საფრანგეთიშ მაჟირა იმპერია
საფრანგეთიშ მაჟირა იმპერია (ფრანგ. Empire Français) — ნაპოლეონ III-შ ბონაპარტისტული რეჟიმიშ მართუალაშ პერიოდი საფრანგეთის, 1852 წანაშ 2 ქირსეთუთაშე 1870 წანაშ 4 ეკენიაშახ. ჸათე პერიოდი იხასიათებუდჷ ეკონომიკური წჷმოძინეფით დო საფრანგეთიქ კინ გინირთჷ დომინანტური ნძალათ ევროპას.
| |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||
.svg) საფრანგეთიშ იმპერია 1861 წანას | |||||||||
| ნანანოღა | პარიზი | ||||||||
| ნინა | ფრანგული | ||||||||
| რელიგია | კათოლიციზმი (სახენწჷფო რელიგია), ლუთერანიზმი, კალვინიზმი, იუდაიზმი, სუნიზმი (ალჟირს), იბადიზმი (ალჟირს) | ||||||||
| ფარაშ ართური | ფრანკი | ||||||||
| დუდალაშ ფორმა | უნიტარული ბონაპარტისტული ავტოკრატიული აბსოლუტური მონარქია (1852-1869)
უნიტარული საპარლამენტო გვერდო-კონსტიტუციური მონარქია (1869-1870) | ||||||||
| დინასტია | ბონაპარტეფი | ||||||||
| იმპერატორი | |||||||||
| - 1852-1870 | ნაპოლეონ III | ||||||||
| კაბინეტიშ მადუდე | |||||||||
| - 1869–1870 | ემილ ოლივიე | ||||||||
| - 1870 | შარლ კუზენ-მონტაბანი | ||||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
_crowned.svg){kind=small}
.svg)
1930-1940-იანი წანეფიშ ისტორიკოსეფი საფრანგეთიშ მაჟირა იმპერიას ნეგატიურო აფასანდეს დო თის პროტო-ფაშისტური რეჟიმო მითმირჩქინანდეს, მარა მაეჩა ოშწანურაშ ეკონია ბორჯიშე დითირუ მერინაქ მაჟირა იმპერიაშ მეხჷ დო თინა ასე მოდერნისტული სისტემაშ მაგალითო რე მერჩქინელი. მაჟირა იმპერიაშ გალენური პოლიტიკას ისტორიკოსეფი პოზიტიურო ვაფასენა. პოზიტიურო რე შეფასებული მაჟირა რესპუბლიკაშ დინახალენი პოლიტიკა, გიშაკერზაფილო 1858 წანაშ უკულიანი პერიოდი, მუჟამსჷთ ნაპოლეონ III-ქ მართუალაშ ლიბერალიზაციას მიოჭირინუ. თიქ განძალიერჷ ქიანაშ ეკონომიკა, ფინანსეფი, ბიზნესი, ექსპორტი. ნაპოლეონ III-შ უდიდაში მეჭირინაფათ ითვალუ რკინაშარაშ ფართო რშვილიშ დორსხუაფა, ნამუქჷთ მიშეღჷ კაბეტი თია კომერციაშ გოვითარაფაშა. საფრანგეთიშ რეგიონეფქ ეკონომიკურო ართიანს ძალამს ნძალიერო ქიმიარსხუ დო ნანანოღა პარიზიქ ჰაბო გინირთჷ. ეკონომიკური წჷმოძინეფიშ შედეგო გენძალიერჷ საფრანგეთიქ, გეახალჷ დო გიფართინუ პარიზიქ, სოდეთ ეიოგეს ბრელი ახალი დგჷმილი, დაპროექტეს ფართო ბულვარეფი დო შხვა.
საირქიანო პოლიტიკას, ნაპოლეონ III ოცადუდჷ მუში ბიძიაშ ნაპოლეონ I-შ მანგური პოლიტიკა გატარუკო. ნაპოლეონ III-ქ მართუალა დიჭყჷ საფრანგეთიშ გომორძგუეფით ყირიმიშ ლჷმას დო იტალიური კამპანიას. უბადო დო კონწარული მეთოდეფიშ გიმორინაფათ, ნაპოლეონ III-ქ ეიოგჷ ფრანგული კოლონიალური იმპერია ოორუე აფრიკას დო ობჟათე-ბჟაეიოლი აზიას. ნაპოლეონქ თაშნეშე წიმიჭყჷ ოურდუმე კამპანია მექსიკას, სოდეთ თინა ოცადუდჷ მექსიკაშ მაჟირა იმპერიაშ გოჭყაფას დო თიში საფრანგეთიშ დომინაციაშა მიშაჸონაფას. მარა ჸათე ცადებეფქ ითუ ფიასკოთ. ნაპოლეონ III-ქ სერიოზული საფრთხეთ ვემირჩქინჷ პრუსია, ნამუთ საფრანგეთიშ არძაშე უმოს სერიოზული ოპონენტი რდჷ ევროპას. პრუსიაწკჷმა ლჷმას, საფრანგეთიქ მორსხუეეფიშ უმუშო ქუდოსქიდჷ დო დემარცხჷ სედანიშ გოხოლუას, 1870 წანაშ 2 ეკენიას. პრუსიალეფქ ნაპოლეონ III ტყვეთ ხეშა ქაშეჸოთეს. ფრანგი რესპუბლიკარეფქ ნაპოლეონი ხვისტაშა გეგთარაგუეს. თიში გინორინაფაშ უკულ, მალას 1870 წანაშ 4 ეკენიას დირსხუ საფრანგეთიშ მასუმა რესპუბლიკაქ.
ლიტერატურა
რედაქტირაფა- Bury, J. P. T. (1964). Napoleon III and the Second Empire. Perennial Library.
- Price, Roger (1997). Napoleon III and the Second Empire. Routledge.
- Gooch, G. P. (1960). The Second Empire.