რომიშ ომაფე
რომიშ ომაფე (ლათ. Regnum Romanum) — მონარქიული სახენწჷფო რომს ჯვ. წ. 753-509 წანეფს. მითოლოგიური ტრადიციათ რომი დარსხუეს ლჷმაშ ღორონთიშ მარსიშ დო რეა სილვიაშ სქუალეფქ რომულუსიქ დო რემუსიქ, ტიბრიშ წყარპიჯის, პალატინიშ სუკიშ მუკი, დოხოლაფირო ჯვ.წ. 753 წანას. ჸათე ბორჯიშე იჭყაფჷ რომიშ ომაფეშ ისტორია. რომულუსიშ მეკოროცხილო რომს ჸუნდჷ შკვითი მაფა. ჯვ. წ. 509 წანას რომალეფქ გეგნათეს ეკონია ლეგენდარული მაფა ლუციუს ტარკვინიუს სუპერბუსი. ჸათე მოლინათ გეთუ რომიშ ომაფეშ პერიოდიქ დო გიჭყჷ რომიშ რესპუბლიკაქ. რომიშ ომაფეშ ბორჯიშ მუთუნნერი ისტორიული წყუს ჩქინდა ვამუჭირინუაფჷ. რომიშ ომაფეშ გეშა ისტორიული ნახანდეფიშ ავტორეფი რენა რესპუბლიკაშ დო იმპერიაშ პერიოდეფს მოხანდე ისტორიკოსეფი, ნამუეფშეთ შანულამი რე ტიტუს ლივიუსი, პლუტარქე დო დიონისე ჰალიკარნასალი.
|
რომიშ ომაფე | ||||
| ||||
|---|---|---|---|---|
 რომიშ უჯვეშაში განობეფი | ||||
| ნანანოღა | რომი | |||
| ნინა | არქაული ლათინური | |||
| რელიგია | რომაული რელიგია | |||
| დუდალაშ ფორმა | მონარქია | |||
| მაფა | ||||
| - ჯვ.წ. 753-716 | რომულუსი | |||
| - ჯვ.წ. 715-672 | ნუმა პომპილიუსი | |||
| - ჯვ.წ. 672-640 | ტულუს ჰოსტილიუსი | |||
| - ჯვ.წ. 640-616 | ანკუს მარციუსი | |||
| - ჯვ.წ. 616-578 | ლუციუს ტარკვინიუს პრისკუსი | |||
| - ჯვ.წ. 578-534 | სერვიუს ტულიუსი | |||
| - ჯვ.წ. 534-509 | ლუციუს ტარკვინიუს სუპერბუსი | |||
რომიშ მაფას უხურგე ხეშუულება უღუდჷ. რომს არსებენდჷ კანონმადვალუ ორგანო სენატი, ნამუშ პოლიტიკური გოლინა დაღარი რდჷ, მარა თინა ხემანჯღვერენდჷ მაფაშ გიშაგორუაშ პროცესის. მაფაშ ღურაშ უკულ, სენატი წჷმარინუანდჷ ინტერრექსის, ნამუთ ჸათე პოსტის ნინალენდჷ ხუთი დღას დო თიში ღანკი რდჷ ახალი მაფაშ ნომინირაფა. ხუთი დღაშ გოძვენას ახალი მაფა ვემწირინუაფუდუდა, სენატი გიშმაგორუნდჷ ახალი ინტერრექსის, კინი ხუთი დღათ. ჸათე პროცესი იგინძარებუდჷ ახალი მაფაშ გიშაგორუაშახ. მუჟამსჷთ ინტერრექსი დოგორუნდჷ მაფობაშ კანდიდატის, თის თინა ქიმიყონანდჷ სენატიშა დო იჭყაფუდჷ კანდიდატურაშ გოჯინაშ პროცესი. უკულ საქმე გინმიშჷ კურიატული კომიციაშა, სოდეთ მაფაშ კანდიდატურა შილებე მიღესკო დო ვარდა ვემიღესკო. უკულ იჭყაფუდჷ მაფათ დორნაფაშ რელიგიურ-რიტუალური ცერემონია.
რომიშ მაფეფი
რედაქტირაფარომიშ ლეგენდარული დუმარსხუაფალი დო მაართა მაფა. თის მითმიოჭარანა რომიშ შხვადოშხვა პოლიტიკური, სოციალური დო რელიგიური ინსტიტუტეფიშ გოჭყაფას. რომულუსის დურსხუაფუ რომიშ სენატი დო არმია. რომულუსი რომს მართუნდჷ ჯვ.წ. 753-716 წანეფს.
რომიშ მაჟირა მაფა რდჷ ნუმა პომპილიუსი, ნამუთ ორხველუდჷ საბინეფიშ ტომს. თიქ დარსხუ რომიშ შხვადოშხვა შანულამი რელიგიური დო პოლიტიკური ინსტიტუტეფი. მიშეღჷ ვითოჟირი თუთამი ბჟაშ კალენდარი. პომპილიუსი რომს მართუნდჷ ჯვ. წ. 715-672 წანეფს.
რომიშ მასუმა მაფა რდჷ ტულუს ჰოსტილიუსი, ნამუთ მალიმარი მაფათ რე მერჩქინელი. თიქ დამარცხჷ დო მოჯალაგუ ალბა-ლონგა, ნამუქჷთ რომიშ ვასალო გინირთჷ. ტიტუს ლივიუსიშ მითოლოგიური ვერსიათ ტულუს ჰოსტილიუსი იუპიტერქ დოჸვილჷ. შხვა ვერსიათ თიქ პანდემიათ ღურჷ, 32 წანაშ მართუალაშ უკულ.
ტულუს ჰოსტილიუსიშ ღურაშ უკულ რომიშ სენატიქ ქუდარინუ ინტერრექსი, ნამუქჷთ მიჭანუ კომიცია, სოდეთ გიშაგორილქ იჸუ ახალი მაფაქ - ანკუს მარციუსიქ, ნამუშ მართუალა იგინძარებუდჷ 24 წანაშ გოძვენას, ჯვ. წ. 640 წანაშე ჯვ. წ. 616 წანაშახ. თიქ დარსხუ ოსტიაშ ონიშოლი დო კონწარო დამარცხჷ საბინეფი.
რომიშ მახუთა ლეგენდარული მაფა რდჷ ლუციუს ტარკვინიუს პრისკუსი. თიში რინაშ ორდოიანი წანეფიშე ბრელი მუთუნი ვარე რჩქინელი. ტიტუს ლივიუსიშ ვერსიათ თინა ჸოფე ეტრურიაშე. პრისკუსი რომს 38 წანაშ გოძვენას მართუნდჷ. თიქ გაფართინუ რომიშ გოლინა დო ჰეგემონია, გადიდჷ რომიშ სენატიშ მაკათურეფიშ მუდანობა ჟიროშიშახ, დარსხუ კოლაკა მაქსიმა - ართ-ართი მაართა კანალიზაციაშ სისტემა დო ეიოგჷ იპოდრომი ცირკუს მაქსიმუსი. ლუციუს ტარკვინიუს პრისკუსი რდჷ რომიშ მაართა ეტრუსკი მაფა.
რომიშ მაამშვა მაფა რდჷ სერვიუს ტულიუსი, რანწკით მაჟირა ეტრუსკეფიშ დინასტიაშე. ოსურო ჸუნდჷ ლუციუს ტარკვინიუს პრისკუსიშ ცირასქუა. ტარკვინიუს პრისკუსი დოჸვილეს ჯვ. წ. 579 წანას. თიში ღურაშ უკულ მაფათ გინირთჷ სერვიუს ტულიუსიქ. ართ-ართი ვერსიათ თის ხვისტაშა ეშურთუმუ ხარხიშ ალარინათ დო ვართ სენატიშ გიშაგორუათ. მართუალაშ ბორჯის, თიქ დარსხუ ცენტურიატული კომიცია, ეიოგჷ დიანაშ ოხიდა, ეიოგჷ დუდოთხილუ კიდა რომიშ მუკი დო გაჭყჷ კომპიტალია.
სერვიუსი გეგთარაგუ ლუციუს ტარკვინიუს სუპერბუსიქ ჯვ. წ. 535 წანას. სუპერბუსი რდჷ რომიშ ეკონია მაფა. ხეშუულებაშ გოძვენას თიქ ქიდეკინჷ შხვადოშხვა ლათინური ნოღეფი, გაჭყჷ კოლონიური მართუალა, ეიოგჷ იუპიტერიშ ოხიდა. სუპერბუსიშ მართუალა ტირანიათ იხასიათებუდჷ. ჯვ. წ. 509 წანას თინა გეგთარაგვეს. ჸათაშ გეთუ რომიშ ომაფეშ პერიოდიქ დო რომქ რესპუბლიკათ გინირთჷ.
ქოძირით თაშნეშე
რედაქტირაფალიტერატურა
რედაქტირაფა- Everitt, Anthony (2012). The Rise of Rome: The Making of the World's Greatest Empire. New York: Random House.
- Cornell, Tim (1995). The Beginnings of Rome. London: Routledge.