მიზორამი (ჰინ. मिज़ोरम; ინგლ. Mizoram) — მორჩილი ტერიტორიაშ შტატი ინდოეთიშ ბჟაეიოლშე. შტატიშ ნანანოღა დო უკაბეტაში ნოღა — აიჯალი. შტატიშ მახორობა 1 091 014 ადამიერი (29-ა აბანი შტატეფს შქას; 2011). ოფიციალური ნინეფი — მიზო, ინგლისური. შტატიშ ტერიტორიაშ ფართობიშ 21 081 მ² (24-ა აბანი).

მიზორამი
ჰინ. मिज़ोरम
ინგლ. Mizoram
ქიანა ინდოეთიშ შილა ინდოეთი
სტატუსი შტატი
ადმინ. ცენტრი აიჯალი
შხუ ნოღა აიჯალი
მადუდე გუბერნატორი:
ვინოდ ქუმარ დუგგალი
თარი მინისტრი:
პუ ლალთჰანჰაულა
ოფიც. ნინეფი მიზო, ინგლისური
მახორობა (2011)
1 091 014 (29-ა აბანი)
მეჭედალა 51,75 კოჩი/კმ²
ფართობი 21 081 კმ² (24-ა აბანი)
სიმაღალა ზუღაშ დონეშე
 - უმაღალაშ ჭურჭული

 2210
მიზორამი რუკას
აბრევიატურა IN-MZ
კოდი ISO 3166-2 IN-MZ
ოფიციალური ვებ-ხასჷლა
მიზორამი
მიზორამი დო ინდოეთიშ ოორუე-ბჟაეიოლი შტატეფი

მიზორამიშ შტატიქ დირსხუ 1987 წანაშ 20 ფურთუთას, გიშერთჷ ასამიშ შტატშე, დუდგიმორკუალაშ მაგჷნძორე ლჷმაშ უკული, ნამუსჷთ მაჸუნ ტერიტორიაშო ავტონომიაშ დო შტატიშ სტატუსიშ მეჩამაქ.

გეოგრაფია რედაქტირაფა

შტატიშ რელიეფი წჷმორინელი რე ქჷნდჷრეფით, ნამუთ რზენეფით ითირუ. შტატიშ ბჟადალშე ქჷნდჷრეფიშ ოშქაშე სიმაღალე დოხოლაფირო 1000 მეტრას ანჭუ, ჭიეჭიეთ იმაღალუაფუ 1300 მეტრაშახ შტატიშ ბჟაეიოლჸურე. შტატიშ კანკალე რაიონიშ სიმაღალე ზუღაშ დონეშე 2000 მეტრაშ უმოსი რე, შტატიშ ობჟათე-ბჟაეიოლს იდვალუაფუ გვალა პჰავნგპუი ტლანგი (2210 მ) — მიზორამიშ უმაღალაში კონკა.

შტატიშ უდიდაში წყარმალუ — ჩჰიმტუიპუი (თაშნეშე რჩქინელი რე მუჭოთ კალადანი), ოდუდეს იკეთენს მიანმარს, გჷშმახჷრჷჩანს შტატი მიზორამიშ საიჰაშ დო ლავნგტლაიშ ოლქეფს, დო კინე მიშმახჷრჷჩანს მიანმარიშ ტერიტორიაშა, სოდე ინმაკათუ ბენგალიშ ჸუჯის. შტატიშ შხვა შანულამი წყარმალუეფშა მიშმურს ტლავნგი, ტუტი, ტუირიალი დო ტუივავლი, ნამუთ მიზორამიშ ოორუეს მეულა დო ინმაკათუნა წყარმალუ ბარაკის. შტატიშ ბჟადალი ნორთის ალაჸუნს წყარმალუ ქჰავტჰლანგ ტუიპუი დო თიში ნოჸელეფი. მიზორამიშ შანულამი ტობა — პალაკი, იდვალუაფუ საიჰაშ ოლქის დო დოხოლაფირო 30 ჰა ტერიტორიას იკენს. შტატიშ ტერიტორია არხოს რე ჟირი ტექტონიკური ფილაშ ეკოსვარუაშ აკანწკჷმა (ინდოსტანურიშ დო ავსტრალიურიშ).

მიზორამს ლიბუ ჸოფიერი კლიმატი უღუ, სოდეთ ზარხულიშ ტემპერატუარა 20-29 °С დო ზოთონჯიშ - 11-21 °С რე. ნოლექფიშ გჷმულა მუსონეფშა რე დამოკიდებული, ნოლექეფიშ უმენტაშობა გჷნმურს მესიშე ეკენიაშა. ოშქაშეწანმოწანური ნოლექეფიშ დონე აკმადგინანს ოშქაშეთ 2540 მმ, ნოღა აიჯალს — 2080 მმ.

მახორობა რედაქტირაფა

2011 წანაშ მახორობაშ ეჭარუაშ მეჯინათ, მიზორამს ოხორანს 1 091 014 ადამიერი, მახორობაშ მეჭედალა — 51,75 ადმ./კმ². ჭარუა-კითხირიშ რჩქინა — 91,6 % (ქიანას ართ-ართი მაღალი მაძირაფალი კერალაშ შტატწკჷმა ართო). მახორობაშ უმენტაში ნორთი წჷმორინელი რე მიზოშ ეთნიკური ბუნათ, ნამუთ დორთილიე ზოხო ტომეფით. მიზოშ ნინაშა მახორობაშ 73,22 % რაგადანს; შტატიშ შხვა ნინეფშა მიშმურს: ბენგალური (9,18 %), ლაქჰერი (3,91 %), პავი (2,8 %), კოკბოროკი (1,98 %), ხმარი (1,6 %), ჰინდი (1,2 %), ნეპალური (1 %). მიზორამიშ მახორობაშ 87 % ქირსიანეფი აკმადგინანა, ბუდისტეფი — 6 %, ინდუისტეფი — 3,6 %, მუსულმანეფი — 1,1 %; შხვა რელიგიეფი წანა მახორობაშ 2,3 % . ქირსიანეფიშ უმენტაშობა პრესვიტერიანობაშ გემაჸვენჯი რე.

მახორობაშ მუდანობაშ დინამიკა:

  • 1951—196 000 ადმ.
  • 1961—266 000 ადმ.
  • 1971—332 000 ადმ.
  • 1981—494 000 ადმ.
  • 1991—690 000 ადმ.
  • 2001—889 000 ადმ.

ადმინისტრაციული დორთუალა რედაქტირაფა

მიზორამი ადმინისტრაციულო დორთილი რე 8 ოლქო.

ეკონომიკა რედაქტირაფა

მახორობაშ დოხოლაფირო 70 % ოფუტეშ მეურნობათ რე დოკაფილი. ეკონომიკაშ შანულამი როლს ლაჸაფენს კუსტარული დო მორჩილი წარმებეფი. 2004 წანაშ მეჯინათ, შტატიშ ედპ აკმადგინადჷ 685 მლნ. $.

რესურსეფი ინტერნეტის რედაქტირაფა