კალენდარული წანა

კალენდარული წანა — იჭყაფუ კალენდარულ სისტემაშ ახალი წანათ დო ითებუ გემაჸვენჯი ახალ წანაშ უწოხიან დღას, თეშნერო თინა აკმოდირთჷ თელი რიცხუამი დღაშე. წანმოწანაქ თაშნეშე შილებე გიზჷმას კალენდარიშ ნამდგა დღაშე დო გეთუას გეჸვენჯი წანაშ კჷნ თი თარიღით, მარა თეს შილებე ჯოხოთ გიადვას „წანმოწანაშ ბორჯეფქ“ დო ვართ „კალენდარულ წანაქ“. კალენდარულ წანაშ ასრტონომიულ ციკლიწკჷმა მახუჯაფალო (ნამუსთ უღჷ დღალეფიშ სუბელური მუდანობა), გოთანჯილი წანეფი იკათუანა გეძინელი დღალეფს („ნარკი დღალეფი“).

გრიგორიანული წანმოწანა, ნამუთ მოსოფელიშ უმენტაშ ქიანას გჷმირინუაფჷნ, იჭყაფუ 1 ღურთუთას დო ითებუ 31 ქირსეთუთას. „რჩქვანელობური წანმოწანა იგჷნძორებუ 365 დღას, 8760 სათის, 525 600 წუთის ვარ-და 31 536 000 მერქას; ნარკი წანმოწანა — 366 დღას, 8784 სათის, 527 040 წუთის ვარ-და 31 622 400 მერქას. ირ 400 წანას 97 ნარკი წანმოწანათ, წანაშ ოშქაშე მუდანობა აკმადგინანს 365,2425 დღას. შხვა კალენდარეფს შილებე უღჷდან ბჟაშ ციკლიშე გინორთიშ მოღვენი განწეობა: სამანგათ, იულიუსიშ კალენდარს უღჷ ოშქაშე განწეობა 365,25 დღა, ურიულ კალენდარს — 365,2468 დღა. ისლამურ კალენდარს — თუთაშ კალენდარი რე, ნამუთ აკმოდირთჷ წანმოწანას 12 თუთაშე, 354 ვარ-და 355 დღათ.

კალენდარული წანაშ სტრუქტურა

კალენდარული წანა ირთჷ ოთხი კვარტალო. გრიგორიანულ წანას:

• პირველი კვარტალი: 1 ღურთუთა — 31 მელახი (90 დღა ვარ-და 91 დღა ნარკი წანმოწანას),
• მაჟირა კვარტალი: 1 პირელი — 30 მანგი (91 დღა),
• მასუმა კვარტალი: 1 კვირკვე — 30 ეკენია (92 დღა),
• მაანთხა კვარტალი: 1 გჷმათუთა — 31 ქირსეთუთა (92 დღა).

ჩინურ კალენდარს კვარტალეფი ტრადიციულო მერსხილი რე წანმოწანაშ 4 სეზონშა:

• აფუნი: 1 — 3 თუთა,
• ზარხული: 4 — 6 თუთა,
• დამორჩილი: 7 — 9 თუთა,
• ზოთონჯი: 10 — 12 თუთა.