იოსიპ ბროზ ტიტო
იოსიპ ბროზი (სერბ.-ხორვ. Јосип Броз, დ. 7 მესი, 1892 — ღ. 4 მესი, 1980), შინელი რე პარტიული ფსევდონიმით ტიტო — იუგოსლავიარი კომუნისტი რევოლუციონერი, პოლიტიკოსი, მარშალი. მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ მიმალობას რდჷ იუგოსლავიარი პარტიზანეფიშ ლიდერი. ლჷმაშ თებაშ დო იუგოსლავიაშ გადუდიშულაფაშ უკულ, გინირთჷ იუგოსლავიაშ პრემიერ-მინისტრო დო უკულ პრეზიდენტო. თიში პოლიტიკური იდეოლოგია შინელი რე მუჭოთ ტიტოიზმი.
| იოსიპ ბროზ ტიტო Јосип Броз Тито | ||
 ოფიციალური პორტრეტი, 1962 წანა | ||
| იუგოსლავიაშ პრეზიდენტი | ||
|---|---|---|
| პოსტის გერინაშ ბორჯი | ||
| 14 ღურთუთა, 1953 – 4 მესი, 1980 | ||
| წიმოხონი | ივან რიბარი | |
| მონძე | ლაზარ კოლიშევსკი | |
| პოსტის გერინაშ ბორჯი | ||
| 29 გერგობათუთა, 1945 – 29 მანგი, 1963 | ||
| პრეზიდენტი | ივან რიბარი მუ (1953 წანაშე) | |
| წიმოხონი | ივან შუბაშიჩი | |
| მონძე | პეტარ სტამბოლიჩი | |
უგინობირაფუობაშ ყარაფიშ გენერალური-მელამოსე | ||
| პოსტის გერინაშ ბორჯი | ||
| 1 ეკენია, 1961 – 5 გჷმათუთა, 1964 | ||
| წიმოხონი | პოსტიქ გიჭყჷ | |
| მონძე | გამალ აბდელ ნასერი | |
| პოსტის გერინაშ ბორჯი | ||
| 5 ღურთუთა, 1939 – 4 მესი, 1980 | ||
| წიმოხონი | მილან გორკიჩი | |
| მონძე | სტევან დორონისკი | |
| დუნაბადი | 7 მესი, 1892 კუმროვეცი, ავსტრია-უნგრეთი | |
| ნაღურა | მესი 4, 1980 (87 წანერი) ლიუბლიანა, იუგოსლავია | |
| ნთხორუ აბანი | პეულეფიშ ჸუდე, ბელგრადი, სერბეთი | |
| პოლიტიკური პარტია | იუგოსლავიაშ კომუნისტეფიშ რსხუ | |
| ალმასქუ | 1. პელაგეია ბელოუსოვა 2. ჰერტა ჰაასი 3. დავორიანკა პაუნოვიჩი 4. იოვანკა ბუდისავლევიჩი | |
| სქუალეფი | 5 | |
| ხეშმოჭარუა |  | |
დებადჷ ხორვატეფიშ ფანიას, ნოღა კუმროვეცის. ნინალენდჷ ავსტრია-უნგრეთიშ არმიას, სოდეთ დუდი გიმირჩქინჷ მუჭოთ ნიჭიერი ოურდუმე მოღალექ დო მიპალუ სერჟანტ-მაიორიშ ჩინი. მაართა მოსოფელიშ ლჷმაშ მიმალობას დიჭკირჷ დო ტყვეთ რუსეფს ქაშუოლჷ ხეშა. რუსეფქ ტიტო ურალიშ გვალეფშა გეგნახორეს. ტიტო მონაწილენდჷ რუსეთიშ რევოლუციაშ დო ომენოღალე ლჷმაშ მოლინეფს. 1920 წანას იუგოსლავიაშა დირთჷ დო ქაკათჷ იუგოსლავიაშ კომუნისტური პარტიას. პარტიაშ დინახალე ტიტოქ შანულამი პოლიტიკური გოლინა მიპალუ დო 1939 წანას გინირთჷ თიში მელამოსეთ დო უკულ პრეზიდენტო. ჸათე პოსტი თის ღურაშახ უკინებუდჷ.
1941 წანას ღერძიშ ქიანეფქ იუგოსლავიაშ ომაფეშა გემშეჭკირეს. ქიანაქ თინეფს შქას გინირთჷ. ჸათე ბორჯიშე ტიტო ეფექტურო ხემანჯღვერენდჷ იუგოსლავიარი პარტიზანეფს. 1943 წანაშე პარტიზანეფქ გეჭოფეს ხეშულობა იუგოსლავიას. მაჟირა მოსოფელიშ ლჷმაშ თებაშ უკულ, ტიტოს უკებუდჷ ქიანაშ პრემიერ-მინისტრიშ (1945–1963) დო პრეზიდენტიშ (1953–1980) პოსტი. ტიტოშ ლიდერობათ იუგოსლავიაქ კომუნისტური სახენწჷფოთ გინირთჷ. ტიტო რდჷ კომინფორმიშ (ორგანიზაცია, ნამუთ აკმაართიანენდჷ შხვადოშხვა ქიანეფიშ კომუნისტური პარტიეფს) ართ-ართი დუმარსხუაფალი. მარა უკულიანი პერიოდის ტიტოქ სხუნუეთიშ იმპერიაშ ჰეგემონიას ვადაჸუნჷ. ჸათეშ გეშათ გეუფრაშჷ ტიტოშ ურთიართალაქ იოსებ სტალინიწკჷმა დო იუგოსლავია კომინფორმიშე გეგშაჸათეს 1948 წანას.
ტიტოშ აზრით იუგოსლავია რდუკო ოკო სახენწჷფო ნამუთ აკაართიანენდჷ შხვადოშხვა ერეფს, ნაციეფს დო ჸათე გოართოიანაფა ოკო გერსხუდუკო კათეფიშ ჯიმალობაშ დო ართოიანობაშ პრინციპეფს. ტიტოშ იდეოლოგია თაშნეშე იხასიათებუდჷ პოლიტიკური დისტანცირაფათ სხუნუეთიშე. ტიტო რდჷ ართ-ართი დუმარსხუაფალი უგინობირაფუობაშ ყარაფიშ. ჸარაფიშ მაკათური ქიანეფიშ ღანკი რდჷ ვაუკათინდესკო ოურდუმე ბლოკეფიშა. ტიტოწკჷმა ართო ჸათე ჸარაფიშ დუმარსხუაფალეფი რდეს ჯავაჰარლალ ნერუ (ინდოეთი), გამალ აბდელ ნასერი (ეგვიპტე), კვამე ნკრუმა (განა) დო სუკარნო (ინდონეზია). ტიტო მერჩქინელი რდჷ ავტორიტარო დო დიქტატორო, მარა თინა სარგებლენდჷ პოზიტიური რეპუტაციათ დო პოპულარობათ იუგოსლავიას დო თიშ ფარგლეფს გალე. რდჷ შხვადოშხვა საირქიანო პრესტიჟული ჯილდოეფიშ დო პრემიეფიშ ლაურეატი. ღურუ 1980 წანაშ 4 მესის, 87 წანერქ. დასაფულებური რე ბელგრადიშ პეულეფიშ ჸუდეს.