ართურ ჰოლი კომპტონი (ინგლ. Arthur Holly Compton; დ. 10 ეკენია, 1892, ვუსტერი, ოჰაიო, ააშ — ღ. 15 მელახი, 1962, ბერკლი, კალიფორნია, ააშ) — ამერიკალი ფიზიკოსი, ნობელიშ პრემიაშ ლაურეატი ფიზიკაშ დარგის 1927 წანას. გიმირკვიუ მაღალი სიფშხირეშ ფოტონეფიშ მოფაჩუაშ მექანიზმი, მუჟამსჷთ თინეფი (ფოტონეფი) არაგუნა დომუხტული წილაკეფს - ელექტრონეფს. შედეგო იჭიჭარებუ ფოტონიშ ენერგია (იძინანს რეღმაშ სიგინძა). მოქმედალაშ ჸათე მექანიზმის კომპტონიშ ეფექტის უძახჷნა. კომპტონიშ ეფექტიშ ბაძაძი რე ენერგიაშ გინულა ფოტონიშე ელექტრონიშა. ართურ კომპტონიშ ჸათე ფუნდამენტურ რკვიებეფქ დანტკიცჷ ელექტრომაგნიტური გჷმოჩხორიაფაშ დუალისტური ორთა: წილაკური დო რეღმული.

ართურ კომპტონი
ინგლ. Arthur Compton

ართურ კომპტონი 1927 წანას
დაბადებაშ თარიღი:

10 ეკენია, 1892

დაბადებაშ აბანი:

ვუსტერი, ოჰაიო, ააშ

ღურაშ თარიღი:

მელახი 15, 1962 (69 წანერი)

ღურაშ აბანი:

ბერკლი, კალიფორნია, ააშ

მენოღალობა:

ამერიკაშ აკოართაფილი შტატეფიშ შილა ააშ

ომენცარე სფერო:

ფიზიკა

სამუშაშ აბანი :

ვაშინგტონიშ უნივერსიტეტი
ჩიკაგოშ უნივერსიტეტი
მინესოტაშ უნივერსიტეტი

ალმა-მატერი:

ვუსტერიშ კოლეჯი
პრინსთონიშ უნივერსიტეტი

ჯოხოშინელი მოგურაფეეფი:

ლუის ალვარესი
უინსტონ ბოსტიკი
რობერტ შერვუდ შანკლანდი

ჯილდოეფი დო პრემიეფი:

რუმფორდიშ პრემია (1926)
ნობელიშ პრემია ფიზიკას (1927)
მატეუჩიშ მენდალი (1930)
გატრიშ მენდალი დო პრემია (1935)
ფრანკლინიშ მენდალი (1940)
ჰიუზიშ მენდალი (1940)
რიხტმაიერიშ მემორიალური პრემია (1941)
ვაშინგტონიშ პრემია (1945)
მენცარობეფიშ ერუანული აკადემიაშ მაკათური (1927)

ხეშმოჭარუა:

ართურ კომპტონიქ დებადჷ ოჰაიოშ ნოღა ვუსტერს. გურაფულენდჷ ვუსტერიშ კოლეჯის. უკულ გურაფა გაგინძორჷ პრინსტონიშ უნივერსიტეტის, სოდეთ თხილუ ოდოქტორე დისერტაცია. 1919 წანას კომპტონიქ მიპალუ საირქიანო სტიპენდია დო ოგურაფუშა კემბრიჯიშ უნივერსიტეტიშა მიდართჷ.

მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ ბორჯის კომპტონი ოკათუდჷ მანჰეტენიშ პროექტის დო რდჷ მეტალურგიული ლაბორატორიაშ მადუდე. ლაბორატორიაშ ღანკი რდჷ ბირთვული რეაქტორეფიშ დაპროექტება დო ეგაფა. კომპტონი მუში ომენცარე კარიერაშ გოძვენას მუშენდჷ შხვადოშხვა ინსტიტუტეფს. 1945-1953 წანეფს რდჷ ვაშინგტონიშ უნივერსიტეტიშ (სენტ-ლუისი) კანცლერი.

რესურსეფი ინტერნეტის

რედაქტირაფა