ჰაჩიკო
ჰაჩიკო (დ. 1923 10 გერგობათუთა — ღ. 1935 8 მელახი) — იაპონურო ჩინებული რე მუჭოთ 忠犬ハチ公 - "ართგური ჯოღორი ჰაჩიკო". აკიტაშ ჯიშიშ ჯოღორი, ნამუქჷთ დუდი მინჯეეფიშ გიშაკერზაფილი ართგურალათ გიმირჩქინჷ.
შურდგუმა
რედაქტირაფაჰაჩიკოქ დებადჷ 10 გერგობათუთას 1923 წანას იაპონიას, პრეფექტურა აკიტას. ფერმერქ გაგინოჭყვიდჷ ქოუძღვინებუდჷკო ლაკვი მუში ჯვეში მაგურაფალი, პროფესორ ჰიდესაბურო უენოშა, ნამუთ ტოკიოშ უნივერსიტეტის მაგურაფალო გერედჷნ. თის ძალამო უჸორდჷ ჯოღორეფი, თინა ჯგვინას არზენდჷ დიდი ჯოღერეფს. პროფესორქ ლაკვის „ჰაჩი” ქოგიოდვჷ (მუთ იაპონურო შანენს ბრუოს), თიშენ ნამუდა თენა რდჷ თიში მაბრუო ჯოღორი.
მუჟამც ჰაჩიქ მიირდჷნ, თინა ირდიხაშა დო ირიათო გილაჸუნდჷ მუში მინჯეს. პროფესორი ირდღას გილეშჷ ოინალუშა, ათეშენი ჰაჩი აზარენდჷ თის სიბუიაშ გიორენჯიშ მინალშახ, ოდო უკული, დღაშიშ 3 სათშო კინე გიორენჯის დუთმოხვადუდჷ.
21 მესის 1925 წანას პროფესორს უნივერსიტეტის ინფარქტიქ ქოგიაშქვჷ. ექიმეფს ვა მახუჯინეს თიში გინოსქილადაქ დო ჸუდეშა თინა თიშ უკული ვა დორთელე. ჰაჩი თე მომენტიშო 18 თუთერი რდჷ. თიმ დღას ჰაჩი ტყურელო ელუდჷ პროფესორს გიორენჯის. თიმ დღაშე მოჸუნაფილი, ჰაჩი ირდღას ელუდჷ მუში მინჯეს გიორენჯის გვიან ონჯუაშახ.
თიშ უმკუჯინუო ნამუდა ბრელი ეცადეს ჰაჩი პროფესორიშ მოჯგირეეფშა ქომეუბარებუდესკონ, ჰაჩი იშენით ირთუდჷ გიორენჯიშა. თექიანი მოვაჭარეეფი დო რკინაშარაშ მოხანდეეფი არზენდეს ჰაჩის ოჭკომალს, შურერხინილეფი თიში ჯიუშთობათ დო თოლს ოჸუნუანდეს ირო, ჯოღორი მითინს ვა გოურღვინჯებუდჷკონ თიშენ.
მალას ჯოღორიშ ამბექ ედომუშამ იაპონიას გოლჷ 1932 წანას, თიშ უკული მუთ ართ–ართი ჩინებული გაზეთის სტატია გიშაშქვეს „ართგური ჯოღორი ელჷ დორთას მუში მინჯეშის, ნამუქჷთ 7 წანაშ წოხოლე ღურუნ“. თე ამბექ ქიხვამილუ იაპონარეფიშ გურეფი დო სიბუიაშ გიორენჯიშა მალენჭუეს თი ღანკით ნამუდა ქოუძირუდესკო ჯოღორინ.
ჰაჩი გილეშჷ სიბუიაშ გიორენჯიშა ხოლო 9 წანას, მუში შურდგუმაშ ბოლოშახ (8 მელახი 1935 წანა). ღურელი ჰაჩი შოშეს ქოძირეს, სიბუიაშ გიორენჯიწკჷმა. თიქ ღურჷ გურიშ ფილარიაშე (გურიშ ღვენწკეფი), ოდო თიშ კუჭის კილაძირაფილქ იჸუ იაკიტორიშ მუსხირენ კეტიაქ. ჰაჩიშ ღურაშ ამბექ ობაღინაფალო მალას მიიდვჷ იაპონიას დო დიდი რეზონანსი გაგიშეჭანუ, მუდგაშ გეშათ ქიანას რგუალაშ დღა გაგიმაცხადეს. ჰაჩიშ ჸვილეფი დონთხორეს ტოკიოშ საფულა აოიამას მუში მინჯეშ ხასჷლას. ჰაჩიშ ტყებიშე ქოღოლის ფირტული ნამუთ ამუდღარშახ იჩუალუაფუ ნაციონალურ მუზეუმს.
მალას ჰაჩიშ ამბეშენ გაგიშაშქვეს თხობელუეფი, ოდო ირიშ უჯგუში თხობელუა გამიშიღეს სკოლაშ ქრესტომათიაშა. ღურაშახ ართი წანათ ორდო ჩინებული მენოჭახნაკექ ტერუ ანდოქ ჯოღორიშ ნოჭახნაკუ გაგიშათოლჷ ბრონზეშე, ნოჭახნაკუქ გედგუმილქ იჸუ სიბუიაშ გიორენჯიწკჷმა (21 პირელი, 1934 წანა) ნამუდგაშ გონწყუმაბორჯის ჰაჩი ხოლო თექ რდჷ. წორას თიწკჷმა გორჩქინდჷ პოსტამენტის მუკნაჭარაქ „ართგური ჯოღორი ჰაჩიკო“. (ჰაჩიკო– მოფერაფაშ ფორმა რე) ნოჭახნაკუშ ანგი ანდოქ იმპერატორს გაგინოჩჷ.
მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ ბორჯის ნოჭახნაკუქ მოჯილიკირქ იჸუ – მეტალი, მუდგაშეთ ნოჭახნაკუ აკმოდირთუდჷნ, ოურდუმეეფქ გაგიმირინეს. მალასჷნე ამერიკალეფიშით ბომბუაშ ბორჯის მედინჷ მენოჭახნაკექჷთ. მარა იაპონიაქ ვა დიჭყოლიდუ ჰაჩი – ლჷმაშ თებაშ უკული ნოჭახნაკუ გეკანწყუ ტაკესი ანდოქ, მაართა ნოჭახნაკუშ გიშმათოლარიშ სქუაქ. მუში ზიტყვეფით ქობთქუათჷნ, მუმაშ ხელუა თინერი კილ-კილშა ქოდიგურუ ნამუდა ნოჭახნაკუშ გიშათოლუა წკურილი თოლეფით ხოლო შეულებუდჷ. მარა ახალი ნოჭახნაკუ უმოსი ჭიჭე რდჷ ვინდარო დუდშე რდჷნ – 91 სმ. სიმაღალაშ 127 სმ.–შ გამათ დო 162 სმ. პოსტამენტიშო 180 სმ–შ გამათ. ნოჭახნაკუ გონწყეს 15 მარაშინათუთას 1948 წანას. ამუდღა ჰაჩიშ ნოჭახნაკუ გიორენჯი სიბუიაწკჷმა, ჸოროფილეფიშ აკოხვალამაშ აბანი რე, ჯოღორქ იაპონიას დუდგინოდვალირი ჸოროფაშ დო ართგურალაშ სიმბოლოთ გინირთჷ.
„ართგური ჰაჩი“შ თემას ექსპლუატირაფა ქოდოუჭყეს. უნივერმაღი „ტოკიუ“-ქ სიბუიაშ გიორენჯიწკჷმა, გონწყჷ ჭიჭე მაღაზია ნამუთ ისპეციალიზირაფუაფუ სუვენირეფიშ გიმოჩამაშა „ჰაჩიკოშე“ – ლიბუ ჯოღორი–ოლაჸაფინიეფი დო პიჯოქოსალეეფი ნამუეფშათ გიმოხანტილი რე ჯოღორიშ თვათვიშ ენაბეშტა.
ხოლო ჟირი ნოჭახნაკუ, ჰაჩიკოშ რინაწკჷმა მერსხილი გედგჷ გიორენჯი ოდატეწკჷმა აკიტაშ პრეფექტურას, სოდეთ დებადჷ ჩინებული ჰაჩიქჷნ, ოდო მაჟირას გიმოხანტილი რე აკიტა ინუშ ლაკვეფიშ ბუნა დო ჯოხო „ჭიჭე ჰაჩიკო დო მუში მაჸალეეფი.
მოქიმინჯალა კულტურაშა
რედაქტირაფა- ჰაჩიკოშ ამბეშენ გინოღალირი რე ფილმეფი, 1987 წანაშ „ჰაჩიკო მონოტაგარი“ (ჰაჩიკოშ ამბე) დო თიშ რიმეიქი 2009 წანაშ „ჰაჩიკო: ირიშენ ართგური მაჸალე“.
- ჰაჩიშ ამბეშენ მეწურაფა რე მულტსერიალ „ფუტურამა“–შ სერიას „Jurassic Bark“. თარი გერგეზი ფრაი თეიშახ სოიშახ მუჭოდგა რდჷნ გიჸინუდჷ კრიოგენულ კამერას 1000 წანათ დო თეშ გეშა გორჩქინდუდჷ მუმალუსჷნ, ოჭკომალს ქოჩანდჷ უმინჯური ჯოღორს, ნამუთ მუში ზიტყვეფით ქობთქუათჷნ რდჷ „აკა აკაკალია მუში მაჸალე“. თიშ უკული მუთ ფრაიქ ქენოსქიდჷ მუმალუსჷნ, ჯოღორი უჯინედჷ ედომუშამ რინას თის თი პიცერიაწკჷმა, სოდეთ მუშენდჷ ფრაინ. თე სერიასჷნე ფრაი დოგორუნს მუშ ჯოღორიშ ნოსქილედეფს დო ოცადჷ თიშ გათელებას.