, შილებე გიშეგორას ბჟაეიოლ ცჷნდჷრიშ ტაიგაშ, შორიშ ბჟაეიოლიშ ფართეფურცელამ ტყალეფწკჷმა მერსხილ გვარობეფს, ობჟათე ჩინეთის, ინდომალაიური, ზურაშ წყარპიჯიშ ფორმეფიშ კომპლექსეფი. თეშ მოხ თაქ ხენა რელიქტური ნასუმორი გვარობეფი დო გოჸინუაშ ბორჯიშ რელიქტეფი.
ტერმინი ფაუნა, თაშნეშე გჷმირინუაფუ ჩხოლარეფიშ ზოხოიან სისტემატიკურ ბუნეფიშოთ (სამანგათ; ორნითოფაუნა — მაფურინჯეეფიშ ფაუნა; ენტომოფაუნა — ჭანდეფიშ ფაუნა დო თ.უ.), ვარდა ხოლო დიხაუჩაშ ისტორიაშ ტე თუ თი პერიოდიშ ჩხოლარეფიშ ორენიშ ეიოძინალო. თაშნეშე რაგადანა დიხაშ, სარეწუე ჩხოლარეფიშ ფაუნაშ შხვა გვარობეფშე ხოლო. ფაუნაშ აკოდგინალუაშ, ისტორიული გოვითარაფაშ დო გჷმოქიმინუაშ დოგურაფა ზოოგეოგრაფიაშ ართ-ართი თარი ეშაჩუნებუ რე.
ლიტერატურა
რედაქტირაფა- ქორთული სხუნუეფიშ ენციკლოპედია, ტ. 10, ხს. 239-240, ქართი, 1986 წანა.