ბაგრატ III
ბაგრატ III — გოართოიანაფილი ფეოდალური საქორთუოშ მაართა მაფა, 975-1014 წანეფს, ბაგრატიონეფიშ დინასტიაშე, გურგენ მაფეფიშ მაფაშ სქუა, ტაოშ მაფა დავით III-შ სქუაჸონერი დო ნარდი. ქორთული ომაფე-ოთარეეფიშ აკოართაფაშო ლჷმაშ ბორჯის გჷშართჷ ბაგრატიქ პოლიტიკურ ასპარეზშა.
პოლიტიკური სიტუაცია
რედაქტირაფაX ოშწანურაშ დაჭყაფუშე დინოხოლენი ქართლი „აფხაზეფიშ“ მაფეეფიშ დორხველობას რდჷ. 70-იან წანეფს დინოხოლენფეოდალურ ლჷმეფქჷ დადაღარჷ აფხაზეთიშ ომაფე. თეოდოს III ჸვერეშ მაფობაშ ბორჯის რინელი სიტუაცია გჷმირინეს კახეთიშ პოლიტიკურ მანჯღვერეფქ დო დიჭყეს ლჷმა ქართლიშ გეშა. 975 დავით III-ქ ქართლიშ ერიშდუდიშ, იოანე მარუშისძეშ მოხვარათ გეპატჷნ ქართლის დო თაქიანობა ქიმეჩჷ ომანჯღვერეთ ბაგრატის, ნამუსუთ ალმრინჯეთ ქალურინუ მუამუში, გურგენი. თეოდოს მაფას სქუა ვა ჸუნდჷ, სქუა ვა ჸუნდჷ დავითის ხოლო. ბაგრატ III დიდათ ბჟადალუ საქორთუო ერგებუდჷ, მუმათ დო მუმაჸონერით ობჟათე საქორთუო.
ომაფეეფიშ გოართოიანაფა
რედაქტირაფა978 დავით III-ქ დო იოანე მარუშისძექ ბაგრატ III აფხაზეთის (ბჟადალუ საქორთუოს) გამაფეს. 980 წანას, მუჟამსჷთ ბაგრატიქ რსულწანამო გინირთჷ, ხეშა გეჭოფუ ომაფეშ მანჯღვერობა. მუშ თარი ღანკი ომაფეშ აკოშქუმალა რდჷ. ქართლიშ შხუ ფეოდალეფქ, მიდგას საქორთუოშ აკოშქუმალა ვაკოდესჷნ, ქიმიხვარეს კახეთიშ ჯარი დო ბაგრატიშ დიდა დო მუმა ოჭოფეს, მარა რეაქციონერ ფეოდალეფიშ თე გუშულაქ მარცხით გეთუ. 80-იანი წანეფიშ დაჭყაფუს ბაგრატიქ დამარცხჷ ქართლიშ ფეოდალეფიშ არყება, ნამუეფსჷთ დუდენდჷ ქავთარ ტბელი. 989 ბაგრატ III-ქ დამარცხჷ კლდეკარიშ ერისთავი რატი ბაღვაში.
1001 წანას, დავით III-შ ღურაშ უკული, ობჟათე საქორთუოშ უმეტაში ნორთი ქიდეკინ ბიზანტიაშ იმპერატორ ბასილ II-ქ. ბაგრატიქ დო გურგენქ ქო ცადეს თე ტერიტორიეფიშ ხეშა აშაჸათამა, მარა მუთუნქ ვა აქიმინეს. თე ტერიტორიაქ უკულიან წანეფს იჸუ საქორთუო დო ბიზანტია შქას ლჷმაშ ბაძაძიქ. 1008 წანას, გურგენიშ ღურაშ უკული, ბაგრატიქ ქჷდეკინჷ შავშეთი, კლარჯეთი, სამცხე-ჯავახეთი. თე ბორჯიშე ბაგრატიშ ტიტული რდჷ „აფხაზეფიშ დო ქორთუეფიშ მაფა.“ 1010 წანას ბაგრატიქ ქჷდეკინჷ კახეთ-ჰერეთი. თე ბორჯიშო საქორთუოშ სამძღოეფიშ გალე სქჷდუდ ქართიშ საამირო დო იმიერტაო. მაფობაშ ეკონია წანეფს ბაგრატიქ სომეხეფიშ მაფაშ, გაგიკ I-შ მოხვარათ ელჷმუ განძაშ ამირა ფადლონს.
ბაგრატიშ ბორჯის ეგაფილქ იჸუ ჩინებულ ქორთულ არქიტექტურულ ძეგლეფქ-ბედიაშ მონასტერქ, ბაგრატიშ ეკლესიაქ (ქუთეშის), ნიკორწმინდაქ დო შხვა ეკლესიეფქ. ბაგრატი დასაფულებური რე ბედიაშ მონასტერს.
2012 წანას ბედიაშ მონასტერს ბაგრატ მასუმაშ ფრესკა, ქართული ორნამენტფბი დო მიკნაჭარეფი დოლასეს[1].
ლიტერატურა
რედაქტირაფა- გუჩუა ვ., ქსე, ტ. 2, გვ. 128, თბ., 1977