ბორჩხა

ნოღა
ბორჩხა; ბორჩხა / Borçxa; Borçka
	ფაილი:Borçka İlçe Merkezi.jpg; ბორჩხა; ფაილი:არქაბი ართვინიშ რუკას.jpg;
კოორდ	41°21′45″N 41°40′48″E
ქიანა	თურქეთი
რეგიონი	უჩა ზუღა
ფართობი	762 კმ²
მახორობა	10,410 (2010)
ბორჯიშ ორტყაფუ; *ზარხულიშ	EET (UTC+2); EEST (UTC+3)
ოფოსტე კოდი	08

ბორჩხა (ლაზურო ბორჩხა / Borçxa, ქორთულო ბორჩხა, თურქულო Borçka) — ნოღა დო რაიონი თურქეთიშ ართვინიშ პროვინციას, ქიანაშ ოორუე-ბჟაეიოლს, ისტორიულ კლარჯეთის.

ეტიმოლოგია

ბორჩხაშ ეტიმოლოგია გურიწჸულო კილასხუნილი ვა რე, მარა მენცარეფი ოალუნა არზის, ნამდა ტოპონიმიშ ეგაფილობა ქორთულ-ზანური რენი. ორდო თე აბანს „ფორჩხა“ ნოჯოხობუე.

გეოგრაფია

ბორჩხა გვალამ აკანს რე გოფაჩილი. ჰავა ტიბჷ დო ლიბჷ რე. ბორჩხაშ რაიონს ულუანს წყარმალუეფი: ჭოროხი, ჩხალა, მურღული, დევისკეტი. არძოშ უმოს მაღალი ჭურჭულიე კარჩხალიშ გვალა - 3414 მ. ბორჩხაშ რაიონს ბჟადაალშე უხურგანს ხოფა, ბჟაეიოლშე შავშათი, ობჟათეშე მურღული დო ართვინი, ოორუეშე — საქორთუო.

ისტორია

ბორჩხა დიაოხიშ ომაფეს ორხველუდჷ, უკულ ტაო-კლარჯეთის დო სამცხე-საათაბაგოს. უკული აკოშქუმალირ ქორთულ სახენწჷფოშ ნორთი რდჷ. რეგიონშა სელჯუქეფიშ მუკორჩქინაშ უკულ ოსმალეთიშ ხეშა გინილჷ. 1918 წანას საქორთუოშ დემოკრატიულ რესპუბლიკაშ დორხველობას რდჷ, მარა 1921 წანაშ 9 ფურთუთას, ბოლშევიკეფიშ ოკუპაციაშ დო საქორთუოშ რესპუბლიკაშ დოხუაფაშ უკულ თურქეთშა იჸუ გინოჩამილქ.

მახორობა

2011 წანაშ ეჭარუათ ბორჩხაშ რაიონს სქიდუდჷ 23 693 კოჩი, თაჸურეშე 10 551 ნოღას. მახორუეფიშ 70% მუსულმანი ქორთუეფი რენა, დოსქილადირი ლაზეფი დო ჰემშინეფი.

ისტორიული ობიექტეფი დო ოქინაფუეფი

ებრიკაშ ოხვამე — ოშქარ ოშწანურეფს ბაგრატიონეფიშ ეგაფილი ჯვეში ოხვამეშ აკნაცჷმეფი
მაკარეთიშ ოხვამე — ჯვეში ოხვამეშ აკნაცჷმეფი

შინელი ბორჩხალეფი

ბაიარ შაჰინი (გუნდარიძე) — თურქეთის პოპულარული ქორთუ მობირე
ისმეთ აჯარი — მილიარდერი
ჰუსეინ აიდინი — შინელი ბანკირი
აიქუთ ქოჯამანი — მოკუჩხბურთე, თურქეთიშ ნაკორობაშ ჸოფირი მაკათური, ფენერბახჩეშ ჸოფირი მოლაჸაფე, ფენერბახჩეშ ტექნიკური დირექტორი.
დავუთ დურსუნი — პუბლიციტი დო მოღალე.

ტერიტორიული მონწყუალა

ბორჩხაშ ნოღა 4 მაჰალეშე (განობაშე) აკმოდირთუ:

მერქეზი
აქსუ
გიუნდოღდუ
იენიიოლი

ბორჩხაშ რაიონი 36 ოფუტეშე აკმოდირთუ, თაჸურეშე 4 ოფუტეს მიშმეკოროცხანს ლაზური თემი „ჩხალა / ჩხალაზენი“.

ადაგიული (ადაგული/ ახალდაბა)
აქფჷნარი (არხვა)
ალაჯა (შუახევი)
ამბარლჷ (დამპალი)
არალჷქი (ქვედა კლასქური)
არქაქიოი (არჩვეთი)
ათანოღლუ (ზედა კლასქური)
ავჯჷლარი (ავანა)
ბალჯჷ (ბაგენი)
ჯამილი (ხერთვისი)
ჯივანი (ჯვარი)
ჩავუშლუ (კატაფხია)
ჩაილჷ (ჯგირიაზენი)
ჩიფთექიოფრუ (ჟურხინჯი / წკარყა ) - ლაზური თემიშ ოფუტე
დემირჯილერი (ხანდუზი) - ლაზური თემიშ ოფუტე
დიუზენლი (ზედვაკე)
დიუზქიოი (ჩხალა / ჩხალაზენი) - ლაზური თემიშ ოფუტე
ეფელერი (ეფრატი)
ფჷნდჷქლჷ (სახანდრო) - ლაზური თემიშ ოფუტე
გიუნეშლი (?)
გიურეშენი (ბეღლევანი)
გიუზელიურთი (?)
იბრიქლი (ებრიკა)
ქალე (მაკარეთი)
ქარშჷქიოი (ხება)
ქაიადიბი (ზედა მარადიდი)
ქაიალარი (ქვაბისთავი)
ქაინარჯა (დევისკეტი)
მარალქიოი (მინდიეთი)
მურათლჷ (მარადიდი)
ორუჯულერი (ცოცხობანი / მურკივეთი)
შერეფიე (ოხორდია)
თარაქლჷ (ტირაბენი)
უღურქიოი (აკრია)
იეშილქიოი (მონასტერი)
ზორლუ (ტჷხლაზორი)