ბორჩხა (ლაზურო ბორჩხა / Borçxa, ქორთულო ბორჩხა, თურქულო Borçka) — ნოღა დო რაიონი თურქეთიშ ართვინიშ პროვინციას, ქიანაშ ოორუე-ბჟაეიოლს, ისტორიულ კლარჯეთის.

ნოღა
ბორჩხა
ბორჩხა / Borçxa
Borçka
ფაილი:Borçka İlçe Merkezi.jpg
ბორჩხა
ფაილი:არქაბი ართვინიშ რუკას.jpg
კოორდ 41°21′45″N 41°40′48″E
ქიანა თურქეთი
რეგიონი უჩა ზუღა
ფართობი 762 კმ²
მახორობა 10,410 (2010)
ბორჯიშ ორტყაფუ
*ზარხულიშ
EET (UTC+2)
EEST (UTC+3)
ოფოსტე კოდი 08
Borçka

ეტიმოლოგია რედაქტირაფა

ბორჩხაშ ეტიმოლოგია გურიწჸულო კილასხუნილი ვა რე, მარა მენცარეფი ოალუნა არზის, ნამდა ტოპონიმიშ ეგაფილობა ქორთულ-ზანური რენი. ორდო თე აბანს „ფორჩხა“ ნოჯოხობუე.

გეოგრაფია რედაქტირაფა

ბორჩხა გვალამ აკანს რე გოფაჩილი. ჰავა ტიბჷ დო ლიბჷ რე. ბორჩხაშ რაიონს ულუანს წყარმალუეფი: ჭოროხი, ჩხალა, მურღული, დევისკეტი. არძოშ უმოს მაღალი ჭურჭულიე კარჩხალიშ გვალა - 3414 მ. ბორჩხაშ რაიონს ბჟადაალშე უხურგანს ხოფა, ბჟაეიოლშე შავშათი, ობჟათეშე მურღული დო ართვინი, ოორუეშე — საქორთუო.

ისტორია რედაქტირაფა

ბორჩხა დიაოხიშ ომაფეს ორხველუდჷ, უკულ ტაო-კლარჯეთის დო სამცხე-საათაბაგოს. უკული აკოშქუმალირ ქორთულ სახენწჷფოშ ნორთი რდჷ. რეგიონშა სელჯუქეფიშ მუკორჩქინაშ უკულ ოსმალეთიშ ხეშა გინილჷ. 1918 წანას საქორთუოშ დემოკრატიულ რესპუბლიკაშ დორხველობას რდჷ, მარა 1921 წანაშ 9 ფურთუთას, ბოლშევიკეფიშ ოკუპაციაშ დო საქორთუოშ რესპუბლიკაშ დოხუაფაშ უკულ თურქეთშა იჸუ გინოჩამილქ.

მახორობა რედაქტირაფა

2011 წანაშ ეჭარუათ ბორჩხაშ რაიონს სქიდუდჷ 23 693 კოჩი, თაჸურეშე 10 551 ნოღას. მახორუეფიშ 70% მუსულმანი ქორთუეფი რენა, დოსქილადირი ლაზეფი დო ჰემშინეფი.

ისტორიული ობიექტეფი დო ოქინაფუეფი რედაქტირაფა

  • ებრიკაშ ოხვამე — ოშქარ ოშწანურეფს ბაგრატიონეფიშ ეგაფილი ჯვეში ოხვამეშ აკნაცჷმეფი
  • მაკარეთიშ ოხვამე — ჯვეში ოხვამეშ აკნაცჷმეფი

შინელი ბორჩხალეფი რედაქტირაფა

  • ბაიარ შაჰინი (გუნდარიძე) — თურქეთის პოპულარული ქორთუ მობირე
  • ისმეთ აჯარი — მილიარდერი
  • ჰუსეინ აიდინი — შინელი ბანკირი
  • აიქუთ ქოჯამანი — მოკუჩხბურთე, თურქეთიშ ნაკორობაშ ჸოფირი მაკათური, ფენერბახჩეშ ჸოფირი მოლაჸაფე, ფენერბახჩეშ ტექნიკური დირექტორი.
  • დავუთ დურსუნი — პუბლიციტი დო მოღალე.

ტერიტორიული მონწყუალა რედაქტირაფა

ბორჩხაშ ნოღა 4 მაჰალეშე (განობაშე) აკმოდირთუ:

  • მერქეზი
  • აქსუ
  • გიუნდოღდუ
  • იენიიოლი

ბორჩხაშ რაიონი 36 ოფუტეშე აკმოდირთუ, თაჸურეშე 4 ოფუტეს მიშმეკოროცხანს ლაზური თემი „ჩხალა / ჩხალაზენი“.

  • ადაგიული (ადაგული/ ახალდაბა)
  • აქფჷნარი (არხვა)
  • ალაჯა (შუახევი)
  • ამბარლჷ (დამპალი)
  • არალჷქი (ქვედა კლასქური)
  • არქაქიოი (არჩვეთი)
  • ათანოღლუ (ზედა კლასქური)
  • ავჯჷლარი (ავანა)
  • ბალჯჷ (ბაგენი)
  • ჯამილი (ხერთვისი)
  • ჯივანი (ჯვარი)
  • ჩავუშლუ (კატაფხია)
  • ჩაილჷ (ჯგირიაზენი)
  • ჩიფთექიოფრუ (ჟურხინჯი / წკარყა ) - ლაზური თემიშ ოფუტე
  • დემირჯილერი (ხანდუზი) - ლაზური თემიშ ოფუტე
  • დიუზენლი (ზედვაკე)
  • დიუზქიოი (ჩხალა / ჩხალაზენი) - ლაზური თემიშ ოფუტე
  • ეფელერი (ეფრატი)
  • ფჷნდჷქლჷ (სახანდრო) - ლაზური თემიშ ოფუტე
  • გიუნეშლი (?)
  • გიურეშენი (ბეღლევანი)
  • გიუზელიურთი (?)
  • იბრიქლი (ებრიკა)
  • ქალე (მაკარეთი)
  • ქარშჷქიოი (ხება)
  • ქაიადიბი (ზედა მარადიდი)
  • ქაიალარი (ქვაბისთავი)
  • ქაინარჯა (დევისკეტი)
  • მარალქიოი (მინდიეთი)
  • მურათლჷ (მარადიდი)
  • ორუჯულერი (ცოცხობანი / მურკივეთი)
  • შერეფიე (ოხორდია)
  • თარაქლჷ (ტირაბენი)
  • უღურქიოი (აკრია)
  • იეშილქიოი (მონასტერი)
  • ზორლუ (ტჷხლაზორი)

რესურსეფი ინტერნეტის რედაქტირაფა